Слоўнік гаворак цэнтральных раёнаў Беларусі (1990). Том 1. А-П. Е. С. Мяцельская

г ГАЛАВА 83 быў, — а хлопцы кругом! Лоск Валож. ГАЗНІЧКА ж. Памянш. да газніца. Газьк/ч/с/ у нас у вайну ўсё палілі, бо тоды ж ні было ні караеіны, ні сьцякол. Дукора Пух. Рабілі газьнічкі зь якой баначкі ці з бутылачкі, кноцік зацягвалі ў трубачку i апускалі гуды. Вязынка Маладз. Некі лямант на деарэ, Сымон з газьнічкай паляцеў. Забрэжжа Валож. ГАЗОВАЧКА ж. Памянш. да ўазбука*. Дилер ані ў кого няма газовачак, а ўперад дык ва ўсіх былі. Забалоцце Смал. Гэта цяпер алектрыка, а яшчэ як я была маладая, пралі пры газовачках. Малінаўка Лаг. ўАЗОЎКА1 ж. Самаробная газавая лямпа без шкла. Лямпы рэтка ў ко* былі, а былі зоўкі. Ставілі бутылочку, капнуць карасіну ў тую бутылачку, кноцік скруцім, трубачку — i так палілі казовачку. Бяларучы Лаг. Г'азоўку паставім на комінак, на ўсю хату відна. Мечаі Віл. ГАЗОЎКА2 ж. Капронавая хустачка. Закруці на голову ўазоўку, глянь я кі вецяр. Вішнева Валож. ~ ГАЗУЛБЧКАж. Памянш. да і'азбука Мае два браты хадзілі ў школу, тут была валасная чатырохкласная школа. Карасіну не было, газулічку ету мама запаліць, яны пад гэнай газулічкац сьлепяцца. Бяларучы Лаг. Ма з у р к а ж. тое, што і і'аз оўка *. гьзурка — гэга добра, як цяпер сьвет, а то лучына была. Мечаі Віл. ГАЙНИ, ГАНДЛИ, ГАННИ ж. 1. Зграя ваўкоў, сабак у перыяд цечкі. У калядніцу ваўкі цэлымі гайнямі ходзяцъ. Я к гайня напаткае, то дай бох ногі ад ваўкоў. Забалоцце Смал. Ня йдзі пазагуменьні, там гандля сабак бегая, яшчэ напалохая. Кукшавічы Дзярж. Мой дзет быў рас на ганьню ваўкоў натрапіў, цэлы век тады расказваў. Паплавы Бярэз. 2. Чарада дзяцей. Ад гэтай гайні не адагнацца: тут i тут таўкуцца. Кухцічы Уздз. // перан. Я к мне ўжэ душ у ад'елі чужыя дзеці! Але што гандля тут i тут круцяцца дзеці з усёй вуліцьи Мікалаеўшчына Стаўб. ГА К 1 м. Каса; участак зямлі, які вострым клінам удаецца ў што-н. Во як ідзе Нёман, з одного боку глыбока, а з другого насыпаяцца, гэта гак, ці каса. Косаў скросъ па Нёману поўна, у нас іх гакамі называюцъ. Мікалаеўшчына Стаўб. О 3 гакам — з лішнім. Я добра помню, што брала у мяне м укі пяць фунтаў з гакам, аднесла толькі чатыры. Язні Віл. ГА К 2 м. Правой вешаць замок. Гакі робяць жалезнуя, толькі жалезныя; цяпер гакі купляюиь. Вішнева Валож. ГА К 3 у знач. выкл. Што гак, то знак, гавораць, калі тапаром ні пападаеш у адно месца. Пруды Стаўб. ГАКНУЦЬ зак. Ударыць з сілай. Hi дай бох, як спрашкай гакнуць, дзявацца некуды ад болю. Мікалаеўшчына Стаўб. Г А Д А ж. Экспр. Нага з доўгай галёнкай. Вышэй свае голы подымай, а то ўсіх куранят перадушыш. Засулле Стаўб. У дзявок натта доўгія голы растуць, усе такія высокія пайшлі. Рубяж§вічы Стаўб. ГА Л А В А ж. 1. Шчыльна звітыя ў качан капусныя лісты. Капуста парасла, головы велькія. Я сама летась купляла, голова восім кіль, адна паўмяха зойме. Але ні спорная велькая голова. Каб на голубцы, як сям'я шэсць-сем чалавек, такую галаву апарыў да разьдзёр, то гэто было б дзело. Савою Стаўб. 2. Кошык сланечніку. Голова сланечніку вялікая выросла. У нас ні аднаго году такіх галоў ні было. Ляшчынск Мядз. 3. Колькасць семачак, якая змяшчаецца ў шапцы сланечніку. Цэлую галаву сланечніку з*еў. Ігрушка Круп. 4. ткац. Кола навоя. Пакалолася голова ў навоі, трэба выкідаць i рабіць другі. Рудня Чэрв. Паткруці навой за галаву, кап полотно нацягвалася. Забалоцце Смал. 5. Верхняя частка вулея. У галаве пчолы на зіму гняздо робяць, цяплей у галаве. Пруды Стаўб. 6. Пярэдняя частка плыта. Плытагон сядзіць на галаве плыта i кіруе. Бытча Барыс. 7. Выраз на рукаў. Выражу галаву на рукаў, задзелаю выраз, i сукенка готова. Саланая Валож. О Галава кружыцца (круццща) — адчуваць галавакружэнне. Мама як нагнецца над буракамі, дык галава пачынае круціцца. Пруды Стаўб. Мы як сталі ў бясетку, у мяне галава й закружылася, й поплыла я: не магу на воду глядзець, галава кружыцца. Савоні Стаўб. Галавой варыць - прымаць самастойнае рашэнне, абдумваць, перш чым брацца за справу. Трохі ж головой варыць трэба - ісьці ці ня йсьці ў такой короткой сукенцы ў клуп, каб людзей не насьмяшыць. Рубяжэвічы Стаўб. 3 галавой - пра разумнага, талковага чалавека. Гакі жыцъ будзе, ён з головой хлопец, за такім не прападзеш. Дукора П ух. 3 галавы сышло (выйшла) - забыцца. 3 галавы сышло, яйка ні зварыла, ні будзя чым куранятак покорміць. Савоні Стаўб. Я й бачыла вас, але вышло з галавы, забылася сказаць пра запіску. Валеўка Навагр. 3 ног да галавы — поўнасцю. Нас абучылі, далі новою адзежу. С ыголачкі. 3 ног да галавы нас у новое ўоралі ўоранне. Кузьмічы Мядз. Набраць у галаву — з глыбокай уразлівасцю паставіцца да чаго. Набраў сабе ў галаву, от i памяшаўся. Сівіца Валож. Слабая галава — пра чалавека з дрэннай памяццю. Я слабой галавы, помніць мала што помню. Рудня Чэрв. У галавах (у галаве) — ва ўзгалоўі. Ладушка ляжыць у галавах. Рабунь Віл. У галаве палажы малую подушку, а Галі дай пуховую: яна будзе спаць у нагах. Вішнева Валож. У галаву не ідзе - не прыпамінаец