Слоўнік гаворак цэнтральных раёнаў Беларусі (1990). Том 1. А-П. Е. С. Мяцельская

к КУРОСАНЬ 207 сткі дрэннае: дрэнчыцца, куражыцца невядома чего. Турэц Чэрв. КУРАК м. Кулін. 1. Ляпёшка з жытняй м укі. Каждую нядзелю пяку куракі на квас, рабіць квас. Калодка Віл. Куракоў напякла, аж да сёмухі хваціць. Лыцавічы Віл. 2. Піражкі з тоўчанай бульбы i м укі. Даўней многа пасьцілі. Елі постам куракі, грыбы, куцю посную варылі, кісель з аўса, з журавін. Глебаўшчына Лаг. КУРАЛЬ м. Лучына. Бывала, устаніш, ды ні па часах, а па пятухах, ды ні за лямпачкай, а за куралём, у чаш чатыры. Трэба ў ступя таўкачом груцы натаўчы, зварыцъ ды сямейку пакарміць. Палачаны Маладз. КУРАНКА ж. Кулін. Вяндліна. К маю трэба куранку зрабіць, а то й съвята не за съвята будзе. Я к адрэжаш куранкі, дык яна такая чырвонінькая, пахучая, я к з магазіна. Хожава Маладз. КУРАНЯТНІЦА ж. Квактуха. Не хадзі туды, там куранятніца на яйках сядзіць, гуляй тут ля мяне. Рубяжэвічы Стаўб. КУРАНЯТУХА ж. Тое, што i ку р а н я т ніца. Б 'ецца куранятуха с курамі, німа дзе яе садзіць. Савоні Стаўб. КУРАПАТА ж. Заал. Курапатка. Я пасьвіла карову, бачу, ідзе курыца с куранятамі. Я ж давай яе лавіць, а яна на елку, а кураняты ў мох пазашываліся. Дык мне дома кажуць, што гэта курапата была. Дзераўная Стаўб. Курапатаў некалі многа было, сеткамі лавілі. Вялікая Byca Уздз. КУРАСАДНЯ ж., КУТАСбННБ i КУРбСАННБ н. Перакладзіна ў куратніку, на якой начуюць куры; седала. У мяне ў хлявуш ку цёпла, зяцъ сёліта уцяпліў: i гусі там, i куры начуюць на курасадні. Баяры Маладз. Мае курыцы такія цяшкія былі, я на куросаньне сама іх садзіла. Бяларучы' Лаг. Акыш на куросаньне! Гэта ш нада, горача ім увярху, дык на зямлю пасядалі. Ігрушка Круп. Ня ўсе куры садзяцца на курасоньні, гэтыя 'шчэ малыя. Ігруппса Круп. КУРАТНЩ А ж. Жанчына, якая даглядае курэй. Куратніцам цяпер ляхчэй, бо клапатух і ні выводзяць пылянят, a ўсе інкубатарскія. Турэц Чэрв. КУРАЎКА ж. Toe, што i к у р а в а ч к а. Раней жа ў кураўках жылі, комінаў ні было. Пудзіцк Пух. КУРАЧм. Toe, што і д ы м а д ы ш к а. Kyрач стаіць у пчалярні. Паплавы Бярэз. КУРАЧКАж. Бат. 1. Каўпак кольчаты (Rozites caperat а).К урачкілюбяць i на барах расьці, i на маху. Курачкі зьверху сівінькія, а падысподам такія жуўтуватыя, стаімірастуць. Слабада Бярэз. 2. Шампіньён лясны (Agaricus silvaticus). Я к вы гаворыця шампіньёны, то ў нас іх курачкамі завуць. Пудзіцк Пух. КУРАЧбК м. Памянш. Маленькая баханачка хлеба з аскробкаў цеста. Сьпякла маленькі курачок на кляновым лісту. Кузьмічы Мядз. КУРАЧЫНА ж. Курынае мяса як ежа. Ёй мяса няможна есьці, юлькі курачыну. Сакаўшчына Валож. Я ні люблю суп с курачынаю. Цялякава Уздз. КУРДУПБЛЬ м. Зневаж. Нізкарослы таўсматы хто-н. У майго брата хлопцы некія курдупелі, не растуць. Дукора Пух. Некі курдупель удаўся, ні адна дзяўчына за яго ні йдзе. Зазерка Пух. І ён яшчэ недзя пнецца, курдупель гэты! Дукора П ух. КУРЛИГА . ж. Экспр. Курыца. Было чатыры курлігі, ды нядаўна машына адну задушила, тры засталіся. Літва Стаўб. КУРМАч м. Заал. Баран. Твой курмач вунь колькі нарабіў мне шкоды: зьмясіў усе грады. Палачаны Маладз. КУРНЁЎКАЦЬ незак. Мяўкаць. Кошка курнёўчыць. Забяры ад яе кацянята, яна ўсё ходЫць i {Суриёўчыць. Гілікі Валож. КУРНІК м. Куратнік, хлеўчык для курэй. Усе куры ў курнік паселі? Зажані яшчэ вунь адну. Гілікі Валож. Раней патпечкам куры зімавалі, а цяпер курнік ёсьць, апцепліш кастрыцай, глінай абмажыш - i цёпла зімой. Ластаянцы Валож.; параўн. польск. kurnik тс'. КУРНІЦАж. Уст. 1. Печка без коміна. Мая баба колісь жыла ізь дзедам у малінькай хаццы. Была печка, як у ёўні, называлася курніца. Я к затопіш, дым ідзець праз вокны i ў дзьверы. 2. Курная хата. I жылі яны ў тэй курніцы i было ў іх троя дзяцей. Весялова Круп. КУРНИ прым. Курны, які абаграваецца печкай без коміна. А хаты курныя, дым праз дзьверы i вокны ішоў, сталяваньня ўкурыцца, столь блішчыць я к лакавая. Глебаўшчына Лаг. Хата была курная, дым ішоў увесь на хату, праз дзюрку ў столі выходзіў на двор. Ілья Віл. КУРбВАДКАж. Тое, што i к у р а н я т н і ца. Купіла куранят у інкубатары, але дома ест куроватка, то яна іх водзіць. Літва Стаўб. КУРбДЫМм. Toe, што i д ы м а д ы ш к а. Узяўкуродым, пайду да вулея: первае раеньне, нада паткурыць, кап пчолкі ні ўцяклі. Miкалаеўшчына Стаўб. КУРбДЫМПША незак. Дыміцца. Нейкія дзьве галавешкі куродымяцца ў печы, заліць трэба. Бясяды Лаг. КУТбСАДНЯ ж. Гняздо, дзе курыца нясецца. Мушчыны ціханька ўпадуць дзе ў куросадню, крадуць яйкі на папяросы - спорылі за гэта, вадзіліся за гэта. Во я к daj/ней было! Бакачы Мядз. КУРбСАНЬ ж. Тое, што i к у р б с а д н я. Куросань слаба дзяржыцца, вось-вось разва