Слоўнік гаворак цэнтральных раёнаў Беларусі (1990). Том 1. А-П. Е. С. Мяцельская

к КАЛЯСНІК 179 лён, пастаіць трохі, гады калтэйкамі выбівалі. Калтэйкаю б'юць лён, бялізну, палатно. Варняны Астр. КАЛУПЫШАК м. Гаспадарчая павозка, спецыяльна прыстасаваная для перавозкі торфу. Усё лето рэзалі i сушылі торф, a ўвосянь торф гэты перавозілі на калупышках. Баяры Маладз. к а л ы м Аж к а ж. Тачка. Унук мне гарбузы на калымасцы перавёз. Рудня Чэрв. КАЛЫСАЧКА ж. Памянш. Абцягнутая палатном ці зрэбнінай калыска, якую можна было браць на поле ў жніво. Тады ўжэ найшла хмарка, сьвякроў каыць: „ Давай калысачку панясу за плечы, а ты пазьбірай снапы, пастаўляй". Восава Мядз. КАЛЫ СКА ж. 1. Гушкалка, арэлі. Павесілі калыску на дрэва, дык дзеці ўвесь дзет тут качаюцца. Завішына Лаг. 2. Драўляныя брусы з вычасанымі выемкамі пад бярвенні, каб апошнія не раскочваліся пры транспарціроўцы машынай, прычэпам i інш. Глядзі ж, Мікола, кап калыска была нямелкая. Чыжаха Бярэз. КАЛИ СКА ВАГУМ ЧАЯ. Зыбка. Калыску вагушчую падвешеаюць да столі. Саланая Валож. КАЛЫ СКА-ПАЛАТНЯНКА ж. Тое, што i к а л ы с а ч к а. А я к пойдзім у поле, дык малое за плечы ў калыску-палатнянку, ды яду перат сабою, за тры кіламетры на вузінькую ніўкужаць да поту. Палачаны Мядз. КАЛЫ ХХНКА ж. Тое, што i к а л ы с к а. Павесілі калыханку на дрэва ды гушкаюцца. Каменка Уздз. КАЛЬББЛЬ, КАЛЮБЁЛЬ ж. Плецены або драўляны дзіцячы ложак (звычайна падвешаны на вяроўках да столі), які можна калыхаць, гушкаць. Дзіцё ў кальбель ды й на поля, к хазяіну рабіць на ўвесь дзень. Пудзіцк П ух. Калюбелі ўжо ні пры маёй бытнасьці былі. Помню, браціха дзіця ў калюбелі колыхала. ДукораПух. КАЛЮГА ж. Лужына. Падумаць толькі, у калюгу ўваліўся, я к сьляпы, Мядзел Мядз. КАЛЮ ГАВІНА ж. Выбоіна на дарозе. Такая ж дрэнная язда: на дарозі адны калюгавіны. ЧабаіВалож. КАЛИЧКА ж. Заал. Ёрш. Гэту калючку німа як у рукі ўзяць! Скамарошкі Стаўб. КАЛЮЧЭЙШЫ прым. Выш. ст. да калючы, хаваліся, такая дорога граская i няроўная. Бясяды Лаг. 2« Мокрая сенажаць. Лён яны заўсёды ў калявіне слали Заямнае Стаўб. КАЛЯДА ж. Кабан, якога кормяць пад каляды. Закалолі мы сваю каляду, паменіла работы ля печъи Палессе Мядз. Мы сваю каляду будзім калоць за нядзелю перат калядамі, кап пасьпецъ нарабіць каўбас. Хожава Маладз. О абрад. Багатая каляда — вячэра ў апошні вечар старога года. Багатая каляда — пякуць бліны, мачаня ставяць, каўбасу, сала. Дрычын П ух. Багатая каляда - гэта вячэра перед Новым годам. Вецярэвічы П ух. Бедная каляда — вячэра напярэдадні каляд. На бедную каляду куцю варылі, ставілі кісель, бурам с казьлякамі. Дрычын Пух. КАЛИДАВАЦЬ незак. 1. Святкаваць каляды. Паставіла пат коляды Марыніну карточку, калядавалц зь ёю, пагавару, каб ня так самотна было. Савоні Стаўб. 2. Вандраваць гайнёй у перыяд цечкі (пра ваўкоў). Зімби перад калядамі [i пасьля каляд!] ваўкі ходзяцъ стаямі, кажуць у нас - калядуюць. Ра бунь Віл. КАЛ51ДНЩА ж. Перыяд часу ад каляд да вадохрышча (з 25.XU па 6.1 ст. ст.). А пралі ўсю калядніцу - i днём пралі i вечарам. Усю калядніцу пралі кудзелю, a ў місаед кужаль пралі. Мацкі Мядз. Каляньніца пройдзіць, місает находзіць - у сваты едуцъ, да вясельляў ладзяцца. Альсевічы Мядз. К АЛ Я Д бУК Аж. Тое, што i к а л й д н і ц а. Ваўкі стаямі ходзяць у калядоўку, не дай бох ім тады папасьціся. Рудня Лаг. На калядоўку ваўкі ходзяць стадам. Ляшчынск Мядз. КАЛЯЖ АНКА, КУЛЯЖ АНКА ж. Сяброўка, таварышка. У мяне каліжанка добрая была, дружылі мы моцна. Дубавое Круп. Якрас yeocim мая куліжанка замуш ішла, я гуляла ў яе на вясельлі. Няверы Мядз. Куляжанкі звалі ў лес пайсьці, гаворуць, паземкі, як клубніка. Літва Стаўб. Ідзі i ты ў кумпанію да куляжанак. Палачаны Маладз.; параўн. польск. koleźanka тс'. КАЛЯЗОЎКА ж. Спец. Спосаб прывіўкі почкай на дзікім дрэве. Я калі дзічок прышчэпліваю почкай, дык гэта калязоўка. Рудня Лаг. # КАЛЯНКА ж. Скрыль, паронка бульбы. Парасяткі калянкі павыбіралі, а юш ку кінулі. Чыжаха Бярэз. Палявы асот калючэйшы за агародны. Я к па- ў _ўЛСАЛЯСНІК м. 1. Колькасць таго, што мололі, то ўсе рукі пакалолі. Рудня Чэрв КАЛИШЧЫ прым. Калючы. Ішлі дзеўка зь дзяцюком, яна кожа: „Помалу, ня ўшчаміся ў друт". А ён гаворыць: „ У провалку, провалка калюшчая*. Баяры Маладз. К АЛ ЯВ& іАж. 1. Каляіна. Ты na гасьцінцы едзь, а топа той дарозі адны калявіны. Заямнае Стаўб. У калявіну прама трупкі ат калёс жа змясціцца на калёсах, возе. Поўны каляснік сена дахаты прывёс. Асіпавічы Віл. Сёкьня с поля прывезьлі каляснікоў пяць, пакуль не пайшоў дошч. Дукора П ух. 2. Майстар, які вырабляе колы, калесы. Рабілі калёсы i драбіны, ведома, свае калясьніке. Цялякава Уздз. Вуняка пашоў калясьнік, падыдзеця пад яго, ён вам усё раскажа. Вялікая Byca Уздз. Дзет