Слоўнік гаворак цэнтральных раёнаў Беларусі (1990). Том 1. А-П. Е. С. Мяцельская

ЗАГРАНІЧНЫ 143 нас усе гонюцъ голодных, так зьбіваюць! Страх! Кагоры ўжо йдзе-йдзе, прама ўжо сіл ні мая, дык яны [немцы] жалелі кулі біць, а білі прыкладам, а нам загадаваюцъ эасыпаць. Ухвала Круп. У гэтых дзірачках наліта вода, такого цьвету, я к аліфа, бурого такого цьвету, i кожному нам загадаваюцъ мачаць пяты. Я к толькі порог пераступім, одну пяту мочым i другую. Там жа. ЗАГАДАВАц Ь зак. Пусціць на племя. Загадавалі цялушку, корова свая ацялілася на табе свадзьба сястры! Абедзьве прадаў, Забар'е Віл. ЗАГАДАЕМ незак. Загадваць. Баба ні любила дзедаву дачку, работу загадала, па воду посылала. Малое Стахава Барыс. ЗАГАДЗЩ Ь зак. Забрудзіць. Гэтак кофту загадзіла. што ніяк ні адмыць. Паплавы Бярэз. ЗАГАННЫ прым. 3 заганай, мае ганьбу хто-н. Гэты хлопец заганны, у бацьку ўдоўся, п*е. Турэц Чэрв. ЗАГАНУЦЬ зак. Прапанаваць загадку або пытанне для разгадкі, адказу. Я магу вам загануць загатку, што й не адгадаіця. Ручыца Віл. ЗАГАНпЦЬ незак. Паляўн. О Заганяць э заходам — паднімаць птушку на паляўнічага, забегшы з процілеглага боку. Собака заганяў з заходам ды спугнуў. Ляхавічы Дзярж. ЗАГАР АДА ж. 1. Тое, што i в ы г арадз ь. Адгарадзіў бы ты загороду на дварэ, дзе кабана дзяржацъ. Шзок Уздз. 2. Агароджа, плот. Некалі, я к загорода ў садзе, дык ніхто ні naлезя. Вялікая Вуса Уздз. з а г а р Ад ж в а ю чы дзеепрысл. Загароджваючы. Коні ўзьняліся на дыбы, загараджываючы адзін другому дорогу. Задубенне Віл. з А г АРАДКА ж. Тое, што i в ы г ар ад. Каб жывёла на сьвежым паветры была i не разбеглася, зрабш загаражу. Буцькавічы Стаўб. ЗАЁАРАК, ЗАЮ ЧРАК м. 1. Гадзіннік. Зазьвінеў заёарак, у нас у адных у вёсца быў заёарак, устаём малаціць. Ластаянцы Валож. Купілі у падарунак заёарак. Палессе Мядз. Завядзі заёарак, мне ўраньні трэба ўстаць, каб на дзяжурства не апаздацъ. Баяры Маладз. Абы барадой да стала достала, а ўжо й заёарак на руцэ. Лыцавічы Віл. Цяпер нейкія менъшынькія закёаркі робяцъ, чым раней. Вязынка Маладз. 2. Прыпечак. Пастаў патэлъню на заёарак. Калодчына Віл.; параўн. польск. zegarek *тс\ ЗАГАРНУЦБ зак. Завязаць. Дай я табе хустачку загарну лепяц. Каменка Уздз. ЗАГАРЗУШЫ дзеепрым. Загарэлы. Каваль прыехаў загарэўшы. Пруднікі Валож. ЗАГАТАВІЦБЛЬ м. Нарыхтоўшчык. Загатавіцялі прывозяцъ шалікі, кофтачкі нілонавыя, вязаныя кофтачкі - купляюць людзі. Мікалаеўшчына Стаўб. ЗАГАТбУЛЕНЫ дзеепрым. Нарыхтаваны. Загатоўленая гліна ў насляжыць под навесам. Беразіно Бярэз. ЗАгВІНЫ мн. Рэліг. Апошні дзень перад пастом, калі ядуць скаромнае. Гавеюць перад загвінамі цэлую нядзелю. Забалоцце Смал. ЗАГІБАЦЬ незак. Загінаць. Нада бляху загібацьуперш чым ёю крыць. Каменка Уздз. ЗАГ1БШ А ж. Непаразуменне. Тут нейкая загібіна ёсьцъ, бо не туды папалі. Узгурск Чэрв. ЗАГПСА м. i ж. Заіка. У нашай вёсцы аш тры загікі жыве, i харошыя яны, i разумныя, дык загікаюцца. Гілікі Валож. ЗАГПСАщ А незак. Заікацца (прыклад гл. пад загі'ка). ЗАГЛАДУХА ж. Экспр. Пра дужага целаскладу, поўную жанчыну. І ты добрая загладуха, твар аж блішчыць ад жыру. Дукора Пух. ЗАГЛУМЩ Б зак. Папсаваць, зглуміць, перавесці. Много лесу заглумілі ў войну. Сырмеж Мядз. ЗАГЛЫНУЦЬ зак. Праглынуць. Карова хороша, а заглынула цьвіке, i мы яе здалі на бойню, адразу пад нош. Мікалаеўшчына Стаўб. ЗАГНАЁННБ н. Загніванне. У мяне было загнаенъня, то бабы алъясам нараілі прыкладеацъ. Вішнева Валож. ЗАГНАц ЦА зак. Загнаць. Гналі мы тых быкоў дамоў i загналіся на саланянскі сенакос. Замошша Віл. ЗАГНАЦЬ зак. Застраміць. Загнаў у палец дзерава, увесь палец абрывае. Ручыца Віл. Паглядзі-жа, якую занозу загнаў, як яе дастаць. Ігрушка Круп. Загнаў застрамку, а цяпер нага рве. Мікольцы Мядз. А, чорт! ражон загнаў, толькі во выйшаў на вуліцу i загнаў ражон у ногу. Варняны Аш м. Стрэмку пат пазногацъ загнала, дык чуць выцягнула. Пруднікі Валож. Загнаў хлуд пад ногацъ. Ляшчынск Мядз. ЗАГНЮС&Ц» зак. Запэцкаць. Але вось як вы загнюсш гэтыя чаравікі, дзе грась знайшлі? Касцюкі Барыс. ЗА г РАДКА ж. Тое, што i і*ратаўка. Памый чысьцінька посут ды на загражу пастаў. Колюж Бярэз. ЗАГРАз ШЦЬ зак. Забрудзіць. Загразьніла сукенку, а мыць ня хоча, адна бяда зъ ёй. Гілікі Валож. Бывала ш, як пойдзем танцавацъ, дык хлопец возъме у руку платочак, i руку, што на сьпіне, абгарне платочкам ды так i танцуя, кап плацьця ні загразьніць дзеўчыне. Бясяды Лаг. ЗАГРАНТЧНЫ прым. О Загратчная елка бат. — лістоўніца (Larix). Вунъ каля хаты расъце загратчная елка. Сасноўшчына Віл. ЗІагранічныя ягады бат. — кізіл (Cornus), а таксама цёмна-чырвоныя кіслыя i даўкія ягады гэта