Слоўнік гаворак цэнтральных раёнаў Беларусі (1990). Том 1. А-П. Е. С. Мяцельская

ДРАБІНА 121 Д долкі i ляжыць. Саланое Валож. ДбЛУ прысл. Toe, што i д о л к і. Летнія яблыкі пашці ўсе долу асыпаліся, a зімовыя абіраць будзем у канец лета. Баяры Маладз. ДОЛЯ гл. доле ДбЛЯР гл. даляр ДбЛЯХ прысл. О Долях ляжаць — памерці, Ён даўно ўжо долях ляжыць. Чабаі Валож, дом м. Перыфр. Труна. Дом - гэта гроп, яго з досак робяць. Ігрушка Круп. ДбМА прысл. У сваёй сям'і. Ён пагіп, як шчэ Марьіля дома была. Цялякава Уздз. ДбМІК м. Пчал. Булей. Неяк адным годам я к пчолы памёрлі, дык домікі i стаяць пустыя. Сцебіракі Віл. ДбНЦА н. Кружок. A салёныя рыжыкі! Іх i варыць ня трэба, абцерці чысцінька ды ńacaліць, прыціснуць донцам, тіраз пяць-сем дзён еш. Жартайка Барыс. ДбРАЖНІК гл. даражні'к ДбРЖНІК гл. даржнік ДбРНІК м. Прабойнік. Дзюру праб*ю ў жалезе дорнікам. Хожава Маладз. ДОС, ДОСЬ. 1. безас. у знач. выкл. Выражав загад, патрабаванне спыніць што-н. Дос ужо вам зубы тачыцъ! Узгурск Чэрв. 2. Toe, шхо i д о, дб сіць. Паехала яна[царская дачка] c кім-та пакатацца, i як там случылася, ні знаю, дось таго, што йна ехала адна, бізь нікога... Прыгнала t берагу, ні ўтанула яна, вышла на сухоя i попала ў тоя самая места, дзе быў гэты чалавек. І дось таго, што ён там хадзіў па берагу i ўвідзяў яе. І там сколько часу яны пражылі, цар стаў разысківаць яе. Доўгі час шукаў. Дось таго, што нашлі іх у пушчы ў нейкай у такой бязьлюднай i прывязьлі дамоў (з казкі). Альсевічы Мядз. ДбСБУКІ толькі мн. Заканчэнне сяўбы. Раней мы i досяўкі сьвяткавалі, калі канчалі восяньню сяўбу. Мікалаеўшчына Стаўб. досіць гл. до ДбСКІ мн. Кладка, памост на возеры для паласкання, мыцця i пад. Ёсь на возеры ў нас доскі, можаш i ты памыць своё паркалёвае. Рудня Лаг. ДбСТКА ж. Дошка. Цэлыя чатыры колоды расьпілавалі, хваціць достак на столь i на подлогу. Пагарэлец Пух. К упіў достак на подлогу. Жацерава Стаўб. ДОСЬ гл. дос ДбТУЛЬ прысл. Датуль. Покуль не аддаў медалёў, доту ль сын не пайшоў к яму. Пудзіцк Пух. ДОЎЖ ж. Невялікая адтуліна, праз якую ляцяць пчолы ў вулей. Доўш — дзірачка такая ў вульлі, праз якую пчолы вылятаюць. Хожава Маладз. ДбУЖЫНЬКІ прым. Ласк. Некалькі даўжэйшы за звычайны. Грыбы апенькі любюць балоцістая места. Ношка такая тонінькая доўжынькая. Галоўка карычнівая. Суднікі Віл. ДбУЗАЗНЫ прым. ca знач. высокой меры якасці. Сарочка ў яе была доўзазная. Дукоpa П ух. ДбУЗБНЬКІ прым. Toe, што i д б ўж ы н ь к i. Доўзенькая тая зіма мне здалася. Пудзіцк Пух. ДбУНІШНЯБ у знач. наз. Даўнейшае, мінулае. Вы, відаць, хочаце ведаць доўнішняе, бо ўсюды ходзіця i ўсё распытваіця. Рудня Чэрв. ДОЎНЯ-РАЗДОЎНЯ прысл. Вельмі даўно, даўна-прадаўна. То ён доўня-раздоўня ўдаўцом жыве, дачку гадавоў. Пудзіцк П ух. Шчэ баба доўня-раздоўня прала тальку. Рудня Чэрв. # ДОХТАР м. Урач. Забалелі ў мяне вочы. Пашла я да дохтара. Старыя Габы Мядз. ДОХТАРКА ж. Жан. да дохтар. Ліха яго ведая, што ў мяне. Дохтарка казала, што ж жыватом нешта не ў паратку. Слабада Стаўб. ДОЧАРТА прысл. Шмат. Ягат цяперака ў лесі дочарта, кап толькі час быў. Пудзіцк Пух. ДОЧКІН прым. Даччын. A ведзьма пад'ела ды кажа: „ Покачусь, повалюсь,Цярэшкавага мяса пад'еўшы". А ён кажа, на дубу седзючы: „Пакацісь, павалісь, дочкінага мяса пад'еўшы" (з казкі). Малое Стахава Барыс. дочЧЫН прым. Toe, што i д б ч к і н. Я дзевачку сваю схапіла за ручку, вяду, а сын уплёўся за доччыну ручку, тожа цягнецца na вадзе. Чырвоны Пасёлак Уздз. ДбШКА ж. Toe, што i г н ў ш к а (у 1 знач.). Вазьмі дош ку i нарэш сала. Вецярэвічы Пух. ДбШЧАЧКА ж. 1. Дошчачка лыжкападобнай формы з дзвюма дзірачкамі, якою карыстаюцца пры снаванні, каб ніткі асновы клаліся роўна, не блыталіся i не рэзалі руку. Возьміш у руку дошчачку, у якой прабіты дзьве дзюркі, уцягніш у дзюркі ніткі c клубкоў i так снуеш. Рубяжэвічы Стаўб. Зробім дошчачк у такую з дырачкамі i ў гэтыя дырачкі ўцягвалі ніткі, тады хадзілі na хаце i снувалі. Баранцы Віл. 2. Матэрыял на агароджу. Онь у мяне садок загароджаны дошчачкаю. Пруды Стаўб. ДРАБАКАВАЦЬ, ДРАПАКАВАЦЬ незак. Спружынаваць. Баранаваць або драбакаваць [надо], як трава або калі цьвёрдая зямля. Падрабакуюць, а тады развозяць гной i аруць. Рабунь Віл. Перш драпакуюць, тады аруць. СавоніўСтаўб. ДРАБА ж. Эмац. Кляча, худзіна. Хіба на мыла здаць драбу гэту? Нарач Віл.. ДРАБАЧ м. Тое, што i дз я рг а ч 1. Драбачом добра подлогу шараваць, вазьміце у мяне. Язні Віл. ДРАБША ж. 1. Драўляная прыстаўная лесвіца, драбіны. Патстаў драбіну, на гару кра