халодныя. Слабада Мін. 2. Які дрэнна захоўвае цяпло. У нас дом халодны. Парэчча Гродз. 3. Які ахалоджвае (пра льняное палатно). Лён — халодны матэрыял, не гарачы. Малі Астр.
ХАЛО'ННО гл.
ХАЛО'ДНАЯХАЛО'СТЫ прым. Нежанаты. Халосты яшчэ, жонкі няма. Скора сорак гадоў, а яшчэ халосты. Ухвала Круп.
ХАЛТАМА' м. i ж. Toe ж, што i ха л а й д а 1. Халтама халтаміць. Валынцы В.-Дзв.
ХАЛТАМГЦЬ незак. экспр. 1. Toe ж, што i х а л а с ц і ц ь. Халтаміць — абы-што гаворыць. Валынцы В.-Дзв. 2. Мітусіцца. Халтамьць — абы-што робіць, спяшыць, нічога не выходзіць. Дзёрнавічы В.-Дзв.
ХАЛУЁВЫ прым.
УГалава халуёвая — пра таго, хто ў сваёй хаце ўсім прыслугоўвае, дагаджае. На тваю галаву халуёваю хватае [работы]. Мсцібава Ваўк.
ХАЛУ'Й м. пагард. Слуга. Думает, што халуя собіе нашов, што я тобіе всё буду робіті, пошукай собіе халуя. Колісь у пана халуі былі. Курашэва Чыж.
ХАЛУЛ1КА ж. памянш. Невялікая дрэнная хатка; хаціна. Kyпілі халупку — i жывуць. Дзёрнавічы В.-Дзв. Старую халупку купілі. Як у той халупкі жыць? Пярэкі В.-Дзв.
ХА'ЛЬКАМ прысл. 0 Халькам — у беспарадку. У сё было халькам. Вузла Мядз.
ХАЛЭ'НДЗЩЬ незак. экспр. Тармасіць. Пачау халэндзіць качар гусяня. Кіралі Шчуч.
ХАЛЯ'ВЫ, ХАЛЕ'ВЫ мн. Халявы. Халявы ў ботах, іх можна прышываць сколька. Завельцы Астр. Халявы кароценькія. Грыкені Вільн. У ботах халевы. Старыя Трокі Трак. Цыбук [люлькі] быў длугі, i ён затыкаў за халеву. Темзы Шальч.
ХА'ЛЯПА гл.
ХА'ЛТПАХАЛЯРЬГЧНЫ, ХАЛЕРЬТЧНЫ прым. экспр. Нягодны. Я хапіла курыцу, дык халярычны пятух апсэсам скача ў вочы. Темзы Шальч. Такое халерычнае цялё: як таўкануў—аж жывот забалеў. Темзы Шальч.
ХАЛЯ'ЎКІ, ХАЛЕ'УКІ мн. памянш. да х а л я в ы. Чаравікі былі, на свята, на нядзелю, такія халяўкі на шнурках. Чуркі А-шм. Снігоўцы былі i гумовыя i суконныя, во с такімі халяўкамі. Завельцы Астр. У чаравіках халеўкі высокія. Магуны Паст. Камашы із доўгімі халеўкамі i на шнурочках. Солы Смарг.
ХАМЛАЧО'К м.' памянш. Невялікі ўчастак лесу. Хамлачок лесу, а кругом поля. Мярэцкія Глыб.
ХАМУ'ТI м. Хамут. На каня — хамут, i шляя, i дуга. Галагоны [балабоны] кала хамута, галагон адзін. У хамуце клешчы, войлак, штоб не абшароўвалася кабыла. Васілевічы Гродз. Лямец у хамуце. Чуркі Ашм. Хамут налажы! Грыкені Вільн., Мярэцкія Глыб. Надзень хамут каню! Рудня Астравітая Чэрв.
VХто коні міняіць, у таго хамут гуляіць. Вузла Мядз. Хочаш мяняцъ — будзя хамут гуляць. Малі Астр
Дадатковыя словы
халеукі, халодная, халонно, халтпа, халуй, халэндзщ, халяпа
26 👁