Слоўнік беларускіх гаворак паўночна-заходняй Беларусі і яе пагранічча (1986). Том 5. С-Я. Ю. Ф. Мацкевіч

УЖ ОФНУЦЬ зак. экспр. Жарнудь, ударыдь. Бярозавым кійком як ужорнула na каленях! Саланое Віл. УЖЫВА'НЫ дзеепрым. Які быў ва ўжытку. Не новая, a ўжываная ужэ вешч. Гэта ўжываная, а то не ўжываная яшчэ вешч. Мсцібава Ваўк. УЖЬІВА'ЦЬ незак. 1. Спажываць. Яны ўжываюць усе: мёд, масла, каву. Міратычы Карэл. 2. Піць, прымаць (пра лякарства). Я не ўжываю ніякіх пігулак. Старыя Смільгіні Воран.; параўн. польск. uzywac тж'. У'ЖЫК м. Раменны абадок у цэпе. Ужык, а да яго—два npyзуке: адзін к цапілну, a другім біч прывязваецца. Міратычы Карэл. Ужык i прывяска ў цэпе, ужык c сурамяці рабілі. Парэчча Гродз. УЖЬГЦЬ зак. 1. Патрафіць жыць разам, ужыцда. Hi даў' рады, з жонкай не ўжыў. Не маглі ўжыць — дзерлі ката: то шагнець не так, то скажыць не так. Ахрэмаўцы Брасл. 2. Зведаць, зазнадь. Я гора ўжыла многа. Быстрыца Астр. УЖЬГШЧЭ н. Тоўстая вяроўка, вужышча. Ужышчэ не вілі, а спускалі: быў станок спускаць ужышчэ, гэты станок быў у лічаных людзей. Дзяніскавічы Ганц. УЖ Э'НДЗЩ Ь зак. экспр. Тое ж, што i у ж о рнудь. Рас ужэнджу табе — І на смерць заб'ю! Вецярэвічы Пух.; параўн. польск. urzqdzić 'арганізаваць, уладзідь'. УЖ Э'НДШ К м. Служачы; начальнік. За нейкага ўжэндніка дачка замуш ішла. Солы Смдрг. Хто быў якім ужэнднікам, той жыў. Чычалі Швянч. Ужэнднікі былі, вывозілі хлеб. Ніхай ужэнднікі занімаюцца імі. Альхоўка Навагр.; параўн. польск. urzgdnik тж'. УЖ Э'НДНІКАВЫ прым. Які мае адносіны да у ж э н д н і к a. Даўно казалі, што Пётравы дзеці, як ужэнднікавыя ходзюць: вясной ясёначкі надзеты, абуты. Саланое Віл. УЗАГНА'ЦЬ зак. 1. Прымусіць паднядца, устаць. Узгані каР°Ў — ужо даўно ляжаць. Ёдлавічы Брасл. 2. Узбіць, нагнаць на што-н. Дашчурачкі пашчапаеш, дзешку зложыш, абручы ўзгошш — i чысціш. Дзёрнавічы В.-Дзв. У ЗАГО'Н, У ЗАГО'НЫ у знач. прысл. Спосаб ворыва — ад краёў да сярэдзіны. Гарут у загон на жыти: пачынае с краю, i ў баразну падае скіба. Лука Нараўк. Поле згорано ў загон. Крынкі Крын. Другі рас гарэ ў загоны на аўёс, на ячмень. Дзяніскавічы Ганц. У загоны гаралі, осем баразён загон быў. Беняконі Воран. Гаралі ў загоны. Гемзы Шальч. УЗА'Д, УЗАД прысл.. 1. Назад, ад сучаснага да мінулага; з таго часу. ЧаТырьі гады ўзад я чытаў кнігу. Ракаўскія Швянч. Дваццаць гадоў узат яны сюды прыехалі. Магуны Паст. 2. Вярнуцца назад. Я іду ўзат. Лоск Валож. 3. У выразах: Аддаць узид — аддаць доўг. Яна аддала ўзад дзеньгі. Лоск Валож. У зад казаць — апавядадь аб мінулым. Нада ўзат казаць. Кураполле Паст