Слоўнік беларускіх гаворак паўночна-заходняй Беларусі і яе пагранічча (1986). Том 5. С-Я. Ю. Ф. Мацкевіч

ТУФОК гл. ТУФАК ТУРО'К м. Toe ж, што i т у р к а ч. Турок — рыжэнькі, у зямлі турчыць, туркамі іх завуць. Лісна В.-Дзв. Турок турчыць ноччы на двары. Якубова Рас. ТУРО'ЧАК м. памянш. да т у рок. Турочак рыжанькі, небальшэнькі, у зямле жывець, турчыць. Лісна В.-Дзв. ТУФХАЦЬ незак. Штурхаць, піхаць. Ну, што ты мяне турхаеш?Мачаск Бярэз. Не турхай у плечы. Рудня Чэрв. ТУРЦГЗНА ж. Toe ж, што i т p у ц i з н а 2. Ці не турцізны наеліся куры, што паздыхалі? Дзераўное Стаўб. ТУРЧА'К м. Toe ж, што i t у p к а ч. Турчак надобны да дрэжыня [яшчара]. Старыя Смільгіні Воран. Гэты'я турчакі на віюна добра. Турчакі турчаць. Магуны Паст. Турчак у зямлі турчыць. Лісна В.-Дзв. Турчак сядзіць на полі, жоўты ён. Навасёлкі Лід. Што n іх зямля наела, турчак прэнтка ў землю хаваецца, у яго носік шылаваценькі. Кіралі Шчуч. Турчак турчыць. Жылі Іўеў. У нас іх турчакі звалі. Вузла Мядз. V Калі забіць турчака, то хлеп будзя патходзіць. Кіралі Шчуч. ТУРЧА'ЦЬ, ТУРЧЭ'ЦЬ незак. 1. Утвараць характэрныя гукі, тур-тур (пра мядзведку). Турчыць турчок. Дзёрнавічы В.-Дзв. Туркач у полі турчыць, галава кругленькая ў туркача. Малі Астр. Турчакі турчаць. Магуны Паст. Туркуць турчыць. Гемзы Шальч. V Турчак турчыць — будзіць ніпагода. Вузла Мядз. 2. Квакаць. Жаба будзе турчаць: ком, ком, брэ-ке-ке. Пацаўшчына Дзятл. Турчыць увечары лягушка. Калясное Міхал. Жабы турчаць. Чычалі Швянч. 3. Toe ж, што i т у р к о т а т і. Рана прыехаў тут i турчыць пад носам [трактар]. Гальшаны Ашм. ТУРЧО'К м. 1. Toe ж, што i т у p к а ч. Турчок точыць у зямле. Якубова Рас. Маленькій, я відзіўшы турчка. Рагулішкі Даўг. 2. Цвыркун. Турчок турчыць. Дзёрнавічы В.-Дзв. V Турчкі пад печчу прадвесні — харош'ы ў хаце лад будзе. Шкаўна Лудз. ТУРЧУ'К ж.-Тое ж, што i т у р к а ч. Турчук водзіцца на прлі. Кудзялянцы Шальч. ТУФЧЫК м. Тое ж, што i т у р к а ч. Мо нейкі турчык з'ядае вярхе ў памідораў? Пацаўшчына Дзятл. ТУРЧЭ'ЦЬ I гл. ТУРЧА'ЦЬ ТУРЧЭ'ЦЬ II незак. Цурчаць, дзюрчаць. Вада аш турчыць. Старыя Смільгіні Воран. ТУРЬГЦА, ТУРЫ'ЦЯ ж. бат. Вадаперыца, вадзяны кураслеп. Расце на балоце зелье — турыца, на ём бурачкова кветачка, маленька, цёмненька. Дзяніскавічы Ганц. Турыця на лужку ростэ, такая бы бурачкова. Сіманавічы Драг. ТУРЬГЦЬ незак. Біць, ганяць. ён турыць дзяцей, а я — крычу. Кураполле Паст. ТУРЬГЦЯў ж. заал. Самка тура. Ны тур в ворота торкае, мынэ, молоду, лякае, тож ны турыця рожкамы, то мый свёкорко з міста йдэ (фальк.). Сіманавічы Драг. ТУТ, ТУ'ТА, ТУ'ТАИ прысл. Тут. Вадацечы тут німа. Цяпін