Слоўнік беларускіх гаворак паўночна-заходняй Беларусі і яе пагранічча (1984). Том 4. П-С. Ю. Ф. Мацкевіч

Сарачыны na пакойніку спраўляюць. Рудня Чэрв. Сарачыны робяць — пакойніка памінаюць, як сорак дзён пройдзя. Багушэвічы Бярэз. САРАШ НЯ' гл. САРАЧНЯ' САРВА'ЦЦА зак. 1. Падрацца. I гэта кішэнь сарвалася, i гэта сарвалася. Солы Смарг. 2. перан. Не вытрымаць націску. У Мікалаеўскую вайну ў нас фронт стаяў, то ў Дараве як немцы не сарвуцца, то аўстрыйцы, a рускія наступаюць. Дарава Лях. САРВА'ЦЬ зак. 1. Сарвадь. Вы баравічок сарвіцё — i ў сумачку. Кудзялянцы Шальч. Мы сарвалі памідоры. Кураполле Паст. V Пятрок — сарвець лісток. Завельцы Астр. 2. перан. Паралізаваць. Сударага сарвала нагу. Магуны Паст. 0 Поўната сарваць — пра пачатак убывания Месяца. Поўната ўжо сарваў. Рагулішкі Даўг. САРВІТУ'Т, СОРВІТУ'Т, СЕРВІТУ'Т, СУРВІТУ'Т м. у стар. 1. Зямля, купленая сялянамі для агульнага карыстання. Панская зімля, яна не гадзілася пану, яе куплялі на пазбішча i называлі сарвітут. Кураполле Паст. Сарвітут — гэта адмераная дзялянка. Ганіця скаціну на сарвітут. Рыбчына Віл. Сарвітут — паша для кароў, неўмерная зімля, у надзел не ўшчытаны. У нас Кулыйа звалася сарвітутам, абшча для ўоіх, a пасля падзялілі, падзелалі пярэчкі i пахаць сталі. Ахрэмаўцы Брасл. 2. Паша на панскіх угоддзях. Сарвітут — лес грабскі быў. Сорвітут — лес, выдзелены ад пана, ганілі кароў na лесі i пасвілі там na сорвітуці. Альхоўцы Лях. Сервитут раздзельны або нераздзельны. Лес быў княжы, a палянкі люцкіе, сельскіе — гэто неразведзены сервітут. Дзяніскавічы Ганц. Сурвітуты былі за паншчынай, надзялялі мужыкоў, санажаць давалі. Сурвітут — лес, атрыманы ад памешчыка на пэўных умовах. Жылі Іўеў. У каго мала зямлі, давалі дзялкі на сурвітуце. Сурвітут — зямля панская, на ёй можна толькі пасціць, а лес пан прадаваў. Пан Татарскі прадаў сурвітут. Перат прыходам Саветаў пан дзяліў сурвітут, сабе выбраў лепшае. Крэва Смарг.; параўн. польск. serwitut тж'. САРВЭ'ТА гл. СУРВЭ'ТА САРГАНІЗАВА'ЦЬ зак. Арганізаваць; стварыць. Посля вайны сарганізавалі калхос. Быстрыца Астр. Анюта сарганізавала ўсіх. Валеўка Навагр. Сарганізавалі ў калхозі магазінчык. Малахоўцы Бар. САРДА'К м. Безрукаўка. Сардак бэз рукавоў, хто с сукна, хто c шарачкі шыў. Сардаке шылі. Васілевічы Гродз. Сардак насіла — без рукавоў ватнік. Каўняны Гродз. Сардак — безрукаўка на ваце. Вострава Мает. Сардак — кажушок без рукавоў. Мсцібава Ваўк. САРДЗГСТЫ прым. Які мае тоўсты асяродак. Нека cap