Слоўнік беларускіх гаворак паўночна-заходняй Беларусі і яе пагранічча (1980). Том 2. Д-Л. Ю. Ф. Мацкевіч

ДЗЯДО'К IV м. Адтуліна ў жорнах, у якую ўстаўляедца млён. Дзядок — куды ўкладаецца млён. Дзяніскавічы Ганц. ДЗЯДО'К V м. Кассё. Дзядок у касе. Вецярэвічы Пух. ДЗЯДО'УСКІ, ДІДУО'ВСКІ прым. Дзедаўскі. Яшчэ дзядоўская асталося. Жылі Іўеў. Дідуовскою частею внукі поділілісе. Пушов на старые ліета на дідуовскі хліеп. Курашэва Чыж. ДЗЯДО'УШЧЫЗНА ж. Спадчына, якая засталася пасля дзеда. Дзядоўшчызна наша. Магуны Паст. На дзядоўшчызне ставіла хату. Паляцкішкі Воран. ДЗЯДУ'К м. 1. Toe ж, што i д з ед I, 1. Дзядукі паміраюць. Відаўцішкі Вільн. 2. Toe ж, што i дз e д I, 2. Мой дзядук насіў гаці з гузікамі. Бацька маго бацькі — дзядук. Старый Трокі Трак. Мой дзядук гаварыў — карчмы былі. Малькуны Ігн. Гараў валамі дзядук. Мой дзядук c суседам харашо жыў. Грыкені Вільн. Так, дзядук, ідзіце есці. Буйвіджай Вільн. Дзядук ідзе. Стральцы Шальч. Дзядук, скажи, як яны выглядалі, тыя хадакі? Швэды Вільн. ДЗЯДУ'ЛЬКА м. Дзядуля. Дзядулька прышоў да нас. Старыя Трокі Трак. ДЗЯДУ'ЛЯ, ДЗЯДУ'ЛЬ, ДІДУ'ЛЬ м. памянш.-ласк. да д з ед I, 2. За немцамі дзядуля памёр. Груздава Паст. Мы любім дзядулю. Магуны Паст. Мой дзядуля прышоў. Дзядуля памёр. Вялікія Баяры Шчуч. Дзядуля прывязлі c Палтаўскай губэрніі. Дзядуль мой расказваў: бацька з дзядулём меў шэсць валок зямлі. Мой дзядуль канавалам быў. Гемзы Шальч. Дзядуль, куды пойдзеш? Альхоўка Навагр. А ваш дідуль шчэ здоровы? Молоды, a ходіт згороляны, як дідуль. Курашэва Чыж. ДЗЯДУ'НЯ м. памянш.-ласк. да д з ед I, 2. Дайце дзядуню есці. Дзераўное Стаўб. Дзядуня ўзяў да сябе внучку. Ліпнікі Вільн. ДЗЯДЫ' I, ДЗЕ'ДЫ, ДЗЯДЭ' толькі мн. 1. Продкі. Наши дзяды, прадзяды. Мярэцкія Глыб. Пакаленя прад намі— i дзяды i прадзяды. Швэды Вільн. Нашы дзядэ казалі, што францус ішоў. Малахоўцы Бар. 2. абрад. Дзень, у які памінаюць нябожчыкаў. Дзяды — памінальны дзень, на стале стаіць талерачка i місачка для дзядоў. Што самі ядуць, аткладаюць дзядом; пяклі тры булачкі на дзяды, называлі курачкі, i аддавалі іх жабраком. Рыбчына Віл. Дзідамі ішлі акопы капаць, анучкі паабвязавалі. Саланое Віл. Дзяды былі радушнія пасля вялікання, сёмушнія i багатыя ўвосень. На дзяды рабілі сем страў. Кухты Віл. На дзяды ўпаміналі noмяршых. Дакудава Лід. Дзяды ўвосянь— памінны дзень. Малахоўды Бар. На дзяды варылі капусту, крупы, кашы густой навараць, кампот. Альхоўцы Лях. На дзяды трэба дзевяць страў наварыць. Азяраны Раг. Дзеды i бабы — святы