коў баяцца — у лес не хадзіць; — сказаў Канькоў, але паглядзеў па ба-
ках (П.Місько. Хлопцы, чые вы будзеце...). — А як хто-небудзь цябе
ўбачыць? — Ваўкоў баяцца — у лес не хадзіць. Ды і не дзеля таго я ў
вёску прыйшоў, каб на гарышчы сядзець (Б.Сачанка. Вялікі Лес). —
Можа, застанешся? — прапанавала Зоя. — Вас жа патруль затрымае.
— Ваўкоў баяцца — у лес не хадзіць (І.Сіняўскі Дарога на Замлынне).
[Анжэк:] Могуць быць непрыемнасці. Прытым вялікія. [Фелікс:) Ахво-
тна веру... Толькі «ваўкоў баяцца — у лес не хадзіць» (В. Зуб. Юнацтва
рыцара). — Глядзі, яшчэ ўрэжуць дваццаць пяць гарачанькіх, як некалі
ў пана Іваненкі. — Э, ваўка баяцца, у лес не хадзіць (С. Грахоўскі. Ру-
дабельская рэспубліка). — Цяпер ён спаліць нас... — Спаліць? Што ж...
ваўка баяцца — у лес не хадзіць. Спаляць — адбудуем... (І.Шамякін.
Глыбокая плынь).
* — А калі, часамі, і давядзецца крыху пацярпець — што ж: на горы
жыць вучацца. — Ды яно ж так. Баішся воўка — у лес не ідзі (Ц.Гартны.
Сокі цаліны). Пятроў забіяка на хутар глядзіць: — Як воўка баяцца, то ў
лес не хадзіць (К.Крапіва. Шкірута). [Рыгор:] Эх, ваўкоў баяцца — не бы-
ваць у лесе, страх нам вораг: гне ён крукам чалавека, не дае падняцца
(М.Клімковіч. Кацярына Жарнасек). — Боязна рабочаму браць уладу... —
Керанскага баяцца, у лес не хадзіць, — наступаў пуцілавец (І.Гурскі. Ве-
цер веку).
— Насовіч: Баючыся воўка, і ў лес не хадзіць; Прыказкі: Ваўкоў баяц-
ца — у лес не хадзіць.
ВЕДАЕ (ЗНАЕ) КОШКА, ЧЫЁ САЛА З'ЕЛА. Кажуць пра таго, хто ад-
чувае сваю віну і магчымасць адплаты, пакарання. Ведае кошка, чыё сала
з'ела. Сам кругом вінаваты... (У. Карпаў. За годам год). — Ведае кошка,
чыё сала з'ела, — прымаўкай рэзюміраваў Бураўскі паводзіны Бараноў-
скага (І. Новікаў. Ачышчэнне). Гітлераўцы.. пачалі здымаць свае войскі
з захаду і кідаць супраць нас. Ведае кошка, чыё сала з'ела. Мы ім у дзе-
сяць разоў страшней, чым нашы саюзнікі. Занадта вялікі ў нас да іх ра-
хунак (Р.Няхай. Шлях на Эльбу). Пачакай! Куды ж ты, ягадка? Хамі-
тка сюды. Будзем разбірацца... Трасешся?! Ведае кошка, чыё сала з'ела!
(Л.Калодзежны. Паўлюк Самусік са Стаўроў). [Сапляк:] А я, братачка,
баяўся: думаў, вы мяне браць прыйшлі. [Старшыня:] Мусіць, вінават,
калі баішся. [Алесь:] Знае кошка, чыё сала з'ела. [Сапляк:] Братачка
дальбог жа не вінават! (К.Крапіва. Канец дружбы).
* «Памдзей» штурхець пад бок Міхала: «Счуў, бестыя, чыё з'еў сала»,
на Арцюшка «Памдзей» ківае, а сам нявесела ўздыхае і выраз твару мае
юркі (Я.Колас. Новая зямля). Мачыха паправіла табурэтку каля стала і
вычакальна, ласкава, з неспакойнасцю паглянула на Рыгора: «Ну — што
ж вы?!» «Без мыла лезе... Чуе кошка, чыё сала сцягнула...» (П.Місько.
Градабой).
—
Насовіч: Знае кошка, чыё сала з'ела; Прыказкі: Знае кошка, чыё
сала з'ела.
ВЕДАЎ БОГ, КАМУ НЕ ДАЎ РОГ. Той, хто хацеў бы зрабіць каму-н.
штосьці дрэннае, не мае магчымасці ажыццявіць сваё жаданне. Сін.:
Бадлівай
карове
бог
рог
не
дае.
[Камісар:]
Пачакай,
лайдача!
Я
прыпільную! Але не прасі бога, калі дазнаюся! Будзе канчук [нагайка] у
рабоце. [Навум, убок:] Ваш ты яго, вельмі пабаяліся! Ведаў бог, каму не
даў рог (В.Дунін-Марцінкевіч. Сялянка).
— Прыказкі: Ведаў бог, каму не даў рог.
ВЕК ЖЫВІ — ВЕК ВУЧЫСЯ А ДУРНЕМ ПАМРЭШ. Гаворыцца як
парада пастаянна вучыцца, а таксама тады, калі даведваюцца пра
што-н. новае, раней невядомае. — Вось у гэтым і задача камандзіра —
кіраваць боем. — Дзякую за навуку!.. Нездарма кажуць: век жыві, век
44
Дадатковыя словы
зела
8 👁