лавы думкі аб загранічных красунях, у сваім краі пастараюся знайсці
сабе таварышку жыцця; а з гэтага часу не так лёгка дамся запутацца ў
іхнія сеткі. [Навум:] Эге! Знаеш прыказку: хто апарыцца на малацэ, той
і на ваду дзьмухае (В.Дунін-Марцінкевіч. Сялянка). АПЁКСЯ НА МА-
ЛАЦЭ,
ДЫК
І
НА
ХАЛОДНУЮ
ВАДУ
ДЗЬМУЦЬ
БУДЗЕШ.
[Несце-
рка:] Вядома, у страху вочы вялікія. Апёкся на малацэ, дык і на хало-
дную ваду дзьмуць будзеш (В.Вольскі. Несцерка). АПЁКШЫСЯ МА-
ЛАКОМ, ВАДУ СТУДЗЯЦЬ. Цяпер мы без патрэбы разглядаем свае
авіяцыйныя білеты, хоць яны ўжо і зарэгістраваны. Праўду кажуць:
«Апёкшыся малаком, ваду студзяць». Так і мы (С.Грахоўскі. Дзе ўзы-
ходзіць сонца).
— Насовіч: Абпарыўшысь на малацэ, і на ваду студзіш; Федароўскі:
Апарыўшыся на малацэ, то й на ваду падмухаеш; Прыказкі: Апёкшыся на
малацэ, і на халаднік студзіць будзеш; Хто на малацэ апарыўся, той на ха-
лодную ваду дмухае.
АПУСКАЙСЯ, КУМЕ, НА ДНО. Пра бесперспектыўнасць у якой-н. справе.
Стой, брат, падумай: а можа, гэта і не так, можа, ты яшчэ здолен на не-
шта патрэбнае людзям. «Апускайся, куме, на дно»... Не, гэта прыка-
зка... Покі носяць цябе ногі, ты нешта рабі, рабі тое, што трэба лю-
дзям... (Я.Колас. На схіле дзён). НЕ ТРАЦЬ, КУМЕ, СІЛЫ, СПУС-
КАЙСЯ НА ДНО. [Голас з рэпрадуктара:] Шаноўныя грамадзяне! Хто
дабіваецца неўміручасці, павінен прадставіць аналізы... Просьба прад-
ставіць яшчэ характарыстыкі з месца працы. Хто ўсяго гэтага не зможа
прадставіць, просьба не падаваць заяў, не ўскладняць работу Камітэта
па справах неўміручасці. [Адзін з чаргі:] Словам, не траць, куме, сілы,
спускайся на дно (К.Крапіва. Брама неўміручасці).
—
Прыказкі. Пускайся, куме, на дно — не траць дарам часу; Ян-
коўскі'. Не траць сілы, спускайся на дно.
АРЖАНАЯ КАША САМА СЯБЕ ХВАЛІЦЬ. Гаворыцца з насмешкай пра
таго, хто сам сябе хваліць. «Аржаная каша сама сябе хваліць, — едучы
думаў Рагуля. — Выхваляўся [Абрамчык], што адзіны за мяжою прад-
стаўнік бацькаўшчыны...» (І.Гурскі. Чужы хлеб). ЛЮБІЦЬ АРЖАНАЯ
КАША САМА СЯБЕ ХВАЛІЦЬ. Яўхім побач з ёй [Ганнай] таксама па-
цягнуўся за ягадай. — Усё-такі з памочнікам спарней! — Гледзячы, які
памочнік!.. — А хіба — паганы? — паспрабаваў ён пажартаваць. — До-
бры, значыцца!... Любіць аржаная каша сама сябе хваліць! (І.Мележ.
Людзі на балоце).
— Насовіч: Аржаная каша сама сябе хваліць; Раманаў. Усякая каша
сама сябе хваліць; Прыказкі: Аржаная (грэцкая) каша сама сябе хваліць.
АРЛУ З САВОЙ НЕ ПА ДАРОЗЕ. Пра адсутнасць адзіных поглядаў,
імкненняў і пад. у каго-н. з кім-н. Сін.: Воўк казе не таварыш; Гусь свінні
не таварыш; Пешы коннаму не таварыш (у 2 знач.), — Чуеш, Зорах?
Больш з табой ніякіх спраў мець не хачу. Арлу з савой — не па дарозе.
А калі толькі ўздумаеш размяняць на залатыя імперыялы маю галаву,
дык во, глянь... — Ціхан выцягнуў з халявы востры нож і бліснуў ім пе-
рад тварам Зораха (З.Бядуля. Разбойнік Ціхан).
— Янкоўскі. Арлу з савою не па дарозе.
АЎЧЫНА ВЫРАБУ НЕ ВАРТА. Гл. Не варта шкурка вырабу.
АХВОТА ГОРШ ЗА НЯВОЛЮ. Тое, што чалавеку па душы, ён робіць
ахвотна. Кажуць, калі бяруцца за што-н. складанае, цяжкае не па аба-
вязку, а дабравольна і ахвотна. — Летам яшчэ не бяда, а вось калі б та-
кое [дождж] восенню... — Бывае і восенню. Нездарма ж кажуць, што
ахвота горш за няволю. І перамерзнеш, і перамокнеш [на рыбалцы], а
30
12 👁