Скарбы народнай мовы (2005)

Т.А.Грачыха 3 ГАВОРКІ РОДНАЙ ВЁСКІ Сярод гаворак Загароддзя гаворкі стрыгінскага тыпу вылучаны параўнальна нядаўна1. Яны вызначаюцца архаічнасцю, адметнымі моўнымі асаблівасцямі1 2. Пра гэта сведчаць дыялектныя тэксты, запісаныя ў вёсцы Стрыгінь Бярозаўскага раёна Брэсцкай вобласці. Вёска Стрыгінь размешчана ў 4 км на паўднёвы ўсход ад г. Бярозы, непадалёку ад левага берага ракі Ясельды. I. Мой дед Іван сто двацэть лет прожыв. Вон дохторов нэ знав, з зубамі помёр, выпалі оно кутніе. Росказвав гэто вон, шо лет трыста як была война. Тут у нас проходімая сторона: на Пблыичу іішгі все войны. Нашэ сэло вырэзалі, шчытай, нікого тут нэ осталоса. Нашые мэста засэлялі з Украіны, з Волыні. Мшарэ прозвалі волынцамі, i зарэ іх волынцэ зовут. Попкі, мусіт, з Рбвэнское чы Жытомірское облаете. Наш раён бедны, бо зэмля благая. А возьмі Дропчын, Междулёсе: до войны по сорок дэсэтш малі, сёялі пшэшпу ~ во жылі! Сіхвістатор собірав податкі за зэмлю. Дэвэть дэсэтін было в нас. Всю зэмлю пэрэмёралі, категорыі на её установлен, i податкі былі нэ одінаковые. Батько платів трыцэть злотых податка. За страховку одцёльно шіатілі. Можно было жьіті пры паншчыне: в пана робілі, а як шо нэма, пан давав бэсплатно. В одного господара вол здох, то пан одправів, коб выбірав сэбё. Янук кажэ, шо колхозы - во гэто паншчына: робі задаром, ніхтб ніц нэ даст. После войны палочку в колхозі ставілі. В Толщах, в Здітові паня бьша. В Стрыгіні лесшчы Харчун бьш. Пры Пбльшчы дэрэво коло зэмлі зрэзвалі, коб гіруша нэ было. Жыды в пана закупляют лес, пэрэпродают. Бьш панскі i казёны лес. Мы все валялі ёгб, дэнь выходів чтьіры-шэсть злотых. Дборэ зароблшіі — на слёді хватало. Шлы былі шверцарскіе фультонкі. Леснічы нас уважав. За лёсом полякі доглядалі. Усёгб в нас дэютъ коров было, з іх шэсть дойных. Колі совёты прыиш в трыцэть дэвятом, давай лугаті в людэи коровы'. Пять коров здат, а воньі копёйкі заплатил. Пры нёмцах было чтьіры коровы. Огроном вызначав, 1 Л.ВМеванцэвіч. Атлас гаворак Бярозаўскага раёна Брэсцкай вобласці.Фанетыка. 4. 1, П. Брэст, 1993. 2 Ф.Д.Климчук. Диалектные типы Полесья // Слово и культура. Памяти Никиты Ильича Толстого. М.: Индрик, 1998. С