Скарбы народнай мовы (2005)

арыентацыі мясцовага насельніцгва ў іерархіі яе маўленчых сродкаў, а таксама засведчыць іх сацыяльна-камунікатьіўную дыферэнцыяцыю. 3.5. Аналіз моўных паводзін СВГ Аналіз моўных паводзін кожнай СВГ праводзіўся паводле факталагічнага матэрыялу, тэкстаў маўлення, занатаваных у розных тыпах маўленчых сітуацый камунікагыўнай мадэлі. У наступным праз суаднесенне i адпаведнасць фанетычных сродкаў маўлення тыпу КД вызначалася сістэма моўнай арыентацыі кожнага з васьмі — з улікам дадатковай СВГ рабочых — мясцовых мікрасоцыумаў. Аднак паколькі нас цікавіць стан дыялектнага маўлення пры арыентацыі СВГ на дыялектную сістэму моўных сродкаў, надалей будуць характарызавацца толькі тыя з мікрасоцыумаў, якія выкарыстоўваюць падобны маўленчы інвентар. Найболын паказальнай з гэтага боку нашай цікавасці з'яўляецца другая (П) СВГ. Аналіз тэкстаў выказванняў прадстаўнікоў П СВГ дазволіў засведчыць. У адрозненні ад астатніх СВГ, гэты мікрасоцыум характарызуецца адноснай аднароднасцю па асноўных асаблівасцях свайго вымаўлення. Паводле захаванасці ў ім адметнасцей КД яно з'яўляецца дыялектным. Выяўлена, амаль ва ўсіх сферах моўных зносін дыялектныя рысы, вызначаныя ў якасці дыягнастычных у КД дыялектных моўных асаблівасцей, у вымаўленні мікрасоцыуму выступаюць найболын паслядоўна i максімальна поўна. Гэта мае месца ў сферы вытворчых зносін, у тым ліку, у C.l, у сямейна-побытавай у C.l i C.2 i інш. Але ў асобных сітуацыях абраных сфер камунікацыі, як у C.2 i С.З у сферы працоўнай дзейнасці, а таксама ў сферы афіцыйных кантактаў асабліва, у вымаўленні СВГ адзначаюцца некаторыя рысы з сістэмы рускамоўнага вымаўлення. Прынамсі, у сістэме кансанантызму: зычны гук /л/ адпаведна /ў/ у становішчы перад наступным зычным у асобных словах i дзеяслоўных словаформах (пашдл, жолты)\ канцавы зычны /й/ у назоўным склоне адзіночнага ліку мужчынскага роду прымешікаў (колхозный, дауный); зычны /т/, які займае фінальнае становішча ў слове i выступав ў канчатку 3-яй асобы адзіночнага ліку цяперашняга часу дзеясловаў (ідз'от, займайіт). У сістэме вакалізму: галосны гук /э/ або /ы/ у становішчы пасля зычных /ж/, /ш/, /ч/, /ц/ i /p/ незалежна ад адносін да націску i якасці націскнога галоснага (рыкдрд, жэлайа); націскны галосны /о/ у становішчы пасля мяккіх зычных у 1-ай асобе множнага ліку i 2-ой асобе адзіночнага i множнага ліку дзеясловаў абвеснага ладу' (нас'ом, насдшнасдц'а; кладз'бм, кладзбш-кладз6ц'd