Народнае слова (1976). А. Я. Баханькоў

А. Я. Баханькоў ПРА ВАРЫВА, ПРАЖОНКУ I РОЗНЫ ТРУНАК Змешчаная тут лексіка запісана ў в. Саламір'е По* лацкага раёна. Уся яна адносіцца да тэматычнай трупы «ежа i пітво». Гэта словы i словазлучэнні, што абазначаюць традыцыйныя назвы страў i наіпіткаў, мясцовыя назвы мясных, малочных, раслінных іпрадуктаў i вырабаў з іх, назвы працэсаў прыгатавання i спосабаў прыёму ежы, смакавых i пажыўных якасцей страў, назвы яды ў розныя перыяды сутак i інш. У адносінах да літаратурных адпаведнікаў амаль yce гэтыя словы — дыялектызмы розных відаў: a) лексічныя (раўгёня, пражонка, путра); б) семантычныя (душа, клёцкі, хлеб); в) словаўтваральныя (акраюшка, макала, шчавель), г) фанетыка-акцэнталагічныя (сырабитка). Не ўключаны ў падборку словы, якія трапілі ў народныя гаворкі з літаратурнай мовы ў сувязі ca з'яўленнем у апошні час новых рэалій. Гэта назвы такіх агульнавядомых цяпер прадуктаў i страў, як катлеты, галубцы, рагу, фарш, пельмені, кансервы, маргарын, кампот i інш. 3 традыцыйных назваў ежы i пітва не адзначаліся тыя, што ў гаворцы i ў літаратурнай мове абазначаюцца аднолькавымі (як па гучанню, так i па значэнню) словамі: мёд, вада, самагонка i інш. АБДЗЁРКА ж. Мука з ачышчанага (абадранага) зерня. Мой паехаў у мельніцу, абдзёркі надзелаіць. АБЕ'ДДЗЯ н. Аб'едкі, недаедкі. Выкінь аб'еддзя ў памыі. АБЕ'Т м. Прыём ежы ў 9—10 гадзін раніцы, а таксами сама ежа. Сягоньня абет хоць позны, алі смашнъи. На абет зварыла поліўкі i клёцак з душамі. АБЯДЗЕ'НЬНЯ н. Пра што-н. дужа смачнае. Тушила гражанку зъ мясам, дък аб'ядзеньня