ч я прыбягу, чдрту пьмагу (прыгаворка?). Нямойта. 2. Пра некага, хто выяўляе незвычайную сілу, хуткасць. Кдні тады - звярё булё. Нъкладзёш вос: «Чорт! Ляцг!» ну, i на поле. Багданава. О ДА ЧОРТА. Вельмі многа. Эта ш зьраза, крот, zx да чёрта. Марозаўка. О К ЧАРЦЯМ ісці. Прэч, вон. Ідзіця к чърцям! Чуцькі, Кляпчэва. О НА ЧОРТА. Навошта, для чаго. Стдлькі строілі, тлуміліся, на чдрта? Запруддзе, Партызаны, Сукрэмна. О ЧОРТ ГАНЯЕ. Пра нечыя неапраўданыя паводзіны. Чаго цібё ганяіць чорт? Нямойта. О I ЧОРТ HI ХАПІЎ Нічога не здараецца, не робіцца з кім-н., не шкодзіць каму-н. Барвічыха i мухоморы паёла - i чорт ні хапіў. Запруддзе. О ЧОРТ ЯГО ДУШУ ЗНАЩЫ Невядома. Гарадок. О ЧОРТ ВЁДАІЦБ (ЗНАіЦЬ). Выказванне абурэння, гневу, збянтэжанасці з-за чаго-н. Дзе яны былі - чорт іх вёдыіць! Алексінічы. А чорт ягд вёдыіць! Багданава. А чорт іх тутыцькі знаіць! Турава, Партызаны. О ЧОРТ ПАВЁЎ. Хто-н. паддаўся спакусе. ГТавёу чорт яё - пяцьдзесят рублёў забрала з баначкі маянэзнай. Нямойта. О ЧОРТ БОСЫ НЯ ПРОЙДЗЩЬ (HI ПРАЙДЗЁЦЬ). Пра вельмі глухое, зарослае месца. Быў лужок добры нъ Пуулюкдвым, а цяпёр там чорт босы ні прайдзёць. Багданава. Узьралі лух, дайжа прайці ня можно, цяпёр чорт босы ня прдидзщъ. Баравікі. О НІЯКІ ЧОРТ не бярэць. Зусім ніхто. Валу/ - іх ніякій чорт ні бярэцъ. Сукрэмна. О ЧОРТ ШТО. Нешта недарэчнае, незразумелае, што выклікае злосць, раздражненне. Дьк вы чорт што натшыця! Дуброўкі. О ЧЭРЦІ ГАРЭЛЫЯ. Лаянкавы зварот; нягоднікі. Што вы, чэрці гарэлыя, кубатары праклятыя! Нямойта. О ЧОРТ ПАЦЯГНУЎ ЗА ЯЗЫК. Знянацку i недарэчы захацелася каму-н. сказаць што-н. Чорт дурной матку за язык пацягнуў. Партызаны. О ЧОРТА ПАРОЦЬ (ТВАРЫЦЬ). Займацца абы-чым, вычвараць. Цяпёр малыя чорта пдруцъ. Вялікі Азярэцк. Чорта тварылц як былі маладыя. Партызаны. О ЧОРТ НОСЩЬ. Хто-н. недарэчы, не ў пару ходзіць, бадзяецца дзе-н. Чаге5 цябё чорт нёсіць?! Як баба с къчаргёй лётаіш! Вялікі Азярэцк. О панёс ЯК ЧОРТ МАТКУ Ў ПЕКЛА. Вельмі хутка памчаўся. Рысак быў натурлівы - i нанёс як чорт матку ў пёкла. Сянно. О пабіць ЗА ЧОРТА ЛЫСАГА. Дарэмна, невядома за што загубіць. Заазер'е. О ЧОРТ РАБОТУ ДАСЦЬ. Пра сітуацыю, калі чалавек будзе займацца марнай справай. У празьнік рабётаць - так чорт рабёту дасьцъ. Рэчкі. О ЧЭРЦІ ВОДЗЯЦЬ. Пра стан, выкліканы ўздзеяннем нячыстай сілы. Замкнула скрыню, пайита ў ягоды - згубгла ключ. А другг раз пайита - здалёся, як бы вужака, а там ключ чэрці вадзілі. Багданава. О ЧЭРЦІ МАЛЮЮЦЬ. Пра нячыстую сілу, якая пільнуе п'яніцу. Другі пюшчы спіць, аягё ж чэрці малююцъ. Жохава. □ Бяс чёрта балёта ня будзіць. Вялікі Азярэцк. □ У ціхім балёце ўсе чэрці на дне. Жохава. □ Щ не чорт цябё нёс, не падмазаўшы калёс/ Запруддзе. □ Чорт сем пар лапцёй сарвау; пакуль іх у кучу сабраў. □ Пакуль чорт ні ньгуляўся, то ні аддаў [гаворыцца, калі знойдзеш згубленае]. Багданава, Ракаў Заеценак. ЧОСКА ж. Шчотка (з цвікамі) для часання лёну пасля церніцы. Чёска тькая дёшчька, набіта гваздзёй, лён счёсваіш. Чёска тькая: дёшчачка i набіта гваздзёй, лён чьсаць. Дольдзева. чот м. Цот. Ці чот ці лішка: чот - у пару, a лішка — тры, пяць — гэта npaŭгравалі. Буй. ЧОХНУЦЬ зак. Хлынуць, лінуць. Вьда як чёхнула ў лёдку, дык яны i выскачылі. Багданава. Уубёрнай паваліўся, i кроў чёхнула. Запруддзе. ЧОХУЎКА ж. Чых, чыханне. У мянё чёхуўка, мёжа, грыб [захворванне] будзіць. Запруддзе
Дадатковыя словы
бўдзіць, валуі, заазере, калёсі, кўчу, натўрлівы, пакўль, пацягнўў, прдйдзщъ, прыбягў, пьмагў, пяніцу, тўтыцькі
2 👁