X ХАДНЯ ж. Хада. Халёра na маёй хаднё: ўсё хддзіш. Серкуці. ХАДОВЫ, ХУДУВЫ прым. Энергічны, уплывовы. Я чалавёк хадовы, біз мянё ні апходзіцца: у мянё віздзё блат. Нямойта. Йна была худувая: паёздзіць у Мінск, купіць мацёрыі i тут бап адзівала. Багданава. ХАДЫЛКА ж. Прыетасаванне для немаўляці, каб вучыцца хадзіць; хадункі. Хадылка — такі абруч i колік. Колік — да бэлькі. Усадзюць дзіцёнка, ён навучыцца тут хадзіць. Вялікі Азярэцк. ХАЗІШУВАЦЬ незак. Гаспадарыць. Ён умёў хьзіінуваць, у ягд ўсё было. Дуброўкі. ХАЗЯЙСКІ прым. Гаспадарлівы. Я i лапаць спляту, i карзіну - такая хазяйская. Баравікі. Хьзяйскі бьіў, усё умёў рабіць. Леснікова. ХАЙ часц. Няхай, хай. Зямлю хай пашуцъ так, як пашуць. Ад зямлі ніхтд ні атказываіцца. Гарадзец, Запруддзе, Нямойта, Рассвет, Сянно, Чуцькі. ХАЙЛО м. Неахайны, нязгрэба. Серкуці. ХАЙЛУК м. Toe ж. Серкуці. ХАЛАДЗЁЦ м. Студзень, халадзец (страва). Халадзёц застаёць дагуста. Баравікі. Пірат Ласкай варылі хьладзёц. Карпавічы. Тата, хъладзёц буду варьіць яршду німа [тата ідзе лавіць на кручок]. Сянно. ХАЛАДЗЕЦ м. Халаднік (страва). Шчавелъ варылі, хъладзёц, мы цяпёр варым ягд. Вялікі Азярэцк. ХАЛАДЗЁНКА ж. Халодная вада (вада, якой разводзілі (ахалоджвалі) гарачую ў бані). Халадзёнка - каб разводзіць жаркую ваду ў бані. Бочка во была на халадзёнку. Марозаўка. Халадзёнка ў баку стаіць, у бані. Вялікі Азярэцк. ХАЛАДНЁЙ прысл. Больш халодна. У яё хаці хъладнёй, як у хлёві! У такёй хаці жыла зіму. Баравікі. У каго гароды ніжэй, там хьладнёй, там ні так жукоў. Нямойта. ХАЛАДНЁЦЬ незак. Станавіцца халаднейшым (пра надвор'е). Ніхай хьладнёіць, a тады зарэжу авёчку. Неўгадава. ХАЛАМІДЗША ж. Старое адзенне, рэчы; рыззё. Маці пасцілкай ці якби хьламідзінай накрыіць. Халамідзіну ёту пад нагу кіну — мякчэй бу'дзщъ. Запруддзе. ХАЛАСТЬІ, ХАЛОСТЫ, ХАЛАСТЭЯ прым. 1. Халасты, нежанаты. Старшая дочка ў мянё, адзін ён халасты. Леснікі. Халастэя хл6т\ы былі. Фасаўшчына. Малец халосты быў, сідзёў i што высідзеў? Запруддзе. Халосты быў паніч Казімёр, прыслугу дзяржаў замест жаны. Нямойта. 2. Незамужні (пра жанчыну). У мянё дъчка халостыя. Рассвет. ХАЛАСЦЯК м. Халасцяк. Халасцяк быў у Стукалава паніч - Казімір Пашкёвіч. Нямойта. ХАЛАТ м. 1. Халат. Долг хълат - пъла с палой не сходзюцца. Леснікі. 2. Верхняя вопратка. Свае халаты [плашчы] пакідалі. Запруддзе. ХАЛЁРА, ХАЛЁРЫЯ ж. 1. Вострая заразная кішэчная хвароба. Вымерлі людзі — свірэпствавала халёрыя,рьсказвьлі. Латыгаль. 2. эмац.-ацэн. Хвароба, напасць. Халёра нёйкая мянё ссадзгла саўсім. Нямойта. 3. Лаянкавае слова. Халёра i жднка. Нільзя дужа хваліць: асобяно [асобна] сабё варыла. Дольдзева. Мух, усякай халёры тут пдуна. Во халёра - бъдащца. Запруддзе. А халёра ягд дало! Плоха с сёрцъм. Чуцькі. Хай на іх халёра! (праклён). Алексінічы. Хай іх халёра: курам купляй! Багданава. Кап напала на цябё халёра! Кап цябё халёра схвацша
Дадатковыя словы
абрўч, бакў, будзщъ, бўду, вадў, дагўста, дўжа, зімў, кўпіць, навўчыцца, нагў, надворе, пдўна, прыслўгу, развбдзіць, сплятў, хайлўк, якбй, яршдў
3 👁