волат» значыць «й с п о л н н», «гіігант», olbrzym. 6. Велічыня (націск на ня)—велнчнна, wielkosc. 7. Увелькі, прк. Сабака увелькі з ваўка, адказуе м. «величнною». Прыслоўе «увелькі» запісана ў Імсь. Гарэцкім; яно такое сваёй хормаю, як увышкі, углыбкі, удаўжкі, ушыркі ( = м. высотою, глубмною, длнною, шнрнною»). 8. Веліч — м. велнчне, п. wielkosc, wspanialosc, ma jestai (i ў беларускай мове ёсьць позычка з мовы лац. майстат (Аль кітаб), таго-ж значаньня, што «веліч». 9. Узьвялічаць, ск. узьвялічыць (Аш.) —велнчать, п. slawic. 10. Вялічны (Аш.; Л.) — тягостный, uciўzliwy. Быць вялічным каму = «быть в тягость», тяготнть. Слова кажацца ў дачыненьні да людзёў. Я яму вялічны — «я ему в тягость», «он мною тяготнтся», jestem dla niego uciўzliwym. 11. Можна тут зацеміць, што ад вышшай ступені «большы» паўстаў абстрактны прадметнік бальшыня — большннство, wigkszosc (як ад «меншы» — мяншыня = меньшннство, mniejszosc). ГАСПАДАР. -ЫНЯ, -ЫЧНА, -КА, -СТВА, ГАСПАДЫНЯ; СПАДАР, -ЫНЯ, ЫЧНА; ГАСПОДА, ГАСПСДНІК, ПАДГАСПОДНІК; КУТНІК Гаспадар з gostb-pod-агь — слова складанае з двух словаў — госьць, каторае значыла спачатку «чужнік», a потым «купец», аж пакуль не адзяржала цяперашняга свайго значаньня, і -под-, ар-суфікс. Другая карэнная сучастка -под- захавалася ў некаторых іншых мовах арыйскіх (санскрыцкай і інш.) і абазначае заўсёды істоту вышшую, Бога. Словы з разгляданым складаным каранём ёсьць ува усіх мовах славянскіх, адно розьняцца суфіксамі ды значаньнямі. Гэтак, маем царкоўна-славянскае «Господь», м. «господнн», п. gospodarz, чэс. hospodarz. Менаваныя словы ў мове праславянскай абазначалі ўрадніка, маючага нагляд над «гасьцьмі» (купцамі), гандлем, а пасьлей прынялі накшыя значаньні, але заўсёды «пан», «гаспадар» і падобныя. У стара-крывіцкай мове * слова «гаспадар» прыняло *) У яе старшай пары
Дадатковыя словы
uci^zliwy, uci^zliwym, велйчнною
5 👁