Слоўнік народных промыслаў і рамёстваў Беларусі (2010). М. М. Макарэвіч

ДАШЧА'НКА2. 4Драўляная, з клёпак, пасудзіна на зерне, муку'. Была яшчэ датчанка, муку сыпалі ў датчанку, а як трэба ўчыняць хлеп, бралі тую муку [Шавярнічы Бярэз.; СЦГ, с. 113]. ДВАДЗЕ'НЬНІК [ДВУДНО'ЎКА, ДВУХДО'НКА]. Бочачка з двума днамі'. Купіў ны бызары двадзеньнік [Горкі Краснап.; КСУМ, с. 149]; Мая двудноўка пабілася [Сянно Сен.; Каспяровіч, с. 95]; Ацслужыла двухдонка гадоў дваццыць, ды ўжо нада выкідаць - цякець [ДСМ, с. 75]. ДВУЛЁ'ЗКА. Тэблік з двума лязамі'. У яго адналёзка толькі, двулёзкі німа, таму i выходзіць нячыста габлівана [Хвёдараўка Краснап.; КСУМ, c. 149]. ДЗЕ'ЖА1 ІДЗЕЖАЧКА, ДЗЕ'ЖЕЧКА, ДЗЕ'ЖКА, ДЗЕ'ШКА, ДЗЕ'ЖЫЧКА, ДЗЯЖА'1]. Дзяжа'. Дзежа хочэ вехця i ножа (прымаўка) [Цераблічы Стол.]. Як веліка сем'я, то й веліка дзежа (прыказка) [Сямігосцічы Стол.; TC, т. 2, c. 13]; Ля квасу з дубовых клэпок робылы дыжу [Цыхун, c. 189]; У дзежачке расквасіць нада хлеб [Лісна В.-Дзв.]. Дзежачкі шчытныя, дубовыя на мёд бралі [Ухвала Круп.; СПЗБ, т. 2, c. 41]; [дзежечка]. 4Умен. слова дзежка, кадочка, дзежочка' [СБМН, c. 133]; У дзешцы хлеб кіснець [Асавец Віл.]. У дзешку сала клалі [Лісна В.-Дзв.; СПЗБ, т. 2, c. 41]; 3 етай дзежкі булак пяць хлеба выйдзець [Пірагова Мсцісл.; КСУМ, c. 150]; Прынясі з дзежкі вады [Няхлудава Аз.; Каспяровіч, c. 139]; Купілі новую дзежку. Масла ляжыць у дзежацца [Старына Сміл.; Шатэрнік, c. 82]; Як сам нэ можэ, зробыты дзішку, то купляе. Як дзішка нэспособна на хліп, тоды на сало [Цыхун, с. 189]; Баба купіла дзежычку з зачыняткый [Жлобін; КСУМ, с. 150]; На лянусі стаіць дзяжа [Кавалёўшчына Беш.; Каспяровіч, с. 139]. ДЗЕЖА'2 ІДЗЯЖА'2, ДЭЖА', ДЗЕЖЭЧКА], ХЛЕ'БНЩА, ХЛЕ'БНАЯ ДЗЯЖА' [ХЛЕ'БНА ДЗЕ'ШКА], ДЗГШЧЫНА. 4Невялікая дзежка, у якой рашчынялі хлеб, аладкі, складвалі сыр, масла'. Дзежэчка с крушком для сыру [Цыхун, с. 189]; У дзежы не падышоў хлеб [Старына Сміл.; Шатэрнік, с. 82]; У дэжэ рошчыняют хлеб [Смаляніца Пруж.; СПЗБ, т. 2, с. 41]; Мая хлебніца спорцілася - хлеп не ўдаецца [Заронава Куз.; Каспяровіч, с. 330]; Рашчынялі хлеп у хлебніцы, хлеп патходзіць, садзяць у печку. Добра хлеп спёкся! [Ёдлавічы Брасл.; СПЗБ, т. 5, с. 308]; Калісьці мелі хлебныя дзежы [Івашкаўцы Смарг.]. Была хлебна дзешка, у ёй толька хлеп рашчынялі [Кіралі Шчуч.; СПЗБ, т. 5, с. 308]; Была дзежа, хлеп рашчынялі [Старыя Трокі Трак.; СПЗБ, т. 2, с. 41]; [дзішчына]. 4Тое, што i дзежа ' [Цыхун, с. 189]. ДО'НА. 4Дно ў бандарным посудзе'. У гэтай бочцы згніло дона [Шчарбакі Cip.; Каспяровіч, с. 95]. ДУБО'ЎКА [ДУБО'ВАЧКА].4Дубовая кадка'. Яшчэ летась я купіў сваю дубоўку [Каралёва Выс.; Каспяровіч, с. 99]; Я дубовачку пат капусту купіла на базары [Дукора Пух.]. Дубовачку з дубовата палена робяць [Ляшчынск Мядз.; СЦГ, с. 125]. ДЫЖА'. 4Бочка на сала'. Опорожны дыжу, будыш у ій сало класты [Ляхавічы Драг.; ДСБ, с. 60]. ЖЛУ'КТА [ЖЛУ'КТО]. 4Жлукта, бочка, дзе запарваюць бялізну'. Хацела жлукціць плацьця, ды жлукта раскалолысь [Гібалы Касцюк.; КСУМ, с. 167]; Наша жлукта рассохлася [Сянно Сен.; Каспяровіч, с. 107]; Наліў цэлаю