Лексіка гаворак Беларускага Прыпяцкага Палесся (2008)

пучок саломы падпальваць дровы 52, 96. 4. паходня ў выглядзе пучка саломы 116, 128. 5. жменя саломы расціраць каню ці карове жывот 7. 6. жменька саломы затыкаць банкі 45. 7. жменя саломы на вусцілку ў боты 6. 8. пучок саломы на тычцы, які папярэджвае, каб тут не пасвілі 114, 168, 186. 9. вяха ля калодзежа [у выглядзе веніка на тычцы], якая служыць для таго, каб у час пажару змятаць іскры са страхі 112. 10. стары венік 84; стары венік, якім трасуць сажу коміна 128; якім шаруюць лавы, падлогу 115. 11. рэшткі з лазы, каб шараваць што-небудзь 82. 12. галіны з елкі вымятаць попел з печы 15. 13. галінкі з лісцем, каб крапіць пчолы 161. 14. у праклёнах:... каб і на ц'ебэ вехоц' 118; каб і ты звар'яцеў! 118, 139. ВЕШАЛКА в'ешалка ж. 151, 153, 158, 163, 164, 171, 182. в'ешалка ж. 17, 63, 159, 161, 168, 169, 170, 177, 180, 181, 186, 195. в'ішалка ж. 7, 18. в'ішалныца ж. 76. жэрдка ў хаце пад столяй ад печы да папярочнай сцяны, на якой вешалі адзенне. гл. градка. ВЕШКА в' ешка ж. 1, 112, 152, 163, 177, 188, 191. в'ешка ж. 164. в'ішка ж. 6. 1. тычка з накручаным сенам на ёй для адзначэння простай лініі на сенажаці 112, 152, 163, 164, 177, 188. 2. вяха на маяку 6. 3. старое альтанка 1. 4. венік ля хлява 191. ВІЛЬЦЫ віл'цы мн. 168. вастраколы, злучаныя парамі кароткія жэрдкі, якія прыціскаюць салому, кастрыцу на вільчыку. параўн. козлы; збітыя накрыж дручкі, якія кладуцца на канёк страхі для таго, каб вецер не ўздзіраў саломы і не знёс дошак, якімі прыкрыты канёк страхі. ВІЛЬЧЫК віл'чык м. 79, 82—84, 91, 93а, 96, 103, 104, 110—114, 116, 118, 121, 128, 129, 136, 139, 144, 148, 151, 152, 154, 158, 160—165, 170, 173, 176, 177, 180—182, 183, 186, 188, 190, 191, 194, 195, 196, 198, 201, 202, 203, 204. вілч'ік м. 171. вьільчык м. 87, 88, 117а, 119, 170. ўіл'чык м. 139, 195. 1. вільчык, верхняя грань, утвораная ад перасячэння двух бакоў страхі 82—84, 87, 88, 89, 93а. 96, 103, 104, 110—114, 116—119, 121, 136, 148, 151, 152, 158, 160—165, 169—171, 176, 177, 180—182, 186, 188, 190, 191, 194, 196, 198, 201, 202, 203, 204; вільчык у хаце 164, 165, 171. 2. верх страхі, даху, зроблены з гліны 91, з круглай чарапіцы 79, 183, са збітых дошак 84, 144, 173, 183. параўн. карыта. 3. вільчак 128, 129, 139, 195. ◊ пуд самы віл'чык 82—84, 108, 113, 114, 125, 128, 161, 164, 169. пыд вул'чык 110. пад самы вільчык, верх на гары, дзе сходзяцца два схілы страхі. ў самы віл'чык 152. под самы ўіл'чык 139, 195. под выл'чык 101, 170. // Пташычка зробыла кобьілцэ у самому вьіл'чыцэ 101. ВІНЧЫК в' інчык м. 70а. верх з чарапіцы. ВІТКА ві'тка ж. 17. апоўзіны на стозе. ВІТНІК вітн'ік м. 184. бярозавыя або вярбовыя віціны, якімі прымацоўваецца салома, чарот да паплёту, калі робіцца страха. ВОР, ВОР'Е, ВАРЫНА вОрие зборны 111. ворына ж. 7. вур м. 5. плот з доўгіх двух або трох жэрдак. параўн. плот. ВОРАТА вОрата н. 173. вОрото н. 104, 110, 113, 136, 144, 148, 162, 173, 176. драўлянае дубовае шула з галінай, на якой трымаюцца дзверы ў хляве, у гумне, рабілася тады, калі не было завесаў. ВОСЕЦЬ ' вос ац ўуж. 187, 192, 194. вос сц ўуж. 129, 151, 191. ос ац ўуж. 188. 1. асець для ўкыта, ільну 129, 187, 188, 191, 192, 194. 2. асець толькі для льну 151. ВОЧАП м. 134, 152, 153, 177, 180, 181, 188, 191, 204. вОчэп м. 139. 1. вага ў студні з жураўлём 134, 152, 153, 177, 181, 191, 204. 2. вочап у студні з жураўлём 139, 180, 188. ВУГАЛ вугал м. 81, 102, 104, 114, 134, 144, 152, 153, 158, 159, 160, 180, 187, 188, 190, 191, 194, 195. вуг'елм. 181. вуглО н. 1, 2, 4, 8, 9, 14, 17, 25, 27, 29, 38, 64—66, 72а. вугол м. 96, 112, 113, 115, 117а, 121, 154, 162—164, 168, 169, 173, 182, 183, 185, 197. вугОл м. 52, 60, 75, 90, 93а, 99, 100, 101, 116, 118, 119, 128, 165, 176, 186, 193, 198. гулО н. 20, 20а, 28, 31. угал м. 151. углО н. 13, 15, 16, 20, 26, 29, 32, 35, 36, 40, 44, 45, 50, 63, 70а. угол м. 37, 69, 125, 170, 196, 204. угОл м. 59, 68, 70, 71, 74, 76, 77, 78, 84, 91, 148, 151. ўугал м. 139, 177. ўугол м. 79, 161, 171. 1. кут у хаце (унутры) 37, 163, 173, 176, 181. // Вугол на печк'е 173. У хац'е ў вугл'і лажыц' 176. Вуг'ел на полу 181. кут ў запечку. 2. вугал 1, 2, 4, 8, 9, 13, 14, 15, 16, 17, 20, 20а, 25, 26, 27, 28, 29, 29, 31, 32, 35, 36, 38, 40, 44, 45, 50, 52, 59, 60, 64—66, 68, 69, 70а, 70, 71, 72а, 74, 75, 76, 77, 78, 79,81, 84, 90, 91, 93а, 96, 99, 100, 101, 102, 104, 112, 113, 114, 115, 116, 117а, 118, 119, 121, 125, 128, 134, 139, 144, 148, 151, 151, 152, 153, 154, 158, 159, 160, 161, 162—164, 165, 168, 169, 170, 171, 177, 180, 182, 183, 185, 186, 187, 188, 190, 191, 193, 194, 195, 196, 197, 198, 204. ◊ - гладк'і 84. нямецкі. ◊ - красны 151. покуць. ◊ круглы 162, 170, 173. просты (калі два бервяны заструганы з двух бакоў). ◊ - намецк'і 1, 54, 66, 108, 113, 116, 118, 121, 136, 139, 148, 151—154, 158, 161, 162, 176, 177, 181, 188, 190, 195, 197, 202, 204. ◊ - просты або ў вугла 9, 13, 17, 18, 20а, 29, 35, 45, 50, 54, 65, 66, 68, 70, 71, 79, 84, 91, 92, 108, 113, 116, 118, 121, 134, 136, 139, 144, 148, 151—154, 158, 160, 161, 162, 168, 169, 173, 176, 177, 180—182, 184—188, 190, 194—197, 198, 201—204. ◊ - паўкруглы 163. кожнае палена зачэсваецца