Краёвы слоўнік усходняй Магілёўшчыны (1970). І. К. Бялькевіч

ХМАРНЫЙ, прым. Хмарны, пахмурны. Хм орны дзень, сена ня сохніць. Дзягавічы Крьіч. Сёньня хмарны н пигоди. Гіаходаві чы Чэрык. ХМАРЫЦЦА. дзеясл. Хмарыцца, зацягпацца хмарамі. Нешти хм ары цца, ai)■ на. дпж дж б уд зя. Спхана Мсцісл. ХМАРЫЦЬ, дзеясл. Хмарыцца. Сяньні нешта хм ары ць, каб дож дж у ня бы ло ноііды. Шумячы. ХМЕЛЬ, -ю, м. I. Хмель. Хм ель абавіўсь ш л а 'реш ы ны. Палуж Красная. Д зе ў кі хмель савзілі, il A содзю чы гы варілі: Р а сьц і, расьці, хм елю, || / тонкій и вы сокий, II Кыряністы. глубокій. 3 нар. песяі, M. Г. 60. 2. Хмель, ап'яненяе. П осьл і хм елю ніяк ні прачураіцца — ляж ыць i піць просіць. Гібалы Касцюк. ХМ1И, -a, м. бат. Кмен. Х л еб з хм іным смаш ны. Брылёўка Красная. ХМУРЫЙ, прым. Суммы, пахмурны. Нешта Сы м он сяньня хм уры й. Івонм Мсцісл. Сы бачка сядзіць хм уры й, ці н і зыхв а р еў ён. Стары Дзедзін Міласл. ХМЫЗОК, -эка, м. Хмызняк. У хмы зок набег заіц, а за ім сы бакі. Башары Раснян. ХМЫЗБНІК, -а, м. Хмызняк. Етый хм ы зьнік надо выцераб'щь, дык тут будзець харош ы я трыва. Маластоўка Красная. У хм ы зьніку ляж ыць заіц. Загоранка Чан. Стаў коськаць, ды к конь бяж ыць з хмы зьніку. Палуж Красная. Зы два гады вырыс такей хм ы зьнік, што ні пралезьці. Хоцімск. ХМЫЛЩЦА, дэеясл. Злаваица, прыкладпаць вушы да галавы (пра конем). К онь хм ы ліццо — л ядзі, ў к уся! Хвёдараўка Красная. ХНЫКАЦЬ. дзеясл. I. Хныкаць, плакаць, усхліпваючы. Д о с табе хны каць, ха д зі вячэраць. Куркаўшчына Мсцісл. К уплю табе гасьцінца, дос табе хны каць. Пы прасіла б i ўсё, а хны каць нечыга. Дрцёмаўка Міласл. 2. Соўвацца з вугла ў вугал. Voco ты ўсё хны кы іш, хны кы іш у ха ц і, пыра даўно ўж о на полі быць. Слаўнае Мсцісл. ХОД. -у, м. Ход. праход. уваход. Каж уць, што тут нейдэі ў пана спытайнзи ход бы ў. Лютня Красная. ХОДЫРАМХАДЗШЬ. Холырам хадзіць [дрыжаць, трэсшся]. Хата ходы рам хо дзіц ь ат ваш ы х скокаў. Лешчинка Мсцісл. ХОЛАД, -у, м. Холад. А дзіва й ся цяплей, бо вялікі хол ад. Бялішчына Мсцісл. Ад хо л оду ў дзеўкі ш чокі пачы рванелі, як макаў цьвет. Сохана Мсцісл. ХОЛКА, -І, ж. Холка, касмык грывы над лапаткамі ў каня. Д эярж ы сь, сы нок, за хо л к у, ато зналісься з кы ня. Хвёдараўка Красная. ХОЛЫД, -у, м. Холад. Н аш а карова дуж а холы ду баіцца, абы м ароз, ды к іна ўся сагнецца ў крук. Арцёмаўка Міласл. ХОЛЬВІРЬІК, -рка. м. (Фальварак), невялікі маёнтак. Хольвіры к еты раней належ ыў пану Б араноўскам у. Людагошч Мсцісл. ХОЛЯ, -i, ж. Праборка [наганяй]. Д ам ям у холю, ніхай толькі ка мне пры дзе. Брылёўка Краснап. ХОМКА. -i, м. Улаенае імя Фама. Хом ка п ірякінуўся із возым. Хвёдараўка Kpaснап. ХОІПЦЬ, прысл. Досыць, будзе. Х опіць табе ўж о ды ры баніць. пылажы бы лы байку, ны даеў. Х оп іць табе гырлыпаніць. Добрае Мсцісл. ХОР, -y, м. Хор. У тэхнікуме добры й хо р. хорош а сьпіваіць. Сохана Мсцісл. ХОРАША, прысл. Хораша, нрыгожа. А в а й, як хораш а вы ш ла! Добрае Мсцісл. ХОРТ, -а, м. Хорт, парода сабакі. H i гады хартоў корм ю ць, як у лпвы едуць Брылёука Краснап. ХОРЦІК, -а, м. Памянш. ад хорт. Его хо р ц ік i такей. што цаны ям у нет. [воны Мсцісл. П ры ехы ў а к стайні — кон ікі ipзуц ь, II У вы й ш оў у хартоўню — хорц ікі ніхляць. 3 нар. пссні, M. Г. 120. ХОУКА, -i, ж. Схованка, месца, дзе iijTO-небудзь хаваюць. Я наш оў хо ў к у, куды бацька х у в а ў свае грош ы, у жыці ў гырлачы. Слаўнае Мсцісл. ХОХЫЛ, -a, м. Разумнік. Хохыл ты ў м яне, што ŭ кы заць! Горкі Краснап. ХОХЫТ, -y, м. Рогат. Ійіла М ы ланка д ы, пы сьлізнуўш ы ся, бур д ы х у гразь, во бы ло хохыту. Куркаўшчына Мсцісл. ХОЦЬ, прысл. Хоць. П а ш л і, хлопцы, у т ы нок, хоць пы гуляім ны пасьледы к. Ушакі Чэрык. ён такей гідкей стаў, хоць ні гляд зі. Парадзіна Мсцісл. Ен такей чыланек. хоць i хочы ць есьць, а ні папросіць. Тур'я Краснап. ХОЦЬЦЮ, прысл. Хочучы. Я ета ня хоцьцю зра біў. Хвёдараўка Краснап. ХРАМАЦЬ.дзеясл. Кульгаць. П ера біў сьвіньні ногу, ды к цяпер храм аіць. Пірагова Мсцісл. Ейный ун ук храм ае. яш чэ ўм алк у нагу злы маў. Паўлавічы Клім. ХРАМЕНЫК. -яка. м. Сын храмога чалавека. Храм ёны к павёз свайго бацька ў бол ьн іцу, буд уц ь нагу рззаць ці што. Палуж Краснап. ХРАМЫЙ, прым. Храмы, кульгавы. П а й ш о ў нейкі храмы чы лавек к Сы м онаным. Дзягавічы Крыч. ХРАНТ, -а, м Франт. Э й ш, якей хрант зн ай ш оўсь: штаны ў абліпы чку. Маластоўка Краснап ХРАНТОН, -а, м Франтон. Хата скончы на, толькі хрантон ні эаш ы валі, i шилёнык німа. Хвёдараўка Краснап. ХРАНЦ, -а, м. Уласнае імя Францішак. Хранц з ж онкай паехы ў да дохт уря. Ма л кип ын Краснап. ХРАНЦУЗ. -а, м. Француз. У нас тут хр а н ц уз адэін ж ывець, каж ы ць, што з-зы мяжы пры ехы ў. Міцькаўшчына Мсцісл. Я разым з хранцузы м і ў пляну ў немцыў бы ў. Бяседавічы Хоцім. ХРАПА, -ы, ж. Храпа. У м айго кыня храпы аж ры здуваю цца ад страху. Барьисавічы Клім. Авадзён ук усіў кабы лу зы сам ую храпу. Кісялёва Буда Краснап. ХРАПКА, -i, ж. Цвёрдае сцябло ў качано капусты. У гародзі ат капусты зыстилісь адны храп кі. Ушакі Чэрык. Ты пасівеў. як храпка ў капусты. Хвёдараўка Краснап. ХРАП'Я, -я,.мн. л. Пасечаная трава ці капусны ліст [для кармлення свінен]. Щ