Краёвы слоўнік усходняй Магілёўшчыны (1970). І. К. Бялькевіч

N НЁЧЫГА, займ. Няма чаго. ІІІто тытут арудуеш, ці табе дзелыць нечага? Пірагова Мсцісл. Абнасіўсь я ўвесь, напрянуць нечыга. Шамава Мсцісл. ён так знішчэў, ійто нечыга было есьці. Палуж Краснап. Нечыга табе кідацца грышамі — ні быгач якей. Apцёмаўка Міласл. НЁЧЫЛЬНА, прысл. Няшчылыіа. Непыльна браўно прыпусьціў. Хвёдараўка Краснап. НЁЧЫСЫДЬ, -i, ж. 1. Нечысць, бруд. Сьвіньня ўсякую нечысьць есьць. Хвёдараўка Краснап. 2. Нячыстая сіла. Усякыя нечысьць яму тут пымыгаіць. Журбін Бялынкав. 3. Гадзюкі. У лесі етым усякай нечысьці многа водзіцца, босыму нільзя хадзіць, того i глядзі, што гадзіна ўкусіць. Зоры Чэрык. НЁШТА, займ. Нешта. Неійта ён дужа стаў лашчоніцца к табе. Маластоўка Краснап. Нешта ж твой воз пычаў асовывацца, крыва ты яго, відна, пыклаў. Пірагова Мсцісл. Мам, ты чуіш? Нешта ў сенцах стукнула. Нешта мне скушна стала. Пбалы Мсцісл. НЁЯК, прысл. 1. Няма як. Неяк узяць яго голымі рукамі. Брылёўка Краснап. За етымі, мухамі дык i заснуць неяк. Вітрунь Касцюк. 2. Як-небудзь. Неяк жыць жа трэба, жывы ў зямлю ні палезіш! Брылёўка Краснап. Абклалыся неяк i грошы німа. Б. Хутары Краснап. НІАБХОДА, -ы, ж. Неабходнасць. У грішах ніабхода быльшыя, а дыстаць нейдзе — ніхто ні дасьць у доўг. Палуж Краснап. ШАБХОДНЫСЫЦЬ, -І, ж. Неабходнасць. Мы к яму заехылі па ніабходнасьці, нада было старгувацца аб каню. Пірагова Мсцісл. НІАБЫЧАЙНЫЙ, прым. Надзвычайны. Сёліта ніабычайныя вісна: цёпла i дажджы йдуць — уріджай доўжін быць багатый. Лютня Краснап. НІАДКУЛЬ, прысл. Няма адкуль. Цяжка жыць, як ніадкуль падмогі німа. Іванаўка Хоцім. -4 НІАДСЮЛЬ, прысл. Неадсюль. Ніадсюль i ніадтуль ні дыбярэсься ды яго. Maнуйлы Краснап. НІАТСТУПНА, прысл. Неадступна. Шпіён ніадступна ішоў усьлед за мной. Слаўнае Мсцісл. НІАХАЙНА, прысл. Неахайна. Работа твыя нікуды ні гадзіцца: дужа ніахайна зьдзелын'а. Цівецкая Краснап. НІБАЧНА, прысл. Нябачна. Такога йшчэ нібачна было ў нашый дзяреўні. Хвёдараўка Краснап. НІБЫ, прысл. Нібы, быццам. Нібы-то ён пашоў, нібы-то не. Добрае Мсцісл. Kaжуць, што нібы-то Кузьма пыдпаліў рыгорава гумно. Канічы Касцюк. НІБЫРЯКА, -i, м. Небарака. Жывець нібыряка адзін у старэнькій хаткі i ніхто ды яго ні заходзіць. Бяседавічы Хоцім. НІБЬІЦЦЫМ, прысл. Быццам. Етый чылавек мне нібыццым знакомы. Кокатава Мсцісл. Паслухаць яго, дык нібыццым i праўду кажыць чылавек. Усцінавічы Краснап. Сплю i віджу ўва сьне, нібыццам Л лезу на вісокую гару. Пірагова Мсцісл. НІБЯСЬПЁЧНА, прысл. Небяспечна. Тут стыяць нібяёьпечна, можыць сырвацца з крышы лёд i ўдаріць пы гылаве. Мсціслаў. НІБЯСЬПЁЧНЫЙ, прым. Небяспечны. Нада снапы вазіць, ато пагода нібясьпечна — яшчэ дождж пойдзе. Старае Сяло Мсцісл. НІВАЖНЫЙ, прым. Мала значны. Ахрэм у сям'і саўсім ніважный — Аўдоцьця ўсёй гыспыдаркай ладзіць. Жэраціно Мсцісл. НІВІДАЦЬ, дзеясл., безас. Не бачна. Доўга іх нівідаць, ці ні нішчасьця яков, крый бог, случылыся! Пірагова Мсцісл. НІВІРСЫДІЦЁТ, -a, м. Універсітэт. УЗьмітрыка сын наўчоны, нівірсьціцет скончыў ці што. Палуж Краснап. H IB fCb, прысл. Невядома. Нівісь Я к яны даедуць у такую пагоду, хаця каб ні зьбілісь з дарогі. Арцёмаўка Міласл. НІВОШТА, прысл. Нічога. Яму што? Яму нівошта! А мне дык біда. Палуж Краснап. НІГАДКІ, прысл. Бесклапотна, ні аб чым не думаючы. Цяпер яму добря: жывець сабе i нігадкі. Палуж Краснап. НІДАВЁРЫК, -рка, м. Недаверак. Табе ж кажуць, што сяньні выдачы ні будзець, а ты ня верыш, нідаверык ты! Пірагова Мсцісл. НІДАРОСТЫК, -тка, м. Недаростак, малога росту, малалетні, Выйшла замуж за нідаростка — yci сьмяюцца. Палуж Краснап. НІДАСТУП, -а, м. Няўмека, той, хто ні да чаго не ўмее прыступіцца. Хлапцу ўжо дваццыць гадоў, а ён нідаступ нейкей, нічога ня ўмея дзелыць. Маластоўка Краснап. НІДАСТУПНЫЙ, прым. Недасяжны. Етый сінакос нам нідаступный: яго пыстыянна мыластоўцы ріндуюць. Палуж Краснап. НІДАСТУПНЫСЬЦЬ, -i, ж. Недасяжнасць. Тут балота, дрігва, нідаступнысьць: ні чылавек, ні скаціна ні пройдзіць. Хвёдараўка Краснап. НІДАУНА, прысл. Нядаўна. Нідаўна адзін хлопчык ны саломіну выкылыў сабе вока. Слаўнае Мсцісл. Нідаўна я быў у горад зі, дык кызалі, што ны днях прывізуць у кыпірацыю ўсякіх тывараў многа. Сапрынавічы Мсцісл. НІДАУНІЙ, прым. Нядаўні. Ета ён рысказываіць npa нідаўній случай, во, што быў ны днях. Арцёмаўка Міласл. НІДБАЛА, прысл. Нядбала, бяспечна. Ен заўсёды нідбала адносіцца да працы — ні пірыіначыш ужо яго. Добрае Мсцісл. НІДБАЛЬСТВА, -a, н. Нядбальства, няруплівасць. Во нідбальства якоя: сена ні звазілі, копы гніюць пыд дажджом, а яны хуць бы што. Арцёмаўка Міласл. НІДЗЁ, прысл. Нідзе. Абхадзіла ўсі двары i нідзе грошы ні дыстала. Гімбагаўка Мсцісл. Вось роўнядзь — нідзе ні юркі, ні кусціка ня відна. Ушакі Чэрык. НІДЫГЛЯД, -y, м. Недагляд. Усё нідыгляд Куры крычалі, нада було зьбегаць