ЗАУЧЭСЬНЯ, прысл. Заўчасна, раней часу. Hi хвалісь ты заўчэсьня. К усякыму дзелу заўчэсьня гатоўсь. Кокатава Мсцісл. ЗАХАДЗІЦЦА, дзеясл. 1. Заходзіцца, заміраць. Як пычане пець, дык аж серца заходзіцца, так ладна пяе. Парадзіна Мсцісл. Плачыць, аж заходзіцца. Хвёдараўка Краснап. 2. Хвалявацца. Чаго ты эаходзісься? Зыспакойся! Палуж Краснап. ЗАХАДЗЩЬ, дзеясл. Заходзіць. Ну хоць бы вы прадухавіну пусьцілі ў склепі, ато ўсё пагніець, бо туды ж чысты воздух ні заходзіць. Ушакі Чэрык. ЗАХАЦЁЦЬ, дзеясл. Захацець. Ен такі ўжо чылавек, калі што ўжо захочыць, то зробіць. Пірагова Мсцісл. Прапанываў я ёй ісьці ca мною — ні захацела — ну i ні нада. Ушакі Чэрык. ЗАХВАРЭЦЬ, дзеясл. Захварэць. Янка захварэў ны цяцюху. Чыгрынаўка Раснян. Ці ведаеш ты, што Лёкса захварэла? Мсціслаў. ЗАХВАЦЩЬ, дзеясл. Захапіць. Захваціў з сабою ўсё неабходныя. Захваціў частку чужыя сенажаці. Сохана Мсцісл. ЗАХГЛІНЫЙ, прым. Сагнуты. Бярёзка ат ветру захілілась i стаіць захіліныя. П алуж Краснап. ЗАХОВА, -ы, ж. Захаванне. Лучшыя захова дзеніг — ета ў кыбаку. Лютня Краснап. ЗАХОД, -у, м. Захад, час калі заходзіць сонца. Сонца ўжо ны заходзі. Меншая Багацькаўка Мсцісл. ЗАХОДЛІВЫЙ, прым. 1. Заходлівы, нервовы; чалавек, што лёгка выходзіць з нармальнага стану, ускіплівы. ён дужа заход лівы чылавек, абы што, так i ўскіпіць, але посьлу адойдзя. Хвёдараўка Краснап. 2. Што заходзіцца, замірае [ад плачу]. Заход лівыя дзіця, ніяк ня ўцішыш. Там ж а. ЗАХОДН1И, прым. Заходні, з заходняга боку. Нашы заходнія суседзі — літвіны. Слаўнае Мсцісл. ЗАХОДНЫЙ, прым. Заходны, даступны для ўваходу ўсім. Усякыя набрыдзь прэцца ў маю хату, як у мяне заходны дом. Палуж Краснап. ЗАХУТЫЦЬ, дзеясл. [Захутаць], уцяпліць. Захутылі на зіму хату, будзіць цёпла. Палуж Краснап. ЗАХЫД, -у, м. Захад, заходні бок, дзе сонца заходзіць. 3 захыду надзьвігаіцца туча. Сохана Мсцісл. ЗАЦЁЩЬ, дзеясл. 1. Завесці, пачаць. Валынку зацеіў. Хвёдараўка Краснап. 2. Прымусіць. Мяне зацеілі ета зрабіць. Сохана Мсцісл. ЗАЦЕНЬ, -i, ж. Зацень, засень, закрытае ад сонца месца. Жыта ў зацені. Пыстаў кыня ў зацень. Хвёдараўка Краснап. ЗАЦЕПІСТЫЙ, прым. Дрэнна зачэсаны. Клін етый зацёпістэй. Хвёдараўка Краснап. ЗАЦІВАЦБ, дзеясл. Завадзіць, пачынаць. Я аттуліцька даў ходу, як толькі пыбачыў, што яны заціваюць. Палуж Краснап. ЗАЦШКА, -i, ж. Упартасць, загана ў каня [натурлівасць]. Етый конь з зацінкаю: калі не захочыць, дык i не станіць у ваглоблі. Гарбавічы Касцюк. ЗАЩРКА, -i, ж. Зацірка, страва з ржаной мукі. Матка ныварыла заціркі. Biнаградаў Міласл. Улі мне, Зося, заціркі, я сірбану ды пыбягу. Крычаў. ЗАЦІУ, -ву, м. Загад, распарадак. Добрыя бацькі робяць заціў дзецям ды npaцы, i дзеці ахвотна выпыўняюць працу пы ласкывыму заціву. Сохана Мсцісл. ЗАЦІШНА, прысл. Зацішна. У лесі было зацішна ат ветру. Сохана Мсцісл. У раўку зацішна. Ляхі Чэрык. ЗАЦІШНА, прысл. Зацішна. У лесі защита. Палуж Краснап. ЗАЦУРУВАЦЬ, дзеясл. Зацыраваць, зашыць дзірку ў адзенні. Зацуруй-ка ты мне сподку, ато распусьціцца ўся. Добрае Мсцісл. ЗАЦЫРКЫЦЬ, дзеясл. Зацыркаць, закрычаць [пра цыркуна]. Чуць толькі сьцямнела, так цыркун i зацыркыў. Бяседавічы Хоцім. ЗАЦЬВІЛЬІЙ, прым. Забраснелы. Квас ужу ніхарошый, зацьвілэй — выліць яго нада. Гарцуеўка Краснап. ЗАЦЬВІСЬЦЬ, дзеясл. Зацвісці. Етый цьвет сырвалі, ні даўшы яму зацьвісьць— відзіш, яшчэ ні распусьціўся. Арцёмаўка Міласл. Сон ужэ зацьвіў—ня будзе больш марозаў. Барысавічы Клім. ЗАЦЬМА, -ы, ж. Зацьма, зацямненне розуму. Ны мяне нейкыя зацьма ныйшла: ні магу прыпомніць айдзе я йду i што дзелыю. Жалезніца Краснап. ЗАЦЬМЁЦЬ, дзеясл. Зацмець, затлець, пачаць гарэць без агню. Ад іскры рубашка зацьмела i чуць не прагарэла. Сохана Мсцісл. ЗАЦЬМЩЬ, дзеясл. Зацміць, заступіць свет, сонца. Тучы зацьмілі сонца. Сохана Мсцісл. ЗАЦЭЛІЦЬ, дзеясл. Захаваць, ашчадзіць [зберагчы]. Зацэліў яшчэ хлеба к вясьне пудзікыў дзьвесьця. Хвёдараўка Краснап. ЗАЦЯГАВІЧ, -a, м. Частка жаночае адзежы, ліфчык. Зацягавіч ціска пашыт. Крычаў. ЗАЦЯГНУЦЬ, дзеясл. Зацягнуць. Зацягні калёсы пад павець. Зоры Крыч. ЗАЦЯЖНЫЙ, прым. Зацяжны, працяглы. Пычаўся зацяжны дождж. Барысавічы Клім. ЗАЧАПГЦЦА, дзеясл. Зачапіцца. Ат'ялівай у лева, ато калёсы зачэпюцца. Слаўнае Мсцісл. ЗАЧАШЦЬ, дзеясл. Зачапіць. Зачапіў ды ня можыць адчапіцца ат етых драчуноў. Сохана Мсцісл. Ніхай-тка зачэпіць мяне, дык i зубоў ні сышчытая. Палуж Краснап. ЗАЧАРПНУЦЬ, дзеясл. Зачэрпнуць. Зачарпні ў конаўку крыху вады. Тур'я Чэрык. ЗАЧАСАЦЦА, дзеясл. Зачасацца. Нешта ты сяньня зачесалась гылалоб! Юшкі Мсцісл. ЗАЧАУРЫЦЬ, дзеясл. Зачаўрэць, засохнуць, зрабіцца кволым, замучаным. Краска зачаўрыла. Крычаў
Дадатковыя словы
атялівай, туря
9 👁