І коціцца і валіцца. Устойлівыя словазлучэнні ў гаворцы Мсціслаўшчыны (1972). Г. Ф. Юрчанка

таць, датрапаць, дамалоць) языком. Аўхім i нубуўтаў ізыком, большы хто б там мог. Чаго там нытріпалі ізыкамі, ты б толька паслухыла. A што есьлі яны яшчэ чаго намелюць ізыкамі, ты ўсяму будзіш веріць. Калі ўжо вы нубуўтаіціся ізыкамі, як толька яны ні зыбыляць. Ці нытріпаўся ты ізыком с тою лахудрыю? Нымалоліся ізыкамі, ужо рысьцягывыюдца пы хатых. Тэй пулучыў — дубуўтаісься ізыком i ты, яй-богу дубуўтаісься. Абея дытріпаліся ізыкамі, сыстраміла іх Аксюта — большы некуды. Ты так скора можыш дымалодца ізыком, што й ні агледзісься. Як жа ты ладна дубуўтаў ізыком, луччы некуды, можа хуць трошычку уціхніш. А што я дытряплю ізыком, а разьві я ніпраўду што гываріў? Дамеліця ізы* ком, што січас дождж хляніць i будзіця мокрыя хвытаць. Баш на баш. Рэч на рэч, без прыдачы. Махнём баш ны баш? — мае тухлі ня хужы, чым твае сыпан. Без аглядкі. Рашуча, без роздуму. Есьлі ўжо я вазьмуся, то будзіця ляцець біз аглядкі, аж зыпяткі будуць тряшчэць. Нясыпся біз аглядкі, як пынтаныя, некуды, каб хто іх спрасіў, хто іх гнаў. Туріла хвырасьдшыю з га рода біз аглядкі. Без адхлыну. Не адпачываючы. Бутуваліся ныт пнямі нядзелю біз атхлыну, i рукі быляць, i сьпіна, ні шывяльнуцца, ні вурухнуцца. Без вума (ума, памяді). 1. Дурны. Ці ты біз вума, чылавек, як жа ты тургуваў дёлычку, калі ета бычок. Каб ты ня быў біз ума ды думыў трошку, дык ба такея дураты ні сытвыряў. Hy, калі біс паміді, то й ні бяріся зь людзьмі тулкуваць. 2. У захапленні. Лідыгышчанскія хлопды біз вума ат астрейкыўскіх дзевык. Чумічонык адзь зяціцкія Тайкі біз ума. Пряма ўжо біс паміці астаецца ад свае кралі. 3. Вельмі моцна, горача. Сярёжка ж Адарку біз вума любіў, а йна во як зьдзелыла. Хто табе скызаў, што біз ума любіць, ён ужо к Веркі г дзісятый пыткачыіцца. Іван за Хомычкіныю пряма біс паміці. Без вылазу. Увесь час, пастаянна. Усю зіму у Ільлёвых прысядзелі бяз вылызу, у карты резыліся. Сядзіць бяз вылызу ў Хвядотывых, днюідь там i начуідь, у зяді мецюць. Без гыкання. Спакойна, без грубасцей. Худзь ба ж раз' калі скызаў бяз гыкыньня, як чылавек, ато ўсё гы ды гы