лага часу дзеясловаў / Адно на адном іх пахавалі. Што іх наняс-лі!/.
За етым не хочуць раджаць. Я за етым прадаў /катя, што не напраўляецца. Тут выраз за етым указвае на прычыну, адпавядае выразам з-за гэтага, пагэтаму.
Палоска вузка, только аб кани. У гэтым сказе выраз аб ка-но азначае меру шырыні палоскі /як каню прайсц 1/.
Да таго пчолы стаяць, пака тое дзераво не ўсохне. Тут вы-раз да таго... пака мае значэнне часавай мяжы /мяжы працэсу іс-навання/.
К месяцу пралі мы кудзелю. Выраз к месяцу мае тут значэн-не ўмовы /пры месяцы/.
Занатаваны некалькі малавядомых, але досыць цікавых пры-мавак і іншых устойлівых выразаў: Двор плача без хазяїна, ха-та без хазяйкі. І пірагоў жаль, і гасцей сорам. Хто з езыч-ком, той з піражком. Як цюк, так і дзецюк. Дзе горачэ, там і болеча. Крупіна крупіну наганяе, а слеза слезу не мінае. Босы чалавек сабацы таварыш. На Барыса сам себе сцеражыся /не рабі, не жні і г.д./. Земля любіць пот. Прапаў, як сабака на ярмалци.. Не гаворыць, а лістом сцеле. Я падушкі не жалею для каровы.
3 лексікі гаворкі
Пры назіранні над мясцовай гаворкай найбольш увагі было ад-дадзена яе слоўніку. Натаваліся словы ў час звычайных размоў з мясцовымі жыхарамі пра іх жыццё і справы, а таксама пры гутар-ках з імі па апытальніках /апытальнік лексічнага атласа бела-рускіх гаворак, мікраатласа Тураўшчыны і інш./. Сабраныя словы падаюцца дзвюма алфавітнымі падборкамі.
Першая падборка з'яўляецца слоўнікам слоў, якія ў адносі-нах да слоўніка літаратурнай мовы па розных адзнаках можна разглядаць, як рэгіяналізмы. Гэтыя словы забяспечаны тлумачән-нем іх значэння і нярэдка ілюстрацыяй на ўжыванне.
У наступную падборку ўключаны мясцовыя словы, якія ёсць і ў літаратурнай мове і выступаюць у ёй у тым жа значэнні, што і ў гаворци. Яны натуральна толькі пералічваюцца яхно за адным у радок без тлумачэнняў і памет. Толькі пасля некаторых з падоб ных словаў, якія выступаюць у досыць асаблівым мясцовым фане-тычным выглядзе, падаецца ў дужках іх літаратурны адпаведнік
Дадатковыя словы
icнаванн, iстом, аддадэена, адносінах, адяом!х, адяы, аырын, беларускіх, болечэ, выетупаюць, г.д./.земля, гаворцы, гутарках, дзерэво, дужках!x, езычком, значения, значэн*не, зяўляецца, к-ля, канс, кнм, лахавалі, лекоікі, лобных, ляі, літаратуриы, літаратурйы, літаретурнай, месяцыі, мяоцовыя, мясцовымi, наванняі, нанясл, натавалісясловы, падборху, падуше, палоока, палосхі, пералічвазцца, прайса, причину, прымавак, пчоды, редок, таго...пака, тлумачзнняў, тлумачэннем, тураўячыны, фанетычным, хазяіна, ханш, хата, хго, э'яўляецца, эяўляецца, яаганяе, ядно, яекаторых, янн, ярмалцы, іадно, іапытальнік, ікатя, імяжы, іне, інш.л, іпры, іцшых, іяк, ііюстрацыяй
19 👁