дзяцей і мама зь цёткуй. Узіла я квасолі, цяжка песць, зыйшла пад мост і висипала. Сыгналі усіх, хто быу шыламоўцуу. Хто кароў пызыпрігалі, хто так. Дзед Хрол Иіканорінык і дзед Лявон Кувалёу-Гутуруў з кошыкамі з ручкуй. А у етых кошыках дзі сятык бульбін печынных будтайіцца, кычаюцца. Вера Бычыкува квасолі Ўзіла, дужа урадзіла. А што б зірна якога усыпыць?. Мылання Рыманчыкува Сухаручка узіла паўмешша мяса з прасолу. Яна ка-жа, а як жа мне, бабычкі, быць, цяжола, а зь етига мяса праз мех расол сік-сік. Ина трёх-трёх, а расол сік-сік. Тут немцы атыбралі мушчын і хлопцуу 1 на лагу пастроілі, зыгыдалі зняць шапкі і пыставілі шаренгымі ны калені. Падняўся сквіл сярод баб і дзяцей. Пыстріляюць, пыстріляюць гаварілі кожны сабе ці-ха і у галаве. "А вы, пырцізаны, пырцізаны..." А тут быў Яшкін Сяргей Паўлавіч, Сярёжка Пуулючонык, якей быў у тую вайну у пляну ў Гірманіі. Умед пы-пямецку гуварыць. Ён ім канвойным скы-заў, што ета пырцізаны, а хворыя падлеткі, старыя. Немцы, як хто умеў па-іхныму, то увыжалі. Так етых мужчын тпусцілі 1 бабым. Пыгналі нас пылявымі дарогамі ны сашу, пы Слибадзе /вуліца у в.Шалемы, у дные, ні наша Ина, чумуйдан цяжолый. Ина ста-ла плакыць, тресца. А неміц кажа цурік! Ина кінула чумудан і пышла са усімі. Дыгыняюць на Уречча, а уречинь ня гонюць ішчэ, йіх кінулі, яны у ету пыласу ні пулыдаюць. Мы хацелі увільнуць к каму, самі ўречіні ня хочуць, каб мы да іх ішлі, быяцца, што йіх будуць вінуваціць. Прыгналі нас далі пу пылявой дарозі ны Тынчароўку. У Гынчароўцы лі саду сталі, каб пірадыхнуць, каб 7 людзі пры сабе здзелылі у кустох. Некаторыя быццам пры сабе 1 пухуваліся у кустах, каб астаецца. Далі пыгналі ни Заречча, што лі Васькувіч, выгнылі ны сашу. Пыгналі ны Лібялзёўку сашой. Нина стала, прагналі і кінулі. Мы мокрыя селі пад стогим. Тро- лі, да паўночы пысядзелі, заснулі, а тады памітуючы, што нам кизалі бацькі ні тлучацца, пашлі ны Прыволля. А там тожах усіх выгналі. Мы туліка пашлі у бок лесу, далі т сашы. Засці г дзень. ми йшлі ні адны. намі была 1 Варка Дзянісіха Кругліку-ва Роїйіха з сімярмі дзяцьмі 1 не сістра, наша кума Хадора Кыза-кова тежа и самімі дзіцямі. Селі мы пы дарозі, з Пріволля у Ревуку з Капольніх /кар'еры/. Пысярод Кыпальнюў дарога йшла, а сірагі Кыпальнку сасоннічкы пырасьлі. Иван Варкін усё /ма-