Скарбы народнай мовы. З лексічнай спадчыны насельнікаў Гродзенскага раёну (2014). Частка 2. А. П. Цыхун

 ◀  / 329  ▶ 
цаўшчына. 2. Процьма, вялікае мноства, безліч. Камароў цьма, у гочы лезуць, ні даюць жыць. Зарубічы. Цьма-цьмушча — вельмі многа, безліч. Мухаў у хаці цьма-цьмушча, аж у гаршке паналазілі, ратунку ад іх німа. Лаша. Цэ'бар м. Посуд з клёпак для прыгатавання свіной ежы. Бульба свіная зварыласа, патсунь бліжай цэбар, высыпаць трэбо. Бакуны. Цэ'баць незак. Ісці вялікімі крокамі / жарт., неадабр./. Гэты магазын яму, відаць, аш пахне, што ён зраня да яго так i цэбае. Лаша. Цэ'бер м. Toe, што i цэбар. У нас адзін цэбар быў такі, што трэбо было ўдвох нясці, адзін ні даваў рады. Галавачы. Цэ'лкі прым. Меткі, трапны. Я, брат, ні цэлкі, колькі ні страляў, аніяк у цэль ні пападаў. Галаўнічы. Цэ'рква ж. Царква. Кажуць, Лашанская цэрква ашчэ пры паншчыні была, пры некім Ханькоўскім бацюшцы. Лаша. Цэ'тлікм. Распіска, квітанцыя. Глядзі, каб цэтлік дзе ні згубіў, а то i зноў будзеш плаціць. Кавалічы. Цэ'ўка ж. 1. Шпулька, шпуля /у кроснах/. Бусел клякоча, цаўке сукаць хоча / прымаўка/. Зарубічы. Цэўкі добро было з белаго бэзу рабіць, бо там сарцавіна мяхкая. Рагачы. 2. Трубчастая частка галёначнай косці. Цэўка зрасласа, але як на перамену пагоды, та нага ўсе роўно ные. Дарашэвічы. Цю'каць незак. У значэнні: ісці / пра гадзіннік /. Глядзі, часа ледво цюкаюць, мусі стануць. Каўпакі. Цю'кнуць зак. 1. Прыйсці на думку. Перша, што цюкнуло мне ў голаў, гэта грошы, мацнуў за кішэнь — німа. Гарны. 2. Выпіць спіртнога /жарт./ Па стакану цюкнулі, бачу — ні ў галаве, ні ў воку. Саволеўка. Стукнуць /жарт./. Я яго, здаецца, лёганько цюкнуў, а ён так i сеў. Грынёўка. Цюль м. Цюль, туля, гардзіна. Учора цюлю набрала, будзе на усе вокна. Свіслач. Да вайны цюлю ні было, ніхто тых вокнаў i ні завешваў, ні хаваліса так, так як ціпер. Лаша. Цю'нькі мн. Хатні мяккі сялянскі абутак, звязаны з тоўстых нітак. У хаці ў цюньках файно было хадзіць: i лёхко, i ногі ні мерзнуць. Шэмбелеўцы. Цю'паць незак. Ісці дробнымі крокамі. Стары ледво ўжэ цюпае, зусім аслаб. Рацачы. Цюрка'ч м. Цвыркун; тое, што i цьвіркун. Хвароба на яго, цюркач як завядзецца ў хаці, та ўжэ ні выжанеш, ні дасць заснуць. Гродна. Цю'рыш выкл. Покліч, якім адганяюць куранят. Цюрыш, а цюрыш! Вы куды гэта лезяце! Кунцаўшчына. Цю'хна ж. Бесхарактарны, няўклюдны чалавек. Прападзе дзеўка, аддалі замуж за гэтаго цюхну, a ціпер што хочаш рабі. Рагачы. Цю'цельку прысл. Трошкі, крыху. Да твае рубашкі цюцельку матэрыі ні хватае, трэбо дакупіць. Свіслач. Цю'целька ў цю'цельку — вельмі дакладна, кропля ў кроплю. Як даваў сланіну, та ўжэ так важыў, цюцелька ў цюцельку, каб нічуць ні перадаць. Квасоўка. Цю'цька м., ж. Сабачка /дзіцяч. слова/. Колік, туды ні ідзі, там цюцька укусіць можа. Вялікая Альшанка. Цю-цю-на! выкл. Вокліч, якім падзываюць сабаку. Цю-цю-на! Бобік, хадзі сюды! Баяры. Ця'га ж. Цяга. Во, як комін прачысцілі, та i цяга стала, аж рве, так цягне. Скамарошкі Цягаві'ты прым. Цягавіты, дужы. Але ж i цягавіты быў конь, з любого месца воз выцягне. Ласосна. Цяга'ць незак. 1. Цягаць, валачыць. Ціпер добро, што салому даюць, ні трэбо начамі цягаць ад стагоў. Старая Дубавая. 2. Насіць адзенне /неадабр./. Ці ж на работу гэта пальто цягаць, у цібе фуфайкі німа, ці што? Гожа. Цяга'шчы прым. 1. Бадзяжны, бяздомны. Некі цягашчы сабака прыстаў да нас, пабыў дзень i зноў недзе пацягнуўсо. Кульбакі. 2. У значэнні: шукальнік любоўных прыгод, маральна няўстойлівы. Што i казаць, цягашчы чалавек, ужэ другую жонку кінуў, i зноў недзе пацягнуўсо. Кульбакі
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

кроснахі, прымаўкаі, словаі, цэбаць, цэбер, цэтлікм, цюкаць, цюкнуць, цюнькі, цюпаць, цюхна, ідзіцяч, іжарт, інеадабр
5 👁
 ◀  / 329  ▶