асноўніца 64 астромак 2. образ, начертание, Нел. 369 остов, каркас, костяк, скелет, схема, основа. Высах як ськепка, толькі аснова тая людзкая. Нел. 3. основание. Нел. 369. Аснову залажылі — ЦЯПер пойдзе. Высачаны (Ксл.). 4. грамм.— ОСНОВа. аСНОўнІЦа-ЦЫ, единств, ч. нет.— приспособление для снования ткания: две пластинки с колышками, прибитые к стене по углам. Шел. Загінулі асноўніцы — няма як снаваць кроснаў. Турэц Сьміл. (Шел.). аснада-дь/, дат., предл.-дзе, ж. 1. оснастка (действие и вещи, коими судно снастится — снасти верфяные, блоки, крюки, паруса, И пр. Ласт. (Крывіч, 1926, Но. I-II. 114). 2. оснащение (совокупность технических средств, которыми оснащено что-л.). аснадзіць-джу-дзіш-дзе, соверш., перех. 1. оснастить (оборудовать, снабдить судно снастями, С.) Ласт. (Крывіч, 1926, Но. I-II, 114). 2. снабдить необходимыми средствами, приспособлениями. аснаваць,—см. под снаваць. аснацкі-кая-кая—относящийся к судовщикам. I ці ня бурлацкая, або, як тут кажуць — аснацкая доля спрычынілася да іхнага змаганьня. Віцьбіч (Бацьк. Но. 4950/435-436). аснач-ача, предл.-ачу, зват.-ачу; мн. ч.-чычоў-чом-чоў-чамі-чох. м.—работник на водоходных судах, барочник, судовщик, бурлак, Гсл.; Нел. 8. бурлак, речной матрос. Воет. (Даль). Слова аснач"означавработніка, які або аснаджае нешта (караб, лодку i пад., С.) або працуе пры аснадзе: пры вясьле, пры снасъцях i інш. Ласт. (Крывіч, 1926, Но. I-II, 114). Ср. аснада. Ой, на тэй на Мядзьведжай Гары подмывав Дзьвіна тры крыжы, а пад імі ляжаць асначы, ой туташнія ўсё дзяцюкі. Віцьбіч: Зь песьні вяліскіх плытнікаў (Бацьк., Но. 49-50/435436. Асначы пяюць. Нсл. Наняўшыся асначом на барку, спусьціцца далоў. Гарун: Пан. Шаб. Як той аснач, цягнуў гужы. Крушына: Творы, 140. асначоу-ова-ова—принадлежащий бурлаку, судовщику. Нсл. 8. Асначоў заработок. Нсл. асначоўскі, -кая-кае—принадлежащий ИЛИ ОТНОСЯЩИЙСЯ К судовщикам. Нсл. 8. аспода, облает. — господа. Ар. асподнік, облает. — гасподнік. Ар. асподніца, облает. — гасподніца. Ар. V аспалы-лая-лае, 1. сонливый, вялый. Дел. Такі ён аспалы. Дс t * 2. носящий следы сна. Дел. Від у яго \ аспалы. Лсл. асто-евацца, - і ц ц а, — е м. под с т а я ц ь, с т а ц ь. астадоліцца, -люся-лішся—успо коиться, замедлить бег. Янк. I. Конь упудзіўся, нёс аж да грэблі. Цяжка стала й астадоліўся. Янк. I пра чалавека так гавораць: бег, бег дый астадоліўся. Янк. I. асталасьць-щ, ж., облает.—отсталость. См. засталасьць. асталец-лца, предл.-лцу, зват.-лча: мн. ч.лцы, м.—реакционер. асталявацца, -лююся-люешся—устроиться, Шсл. обосноваться. Гсл.; Шсл. Бусел асталяваўся жыць на бярэзе. Ст. Асталяварся на жыцьцё ў Менску. Гсл. Шукаў сабе чорт месца, шукаў, а потым неяк асталяваўся каля млына. м i колье к (Демид: Веров. 1896, 1, 100), асталцы ( астальцы, Ксл.)—остальное (остальные, С.) Ксл. Пудор дзесяць аўсу засею, а асталцы прадам. Заазер'еСянДКсл.). асталы, 1. отсталый. Ар.; Вал. 2. оставшийся от чего. Нсл. 371. Нэмаз (араб, малітву) із азанам(араб. гуканьням на малітву) кланяціся трэба, хоць бы асталыя намазы. Ют. 88б. асталыя ад куплі грошы. Нсл. астаркаваты, -тая-тае—старообразный. Сялцо Бельск, у.(Дсл.). астатні-няя-няў, облает.—остальной. Астатнім" убранством Сумона были: общая у витебских Белорусов кожаная калита, ножик в кожаном чехле и медный "грабянец'\ обыкновенно носимые на рубашечном поясе. НК.: Старцы 77. аставацца, астаюся-аешся; повел.-вайсяваймася, нееоверш. ад каго, 1. отставать. Ар.; Вал. См. астацца, 1. Ідзі баржджэй, не оставайся. Ар. Соверш. астацца-ўслнёшся-нёцца-нёмся-ніцёся-нуцца ад каго —отстать. Ар. Халіма быццам хацеў уцячы ад Лясьніцкага, або падражніцца, прымусіць прабегчы трушком, каб не астацца. ЗСД 20. Аст аўся ззаду на вярсту. Ст. Вініцавы прэторане асталіся ззаду. Тат.: Кво вадыс, 288. См. заставацца, застацца. 2. оставаться. Шсл. Аставайцеся здоровы — пайду ўжо дамор. Ст. См. заставацца. Соверш. астацца—остаться. Ар. / сыну мой 1са, останься здароў, а я ўжо адыйду. Ют. 96611. астацца,—см. под аставацца. астача-чь/, дат., предл.-чы, ж. 1. остаток. Ар.; Ксл.; Шсл.; Гсл.; Войш. Яны прадалі КОЛЯ шасьцёх пудоў грэччыны, а астачу змалолі. Войш. Астачу таксама падзялілі на ўсіх. Ст. Давядзецца табе аддаць усю астачу аўсу. Азярэцк Сян. (Ксл.). 2. мат.—разность. астромак-лілга, м.—небольшая охапка сена фунтов с 20. Дел. Прыехаў рызьнік — бабы купілі ў ягл хустак i вынесьлі яму астромак сена. Дел
Дадатковыя словы
астацца-^сл, дьі, заазересяндксл, нёшся-нёцца-нёмся-ніцёся-нўцца, спўсьціцца, чьі
4 👁