ноца 715 на I шапка. Нел. На тваім двары стаіць шацёр, i навюсенькі i бялюсенькі. Из волоч. песни, Нел. ноца, междомет.— нуте. Ксл. Ноца ў поле! Вулянавічы Сян. (Ксл.) ноч, Н О Ч Ы, дат., предл. Н О Ч Ы, твор. Н О Ч а й, н о ч ч у; мн. ч., род. н о ч а ў, мн. ч., предл. н а ч о х, ж.— ночь. Ня т р ы в о ж а ён б о л ь ш но ч ы. с. Музыка, 33. На п р а ц я г у тр ох д з ён i тр ох Н О Ч а ў Ця б е СХОПЯЦЬ. Цэлеш (Ярылаў агонь). Сама п а н я дз і ў н а я — р а б і л і с я в о чы я е да с і н іх а г о н ь ч ы к а ў па д о б н ы я. Бы т ы я а г н і, ш т о га р а ц ь па на ч о х на на ш ых б а л о т а х, н а б я з д о н н ы х, не п р о л а з н ы х не т р а х. Лынькоў: Воўчы лог (Калосьсе, Но. 2, 1935, стр. 97). Па н а ч ох п а р т ы з а ны ў с а с о н ь н і к у. Кавыль: Пад зорамі, 68. нанач—перед сном, перед тем, как ложиться спать на ночь. Ідзі замкні браму нанач. Нел. 32 ( под брама). Уменыи. ночка-чкі-чцы. ночачка, уменыи. к ночка—ноченька. Цэлую ночачку праждалі мы цябе. Нел. ноч пры нач, нареч.— еженощно. Нел. 341. Ноч пры нач вартуем. Нел. Ср. дзень пры дню. ночны-ная-нае—ночной. Ар.; зсд. 130; Карскі. Паглядзелася ў невялічкую глядзелку, што стаяла на ночным століку. Сяднёў: Р. Корзюк. Пастаў яго на ночным століку. Тм. НОЧВЫ (Паст.; Смоленск 149) НОЧваў, единств, ч. нет. 1.—корыто с двума бортами ПО концам и с постепенным понижением от них к средине, что резко отличают ночвы" от корыта собственно, которое имеет отрубные концы и прямые стенки при НИХ, НК.: Очерки, 180. корыто для мойки белья. Шсл.; Гсл. Просу бабуху почвы, а там вада. Юрсл. ( под бабух). Налі лігоўкі ў ночвы дв намачы сарочкі. Ст. Ночвы раськяпіліся i няма ў чым хусьце мыць. Пудаць Сур. (Ксл.). Уменьш. НОЧВаЧКІ, НОЧа~ вак. НК.: Очерки, 180. 2. овраг с пологими берегами. Жучкевіч, 15. НОЧЫ, нареч.—НОЧЬЮ. Сакуны 56; Ар.; Раст.; Северск. 77; Міх.; Лагойск; Вераскава Н.; Буда Вял.; Гумнічы Вязынск. в. Вял.; Ксл.; Шамбэляў на Чарнегаўшчыне (Курило: Матеріяли до укр. діялект.); Смоленск. 142. Посылала мяне маладу позна НОЧЫ па ваду. Грыдзенка Стдуб. (Косіч, 12). Муэзьін (араб, мална, што гукае пяцьцём на малітву), ночы азан (араб, гуканьне на малітву) пяючы, мяне бавіў да сябе. Кіт. 11962. Ночы, мала спаўшы, нэмазам (араб, малітваю) бавіўся. Кіт. 26610. Ён НОЧЫ ўцёк ад канвою. Лагойск. Цяжка хворому езьдзіць, а яшчэ ночы. Сян. (Ром. III, 386). Мы ночы ўкрываемся рабою дранкаю. Турэц Сьміл. (Шсл. 87). Мала ночы спала, імглін (Косіч 72). Ночы прысьніўся ксяндзу ангіл. Сян. (Ром. ІУ, 162). Я к абачыла іх ночы, дык нешта ёк у сярэдзіне. Кузьміно Сян (Ксл.). УвечарЫ вЫЛІ ваукі, а ня ночы. Тм. (Ксл. 316). Гэта дзела дзеннае — ня ночы рабіць. Янавічы Сур. (Ксл.). Сьпеліў яблыкі, а ночы нехта абабраў! Сьцяпанавічы Меж. (Ксл. 302). Ц І вылезьлі табе вочы, ці ты сватаў мяне НОЧЫ? Новыя Івойценкі, Імгл. (Косіч 24). Падстанавіў місу ночы пад танк із бэнзынаю (каторы цёк). Менск. Каб я помнеў удзень i ночы край каханы любы Свой. П. Дуброўскі (Ускалось, Но. 13, 7). Сьвецяць НОЧЫ І пры дні. Гарун: Белр. марш. Послу хай ночы, удзень, Сьвяты, скажу маўчаці Звонам. Гарун (ст. Малітва"). Ночы позна па кірмашы, ехаў зь места Паўлючонак. Кан. Паўлючонка. Як ехаў ночы ў каламашачцы, дык нехта стрэліў. Гарун: Сьвята. Завіруха скача НОЧЫ. Гарун: Завіруха. Ды толькі ты, поэта, палонны ночы, у тваім сэрцу шасьцярні грукочуць. 'Ъацьк." 12—13/496—497. Ёй (песьняю) зганю ночы СОН. Гурла: Барвёнак II. Шчэ НЯ хутка крылом залапоча на ўсходзе сінявым жар птушка, i мяне, паланёнага ночы, сон ня кіне камечыць i гушкаць. Кавыль ('Ъацьк." 12—13/496—497). Прыехалі дамоў НОЧЫ. Ракава М. В ь і Ш Л І НОЧЫ. Тм. НОЧЫ падыліў сьнег. Варел. на I, 1. предлог с винит, пад.. а) при означении, в которую сторону направлено действие предмета или лица,—в(во), на. На ўсе бакі нясуць вятры плямя навалаў лютых. Салавей: Сіла, 74. Раман разглядаўся на ўсе бакі. Корзюк. Ехаць на еяло—ехать в деревню. На Крым—в Крым. Паехаць на Палесьсе—поехать в Полесье. Пайшлі на пустыню—пошли в пустыню. Паехаў на Жмудзь—доехал в Самогитию. Выехалі на гасьцінец. Ар. Вышаў на панадворак. Ар. Не глядзі на яго. Ар. На Ўкраіну—на Украину. Паехаў на конец сьвету. Ар. —с глаголами, означающими движение вверх: Узышоў на гару. Ар. Узьлез на яблыну. Ар. Вылез на бераг. Ар. Выплыў на зьверх вады. —употребляю т для означения лица, предмета (или части их), на которые чтото надевают, накладают:—на. Надзень жуковінку на палец. Насунь насоў на коўдру. Ар. Завяжы хустку на галаву. Ар. —употребляют, показуя, куда предмет обращен:—на. Дзьверы на панадворак. Вокны на паўдня. Ар. —со сущ., означающими страны мира: —на. На паўдня, на поўнач, на захад, на ўсход. б) со существит., означающими сферу действия или каких-л. занятий: на. Копцеўскія дзяцюкі наказуюць на ігрышча. Ар. Дзеўка пашла на вясельле. Ар. Нашы паехалі на хрэсьбіны. Ар. Хлопчык ганяе на пасту. Баба Еўка, дзед Тумаш, паехалі на кірмаш. Віц., из песни
Дадатковыя словы
матеріялй
0 👁