Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

карыцца 548 касаваць карыцца-руся, корышся, повел, карысярЫМаСЯ, в о звр., н есоверш. 1. ПОКОрЯТЬСЯ. Кажнаму карыся, дзяцятка, іўсі любіць будуць. Нсл. 246. 2. кланяться, прося прощения, или во время свадьбы. Карыся, дачухна, карыся, малому, старому пакланіся(кажуць на вясельлю). Нсл. 246. 3. виниться, признаваться в вине. Што зь ім зробіш, калі ён ня корыцца. Нсл. 246. Соверш. скарыцца—покориться. Цемры не скарыўся. Сал. Крывічоў зямля лясная не скарылася няволі. Звонак. Скарыўся, ПараІўшЫСЯ ЗЬ ёй. Броўка: Я быў селькорам. Позна не скарыўся. Бацьк. Но. 49-50(435-436). Была адна жывым дорога, або турма, або скарыся. Кл.: Каліна, 63. Аб тым i шумлю i сказаць хачу я — што сьмерць не скарыла мяне. Кірэенка(Конадні, У-УІ, 90). С о вер ш. у карыцца-руся-рышся — покориться, смириться. Ой, там муж жану біў, наказаваў, i к белой бярэзіне ён прывязаваў. Маладая жана не ўкарылася, сьвёкру бацечку пакланілася: Сьвёкар-бацечка, пожалей мяне. Рылавічы (ПНЗ, 44). карЫЦЬ ll-ру-рыш, несоверш.. п ерех.—ОЧИщать от коры. Ар. Карыце, мужчыны, берЭЗЬНЯК. Слопішча Шацк. (Шсл.). С оверш. акарыць—снять кору. Ар. Абкарылі ельні, які навазілі яшчэ ўчора. Гайдукі Cyp. (Ксл.). каса-сь/, м н. ч. косы, ж. 1. ручное сенокосное орудие, коса. Ар. адцягаваць касу—ударом кляўца" по лезвию косы, лежащей на бабке, расплескивать и утончать лезвие настолько, что точильная лопаточка только уравнивает оттяжные ш ероховатости и Делает ее ГОТОВОЙ К работе. НК.: Очерки, 399. 2. заплетеннце волосы, коса. Ар. Семдзясят жмуткаў у касах валасоў. Ют. 12269. 3. анат.—селезенка. Шсл.; Мл. Касу сьпяклі. Гарадок (Ксл.). Касу сьвіньні выкінь вон. Ст. 4. узкая полоса света, исходящая от какого-л. источника света, светящегося предмета; луч. Шсл. У сонца даўгія косы. Ст. Распусьці залацістыя КОСЫ. Купала. Сонца чырвонае, ясное, мілае, косы свае распусьці. Хв. Чарнышэвіч. Со нц а косы рассыпала. Крушына: Лебедзь, 58. Ты бачыў калі, як съвеце прожэктар? Ягоныя косы можно спыняцъ на якой-любя далячыні. Вось ідзе такая съветлая, белая каса, а по тым стой, i далей уж о цемна. ЗСД. 182. Косы вячэрнага сонца сусім нізка слаліся на завулках. ЗСД. зоо. Сонца т олькі ўзышло i купае свае залацістыя косы ў крыш т альным мору зьзяю чы х рос. Машара; Хлеб(Калосьсе, кн. 2-ая, 1935 г., стр. 77). Ты тут, меж халадку i сонцавейных КОСаў ЛЯЖЫ V СЬЦІШЫ, душа. Бацьк. Но. 34(470). Месячык...рассыпаў свае сьветлаж оўт ыя косы на сонца-сарам лівую ЗЯМЛЮ. М. Змагар: Лесавікі(Б. Ускалось. Но. 6). Я к чароўна, калі ўраньні сонца косы рассыпала. Крушына: Творы, 113. У золаце сонечных кос за дарогай купаецца рунъ на палёх цэлы дзень. Рунь, 7. 1х, (званы) віт алі сонца косы, агнявы я пасмыстрэлы; нёсъся звон іх у сьвет белы, плыў іх гоман пад нябёсы. С. Музыка, 30. / косы тыя (сонца) агнявыя лятуць з нязьмераных вышынь. Тм. 50. У ваправе кос іскраных дзень выходзе ізь зямлі. Тм. 130. Сонца вясноўскія першыя косы, грукам крыніцаў i раньнія росы...усё, што V сэрцу жыве i пяе, вершы мае. Арсенева(Беларус, Но. 175). коска-скі-сцы, мн. ч.-сак(-скаў)—удерживает все значения слова "к аса", 1. уменьш. к каса I. К о ск у сваю добра выкляпаў. Нсл. 248. Коску заплесьці. Тм. Пакланюся табе нізенька, коскаю зямельку ўсьцялю. Север Сур.(Шэйн, 1-2, 498). 2. уменьш. к каса 4. Адна полоска, сонца КОСКа СустрЭЛа XМарку На Пуф. С. Музыка, 51. Ды вялікі сьвет бясконца. А ён толькі мошка ў ім, лёгкі пыл у косках сонца, у прасьцягу толькі дым. Тм. 59. Быць хацеу бы я сонцавай коскай; зазірнуў бы я ў надвор ё — гаманіў бы з чыстаю роскай. Тм. 97. Ты сонцавых косак блуканьне. С. Музыка 189. Сю ды не даходзяць коскі сонца. Хаценчыцы. Сьмяюцца сонца КОСКІ. Жылка, 28. касабуцкі-цкая-цкае, 1. насмешливое название косоглазого. 2. кособокий. 1г. (Ад.). касагор-орг, предл. и з в а т.-о р у, м.—КОСая гора. Ар. касаты-тая-тае—с косою на голове. Н а каго яна спадзявалася? Н а таго селядзеньку на касатага. Лупекі Стдб. Косіч 246. Ласкат. касаценькі. Касаценькі селядзенечка, ці быў жа ты да на Дунаёчку, ці бачыў ты сваю вутачку? Семяшкова Стардуб.(Косіч 234). касавок-ўка—плетенная корзинка на четверть зерна, из которой иногда сеют. Новы касавок прынёс із жытам. Валатоўка Гар. (Ксл.). касавокі, -кая-кае— косоглазый. Ар.; МГсл.; Бешанковічы (Ксл.). кьс&шць-сую-суеш-суе, повел.-суй-суйма, несоверш., перех. 1. аннулировать, отменять, (Гсл.); Шсл.; Ар. уничтожить. Гсл. Новая ўлада касуе старое. Ст. Касаваць, закасаваць дорг. Нсл. 248. 2. зачеркивать, Шсл.; Ар. вычеркивать. Гсл. См. закасаваць. П ри ч. касаваны—зачеркнутый наискось, уничтоженный (отмененный, С.). Касаванага доўгу няма чаго лічыць. Нсл. О т гл. им я сущ. касаваньне-нл, п р е д л.-н ю, мн. ч.-ні-няў, а) перечеркивание косыми чертами. Нсл. 248. б) уничтожение, закрытие, уничтожение или отмена. Гсл. Касаваньне канторы, школаў. Нсл. в) аннулирование. Гсл. Касаваньне доўгу