Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

ялкавіць 357 ярына ялкавіць-аў л ю -віш -ве; повел, я л к а ў каўма, несоверш., трех. 1. ДОПуСКаТЬ ЧТО-Л. прогорькнуть. Нсл. 150. Ялкавіць масла. Нсл. Соверш. зьялкавіць. Нсл. 150. Зьялкавіць сьмятану. Нсл. 2. отдавать горьковатостью. М асла ялкаве. Лужасна Куз. (Ксл.). ялкі-каў, мн. ч., облает.—десны. Ксл. У яго ў роце папсаваліся ялкі ŭ паднябеньне. Семянцова Беш. (Ксл.). ялушка—см. под ель. ялчэць-эў, несоверш.— горькнуть(особенно о сале, масле, мясе). Ар.; Шсл. У макрыні крупы ЯЛ Ч ЭЮ Ц Ь. Нсл. 151. Соверш. зьялчэць—прогорькнуть(о сале, масле, сметане). Ар.; Шсл. Сала зьялчэла. Ст. яма, ЯМ Ы, дат., предл. яме, ж. 1. ЯМ а. Ар. Уменьш. ЯМКа, Я М К І, ЯМ Ц Ы. Ар. 2. (в реке, озере)—омут. Ар. Тут яма ў раццэ, асьцярож на! Ар. 3. пучина, водная глубь. ямба-бы-бе, ж., лит.—ямб. ямка, ям кі, ямцы, ж. 1. небольшая печурка по ту и другую сторону 'прыпечка"(площадки перед печным устьем), куда загребают жар после топки. Ар.; нкБабы, Но. 4; Ксл. Загарнуць ж ар у ямку. Нсл. 727. Ж ар загарт аюць у ямку, а не пад загнет. Ходцы Сян. (Ксл.). 2.—см. под яма. яыкяч-ача, предл.-ачу, м.—сковородник. Бяльсл. Г а сп а д ы н я е м к а ч ом вы ст авіла зь печы СКавраду. Тошчына Быхаў (Бяльсл.) См. чапяла. я м т -м а к; мн. ч., перен.— глаза(презрительно). Нсл. 727. Пралупі ты свае ямкі. Нсл. Ці т абе ямкі заляпіла, што ты ня бачыш? Нсл. ямчыня-Hi-т, ж.— проворство, быстрота, Шсл. ловкость. То ямчыня, як бачыш, зьбегаў. Ст. Ср. ёмкі. яно, частица.— пусть. Нсл. 151. Яно так, але ня так, як т рэба. Нсл. Я н а ў —Иванов. Нсл. 727. Сонейка, чаму Янава ночка невялічка? Сонейка, бо ты рана ўсходзіш, рана ўсходзіш, ды граючы граючы, Яна ўзьвялічаючы. Из купальн. песни, Нсл. янаўка-ўкі-ўцы, ж.—сорт картофеля. Бяльсл. Янаўка сёлета ўрадзіла, стане сабе Ŭ прадацъ можна. Хведараўка Краснап. (Бяльсл.). яндоукя-ўкі-ўцы, ж. 1. маслобойка. Ксл. Уменьш. яндовячкя-чкі-чцы. Ксл. Вольга, прынясі 3 клеці яндовачку. Лук'янова Сян. (Ксл.). 2. горшок с одной ручкой. Ксл. Зьлі сьмят ану Ў яндоўку! Пожынкі Сян. Ксл.). 3. (наем.)—нос. Ксл. Н ацягнуў сваю яндоўку. Луб'ева Сян. (Ксл.). Я н к а -« к /, предл. и зват. Янку, м.— Иван. Нсл. 727. Я н к і—янки(уроженцы США). янчук-ўкл, предл.-уку, м.—лесной жаворонок. БНсл. ЯНЫЧІр-ара, предл.-ару, зват.-apy; мн. ч.ры-роў-ром, мн. ч., предл.-pox, м.— ЯНЫ Чар. Я понец-H ўtf, предл.-нцу, зват.-нча, м.— Яп о н ец. яр I, яры; мн. ч.,род. яраў, ж.—я р о в о е. Ксл.; Юрсл.; Пск., Твер(Опд-Даль); Бяльсл. Яр сёлета добрая. Юрсл. Статак пашоў па ярох, а пастухі сьпяць сабе. Юрсл. Яры зразу ўзяліся. Тм.АраЦЬ на яр. РаснаСян.(Ксп.).Яр сеяна Ў суху ЗЯМЛЮ. 36. Сынод. біблі, Но. 154, 220. яр II, яру, м.— б а л к а, о в р а г. Лсл.;Бяльсл. За с ялом яр, дык цяпер не пярэйдзеш. Касьцюк. (Бяльсл.). См. яруга. я р а в іш ч а - ч а, предл.-чу; мн. ч.-чы-чаў, ср.— п о л е, н а х о д я щ е е с я (и л и б ы в ш е е, С.) п од я р о в ы м и по с е в а м и. Бяльсл. Гароды не гароджаны, яравішча не арана, i ня ведаю, за што ўзяцца. Шрагова Імсьц. (Бяльсл.). я р а ц, ярца, предл. я р ц у, м.— п е р в ы й щ е н о к у с у к и. Варел. Уменьш. ЯрчуК-7СЯ, предл.-уку; мн. ч. -кі-ко ў-ко м -к і-к а м і-ко х, м.— в и з г л и в а я з л а я с о б а к а, Шсл. п р ев ы й щ е н о к., о с о б е н н о от с у к и ж е п е р в о г о п о м е т а. Вят. (Даль). Т акі ж я р ч у к сабака іх н ы: x m o ні йдзець, д ы к у с ё брэш а. Ст. я р э ц ь, ярэе, несоверш.—становиться неурожайным. Варел. Пакладзі гною, дык зямля ня будзе ярэць. Варел. я р зу х а-ўх-ўсе, ж.—ёрза. Нсл. 151. я р з ў н -уна, предл.-уну, зват.-ўне; мн. ч.-НЫноў-ном, мн. ч., предл.-НОХ, м.— ёрза. Нсл. 151. Сьцебані ты ярзуна гэтага. Нсл. Я р м а к -ака, предл.-аку, зват.-ача, м.— Е р молай. Нсл. 151. яршыць-шу-ш ыш-шыць, несоверш., без доп.— к о л о т ь. Нсл. За каўняром колас яршыць. Нсл. Ср. ерш. я р ў г а -ўга-ўзе, ж.— о в р а г, гл у б о к а я в о д о р о и н а; к р у т о б о к а я ло щ и н а. Вят. (Даль); Кур.(Опд.-Даль). Абапал яругі цяпшк. Ряз. (Даль). Пуці ім ведамі, яругі ім знаемі. Сл. о полку Iгор. Прытапта Сьвятаслаў халмы ŭ яругі. Тм. См. яр. ярчвт-няці; мн. ч.-няты, cp.—подросток с визгливы м крикливы м ГОЛОСОМ. Шсл. Вось дзе ярчанё! няма спакою на яго. Ст. я р ч у к — см. под ярац. яр ы -яра л -крае—я р о в о й. Павіўся хмель па ляску, яра пшаніца па ляску. Крапіўнае НЗ. (ПН341). я р ы г а -г/, общ., ругат. 1. бродяга, таскающийся по шинкам. Нсл. 151. Гэта нясусьветны ярыга. Нсл. 2. взяточник, сутяга. Нсл. 151. Лучся толькі гэтаму ярызе ў рукі, як ліпку абдзярэць. Нсл. я р ы ж н ік -/к а, предл.-іку, зват.-іча, м.— Ярыга. Нсл. 151. яры на-нь/, ж.— в с я к и й я р о в о й хл е б. Нсл. 727— яр I. НК: Очерки 448. Ярыну Бог зарадзіў. Нсл