ёлупіць 349 ёцка ёлупіць-плю-піш -пе, несоверш., перех.—ВЫлупливать глаза, пальцами отворачивая нижние веки, по шалости. Нел. 151. Наш то ты ёлупіш вочы! Нел. Ълуптъы-вая-вае, 1. выпученный, говорится о глазах. Нел. 151. Ёлуплівыя мае вочы. Нел. 2. глуповатый, хлопающий глазами. Нел. 151. Хлапец ёлуплівы. ём, ём у, предл. ёме, м.—количество, запас; то, что имеется; уйма. Гсл. У гэтым лесе ём птушак. Гсл. ёмістасьць-ф, ж.—вместимость, вместительность, Гсл. ёмкость. ёмісты-т ая-т ае—вместительный, Нел. 151; Ксл. ёмкий. Ёмісты мяш эчак — пудоў зь дзесяць убгаю. Лужасна Куз. (Ксл.). Д орад ёмісты, у сё ўлезе. Нел. ёмка, нареч. 1. ЛОВКО, Ксл.; Гсл. метко, сильно. Нел. 151; БНсл. Ё м к а й д зець машына. Вішкавічы Чаш. (Ксл.). Ёмка выцяу, лучыў. Нел. Ёмка сьцебануў бізуном. Тм. Бераг адхоны, мож на ёмка спусьціцца. Юрсл. Ёмка кідаў ён шубнём. Дзьве Душы, 38. 2. проворно. Шсл. Хоць стары конь, але яш чэ ёмка бяжыць. Ст. 3. звонко. Гсл. Ср. ёмкі 3. 4. удачно(? С.) Гсл. 5. хорошо. Ксл. Бярозавыя дровы гараць ёмка. Сініцына Віц. (Ксл.). 6. удобно. Шсл.; БНсл.; Бяльсл. Н яёмка неяку р у к ах дзярж ац ь: вы кручуецца. Залачова Імсьц. (Бяльсл.). Во, гэт ак ёмка сядзець. Ст. На зборні ёй было ня ёмка, а ў другім месцу пабаіцца. Ц. Гартны: СокЦаліны, 138. Ср. ст. ямчэй—быстрее, скорее. Шсл. Ямчэй бяж ы ты! Ст. Прев. ст. найямчэй. ёмкасьць-ЦІ, ж.— ЛОВКОСТЬ. Гсл.; Нел. 151. Ёмкасьць мае ў руках. Нел. ёмкі-кая-кае, 1. проворный. Шел Хлапец вельма ёмкі. Ст. Наш стары яшчэ ёмак. Ст. См. хіжы. А гат а ёмкая работ ніца: работ а ў рук ах ейных аж гарыць. Ст. 2. ловкий, меткий, донимающий. Нел. 156; БНсл. Я работ нік спрытны, ёмкі. Гарун (ст. Муляру"). Ёмкі выцень. Нел. Ёмкая рука. Тм. Ёмкі бізун. Ёмкая пуга. Міх. 3. удобный. Бяльсл. Грабельніца няёмкая. Хведараўка Краснап. (Бяльсл.). 4. ЗВОНКИЙ. Песъняй ёмкай зьвесялі. Гарун: Журба й сьмехацьцё. 5. крепкий. На ёмкім кам лісядзіць (гры б) пры ЗЯМЛІ. Колас: Грыбы. Ср. ст. ЯМЧЭЙШЫ. Шсл., ёмшы? Прев. ст. найямчэйшы ( найёмшы?, С.). ён, ЯНЕ, я н о; мн. ч. ЯНЫ, местоим. 3-его лица; не получает протезы "н " после предлогов'. даЯЗО, За ім, зь ім, к яму, паім...—он, она, оно, они. Нел. 151; Ар.; Гсл.; ПНЗ; Кіт. 4а11. ёнскі-кая-кае—ионический. ёрбалка-лкі-лцы, ж.—бревно, на которое настилают ПОТОЛОК. Сінякі А з. (К с л.). ёрза-зы, общ.—беспокойное дитя, не сидящее спокойно на месте, а бесперестанно ползающее сидя. Не пасядзіць ёрза гэты. Нел. 151. П окарай ты ёрзу гэтага. Тм. ёрзаНЬНе-НЯ, предл.-НЮ, отгл. имя сущ. к ёрзацъ,—ползание (движение сидя, С.) взад и вперед. Нел. 151. Д адзеў ты мне сваім ёрзаньням па коленях. Нел. ёрзаць-аю-аеш-ае, несоверш. 1. двигаться сидя. П росьле ст арцоў застаецца доўга сьлед, ідзе яны сядзелі йёрзалі. НК.: Старцы 87. Крычыць, вые, ёрзае па печцы. НК.: Под. пос. 57. Сьвіньня ёрзала задкам па зямлі. Гарэцкі: Песьні 40. Ёрзаць па коленях. Нел. 151. Соверш. наёрзаць—натереть садно, ездя. Нел. Едучы вокліп, наёрзаў сабе задніцу. Нел. Соверш. праёрзаць—протереть "ёрзаю ч ы ". Нел. 151. Ё р за ў шы па б я р н е, нагавічкі праёрзаў. Нел. 2. шевелиться то в одну, то в другую сторону. Г а н а ч н ы я масьнічы ны бы лі гнілы я i ёрзалі"пад нагамі. НК.: Старцы,90. ёрзацца, -аю ся-аеш ся, несоверш.—двигаться сидя. Ap. Д зеці ёрзаліся ў сьвежым сене. Варел. Соверш. даёрзацца—иметь какую-л. неприятность от ёрзаньня" и шалостей. Д аёрзаўся, разьбіў кос. Нел. 138. ёрзыкам, нареч.—двигаясь сидя. Так перемещаются ползающие дети и некоторые "бязнож нікі". НК.: Очерки, Но. 825. ёрка-ркі-рцы, ж.—молодая овца; ярка. ЛукуцІНЫ ёркі зьбеглі. Бешанковічы (Ксл.). ёсьць, ёсьцяка,— см. под ё. ёвінны-ная-нае, прилаг. к ёўня, НК.: Очерки, 273. ОВИННЫЙ. Ёвінная печ. НК.: Очерки, 273. ёўна-ны -не, ж.—овин. Нсл. 150. Н асіце снопы да ёўны. Нсл. См. ёўня, ёўня. ёўня-ні-ні, ж. 1. ОВИН. Гсл.; Шсл.; Ар.; НК.: Очерки 274. К узьм а паш оў ёўню цяпліць. Ст. См. асець, ёўна, еўня, рэя, восець. 2. мера снопов для сушки их в овине и молотьбы(около 3 коп). Шсл. Н асадзілі ёўню лёну. Ст. Ё ўню аўсу змалацілі, а цяпер насадзілі ж ыта. МарозаўкаСян.(Ксл.). ладзіць ёўню—помещать снопы для сушки В овине. НК.: Очерки, 582. садзіць ёўню(асець)—помещать в овине СНОПЫ ДЛЯ сушки. НК.: Очерки, Но. 570. сушыць ёўню—сушить снопы в овине. Очерки, Но. 582. ёцка-цкз, общ.—поросёночок. Шсл. ёцацка-ка, ср.—малый поросёночок. Шсл. Я кое маленькое ёцачка! Ст
Дадатковыя словы
лўчыў
3 👁