Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

 ◀  / 1324  ▶ 
Старонка 277
 ◀  / 1324  ▶ 
халябнічак 259 хамуці'на хаЛЯбнІчаК-ЧКЯ, п р е д л. и з в а т. - ч к у, м., о б ла ет — меЛКИЙ леСОК. Прышч. в. Росл.(Дсл. 953) ХаЛІМОН-ОНЯ, п р ед л.-О Н у, зват.— O H e —Филемон. Нсл. 675. халява-вы-ве, ж. 1. голенище сапога. Гсл.; Ар.; Растсл.; Прыгунова Cip. (Ксл.); Шсл.; Вят., Воет. (Даль); Дел. 953. Халявы парваліся ў ботах. Ст. Дурны, як халява. Ст. Халявы ад ботаў ЦЭЛЫЯ. Красьн. (Дел. 2. перен., п р езр.— рОТ, ГОрЛО. Нсл. 682. Халяву сваю распусьціўшы, крычыць. Нсл. 3. гордость, Нсл. 682. чванство, спесь. У халяву ўступіў. Нсл. халявіна-ны-чс—одно голенище. Ксл. Парвалася халявіна. Іванск. Чаш. (Ксл.) халявісты, -тая-тае, презр. о р т у 1. широкий, неуклюжий(рот). Нсл. 682. Халявісты рот. Нсл. Халавістыя грыбы. Нсл. 2. презр. о р т у, гу б а х— ШИрОКИЙ, НеуКЛЮЖИЙ (р о т). Нсл. 682. Халявісты рот. Нсл. Халявістыя грыбы. Нсл. халяўка-vкі-ўцы, 1. ум ен ы и. к халява" с т е м и ж е зн а ч. Ар.; Дел. 953. 2. короткое голенище в женской обуви. Шсл. На гузіках пашыла халяўкі. Ст. Даўгія V тваіх чаравіках халяўкі. Ст. халяўны-ная-нае— кожевенный товар, приготовленный для голенищ. Шсл. — "халява ". Мне трэба дасупаць халаўнага тавару на боты. Слопішча Шацк. (Шсл.) х?а\т\стъ\-тая-тае—с длинными голенищами(об обуви). Гэта быў высокі мужчына V чорным кажушку i вялікіх халявістых ботах. Дзьве Душы, 161. халіба-бы-бс, ж.—мерзость. Ксл. Халіба ты! Беліца Сян. (Ксл.) ХаЛІМОН-ОНЯ, п редл.-O H V, зва т.-О Н е—ФиЛИМОН. Нсл. 675. халімон-оня, п р е д л.- о н е, м.— хоровод. Бяльсл. Д а в а й ц е, д з е ў к і, б у д з е м г у л я ць у Х а л І М О Н а. Хведараўка Краснап.(Бяльсл.) халіпа,—см. п о д ха л е п а. халіморны, -ная-нае—в е т р е н н ы й (л е г к о м ы с л ен н ы й, н е п о с т о я н н ы й, С.), б е ш енны й. Нсл. 675. Бегае, як халіморны. Нсл. халіпа—м о к р а я мя тел ь. Дел. 953. халтамавГты-тая-тае, о б ла ет.—д у р а к о ваты й. Дел. 953. Баба рахманая, але троху халтамавітая. Дел. халуга-гг/-рзе, ж 1. в етхая и зб а. Нсл. 675. Жыву V сваей халузе. Нсл. У менъш. халужка -жкі-жцы—л ач уж к а. Надабе паправіць сваю халужку. Нсл. 2. плетневой шалаш или землянка. Нсл 675. Схаваемся ад дажджу ў гэту халугу. Нсл. халудара-/?ы-/?ь/, ж., о б л а е т.—хаманея. Дел. Халудара мая борзда заваліцца. Дел. 953. нясець халу дару—говорит вздор. халудзГна-ны-нс, ж.— складка. Дел. 953. У яе сшыта курта з трыма халудзінамі. Малюкіна Пар. (Дел.) халумГна-НЫ-нг, ж.— дурь. Дел. 953. Дзяцюк із халумінаю. Дел. У м енью, халумткя-нкі-нцы—дурь. Дел. 953. Ён троху с халамінкаю. Дел. халусьце-ця, п р е д л.-ц ю, ер.—хлам. Нсл. 682. Адно халусьце засталося. Нсл. халь-лі, ж.—дрянь, пустошь, ветошь. Нсл. 675. У сё пабраў; адна халь засталася. Нсл. Хальдэй-эл, предл. и зват.-ЭЮ, м. 1. мн. ч. Хальдэі-яў—семитический народ, образовавший в конце 7 в. до Христа НовоВавилонское государство. 2. хальдэй—оборванный. Нсл. 675. Цэлы век свой хальдэям ходзе. Нсл. Хальдэйка-й/с/-йцы, ж. 1. женск. к Хальдэй. 2. хальдэйка—неопрятная женщина. Нсл. 675. Сорам дзеўцы хальдэйкаю хадзіць. Нсл. хальдэйскі, -ская-скае—халдейский. Хальдэйскае гаспадарства. хаморны, -ная-нае—мрачный. Сталасьцъ хаморную абміну. Салавей: Сіла, 61. хаморыцца-рьщця, нееоверил.— ХМурИТЬся, становиться пасмурным, сумрачным (о небе, погоде). Ср. хаморны. С оверш. захаморыцца. Хмара ўспаўзла на неба, захаморыўся блакітны дзень. Салавей: Сіла, 71. Хама-лш, м.—Фома. Нсл. Уменъш. Хомка, Хомачка. Тм. Здароў Хомка, ці здарова жонка, дзеткі ці гудуць. П о г о в о р. Тм. хаманёя-сг-сц ж., о б л а е т.—нелепица, ВЗДОр. Малюкіна Пар. (Дел.) хамяга-г/, о б щ.—тяжелый-лая на работу, лентяй-тяйка. Нсл. 682. Мой работнік ня рупатлівы, хамяга. Нсл. хам яж аваты -тяя-тяс—увалень, нескладный, Дел. 965. леноватый. Нсл. 682. Хамяжаваты хлапец. Нсл. хамяжлівы, -вая-вае—неповоротливый. Нсл. 682. Хамяжлівы ня борзда возъмецца за работу. Нсл. хамянуцца-нуся-нешся-нёцца, соверш. —спохватиться. Юрсл. Не раскідай струмэнту, бо хамянешея то таго, то гэтага — / няма на месцу, шукай. Юрсл. хамло-й, о б щ.—невежа, грубый человек. Растсл. хамут-шА, у хамуце, м.—хомут. Ар. Уменъш. хамуцёначак-чкя, м., облает.—малый хомут. Ралейны хамуценачак. Дел. 954. Хамуценачак над'зяюць на непасьцівую маладую. Дел. х а м ў ц І К -/К 0, п р е д л.- І к у, зва т.-ІЧ О, м. 1. ремешок в виде кальца для при крепления молотила к цепу. Шсл. Зарубі ў бічу добра галоўку, каб не зарваўся хамуцік. Ст. хамуціна-«ь/-не, ж.—соломенный обод, основание хомута, обшитое кожей. Ксл. Хамуціна якраз па меры клешчаў. Бабінавічы Выс. (Ксл.). Кажная гадзіна, як хамуціна. Кіт. іЗОаі
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

ггі, дасўпаць, йісі, надзяюць, халўжка, хамянўцца-нўся-нешся-нёцца
6 👁
 ◀  / 1324  ▶