глыбака 221 гмура глы бака, нареч. к глыбокі—глубоко. Ар.; Вят., Воет. (Даль). Глыбака ўнутры ганарыўся. Акула 487. Глыбака ўнурыўшыся ў пулъхную падушку, боязка кідае яна вОЧКамІ Наўкола. М. Змагар. Ср. ст. глыбёй, (Ар.; БНсл.), ГЛЬібІ, (Нел.; Юрсл.)—глубже. Ар.; Нел. 114; Юрсл.; Бнел. Капай зямлю глыбі. Нел. Сьмела капай глыбі, тут вадаў склеп не падыйдзе. Юрсл. Прев. ст. найглыбей. Ар., найглыбі. імсьц. глы бач эц ь-эю-эеш-эе, несоверш.—становиться глубже. Гсл. глы бен ьне-нл, п р е д л.- н ю, с р.—углубление. Юрсл. Па глыбенъню студня паправілася. Юрсл. глы бець, (Нел.), ГЛЫбеЦЬ,(Ар.; Гсл.; БНсл.)ёю-ёеш-ёе; повел.-ёй-ёйма, несоверш.—становиться глубже. Нел. 114; Гсл.; Ар.; БНсл. Возера глыб ее, паглыбела. як вычысьцілі. Нел. Соверш. паглыбець, Нел. 114 паглыбёць. Ар.; БНсл.—стать глубже. Нел.; БНсл.; Ар. глыбіня-нг-w; мн. ч. глыбіні-няў, ж.—глубина. Ар.; Ваўкарэзіна Гар. (Ксл.); Ст.; ЗСД 64,116, 102, 394; Шсл.; БНсл. Тупат босых НОВ раптам сьцішэў у глыбіні хаты. Адамчык: Арж. колас. глы біць I-блю-біш-бе, глыбщь-блю —углублять. Юрсл. Копані глыбілі ўлетку. Юрсл Соверш. паглыбіць, паглыбГць, (БНсл.), што—углубить, БНсл. сделать глубже. глы біць II, 1. настойчиво домагаться чего-л. Смоленщ. Вось ён мяне ўсё глыбіць, каб Я тое зрабіў. Смоленщ. 2. вымогать, стараться взять взятку. Дел. Пісар глыбіць. Дел. ГЛЬібшы, ср. ст. к глыбокі. Нел. 114. Тут глыбшае месца. Нел. глыза-зы-зс, ж.—глыба. (Рака) такую сілу мае, што лёд угору падымае i ломе глызу, як націну. Колас: н.з. 139. Там цяпер ралъля чарнела, глызы ўскопанай зямлі. С. Музыка 35. глы ж а-жы-жы, ж. (Пск., Даль)—большая комлыга. Юрсл. Такім глыжам скарада нічога ня зробе, іх надабе кіям. Юрсл. Уменьш. гпыжка-жкі-жцы, ж.— ком засохшей земли. Гсл. Глыжкаю як шыбануў, дык І выбіў акно. Крамяні Пух. (Шсл.). глы к, глаг. частица—означает быстрое глотание со звуком. Нел. 114. Глык разам, i выпіў. Нел. глы к, глыку, предл. глыку, м.—глоток. Гсл.; Нел. 114; БНсл. Мне гэтага на адзін глык мала. Нел. Адным глыкам выпіў. Нел. Уменьш. ГЛЫЧОК-ЧКЯ, предл.-чку; мн. ч., дат.ЧКОМ, мн. ч.. предл.-ЧКОХ, м.—ГЛОТОК. Нел. 114. Адным глычком праглынуў. Нел. глыкаць-аю-аеш-ае, несоверш.—глотать (особенно ЖИДКОСТЬ, Нел. 114); БНсл.; Нел. Досіць табе глыкаць піва, ваду. Нел. Однократ. ГЛЫКНуЦЬ. Нел. 114—ГЛОТНуТЬ. БНсл. Глыкнуў І не ўдавіўся. Нел. Соверш. наг л ы кацца-аюся-аешся— нала каться. Нел. 302. Наглыкаўся гарэлкі, піва, малака. Нел. Соверш. паглыкаць—поглотать. Нел. 114. Паглыкаў малако бяз хлеба. Нел. глыманік-кя, м.—кусок хлеба и т.п., как в рот взять. НК: Очерки 43. Ср. глэмаць. См. глытанік. глымань—глыманік. глымзлць-а ю-аеш-ае, несоверш.—щипать низкую траву, захватывая ея языком; гломзать(о коровах). Ар. Каровы глымзаюць нізкую траву. Ар. глынуць, глынуць—см. под глытаць. глы т-wy, п р е д л. глыце—ГЛОТОК. Шел. Малака засталося на адзін глыт. Ст. глыташк-//ся, п р е д л А к у, м. 1. кусок хлеба И Т.П., как В рот ВЗЯТЬ. НК: Очерки 43. 2. ГЛОТОК. НК: Очерки 28. глытань-нг ж.—глытанік. глытаць-аю-аеш-ае; п о в е л.-а й -а й м а, несоверш., перех.— ГЛОТаТЬ. Ар.; Шел.; Нел. 114; ЗСД 167. Ня глытай кавалкамі — еж палюдзку. Ст. О днократ. ГЛЫНуЦЬ(гЛЫНуЦЬ, Ар.)-ну-неш-не-нем-ніце—гл отн уть. Ар.; Нел. 114; Гсл. Даў, як на раз глынуць. Нел. С оверш. зглытаць—с ж а д о с т ью вы п и ть (съ ест ь, С.) Шел. Адзін зглытаў малако, а імне не пактуу. Ст. С оверш. наглытацца—н а гл о т а т ь ся. Нел. 302. Наглытаўся дыму. Нел. Наглытаўся я сьлёз ад цябе. Нел. С оверш. паглытаць— п о гл о т а т ь, ж а д но п о ест ь. Ар.; Шел. Адзін паглытаў усё, нікому не пакінуў. Ст. С оверш. праглынуць мн. ч., р о д. Ар.; Косіч 74, Растсл.; Нел. 521. Яна праглынула тую СОЛЬ. Погар (Афанасьев I, 153). Пан Бог рэк да рыбы, абы Ёнаса праглынула. Кіт. 79а5. Горка праглынуць, а жаль пакінуйь. Нел. П ри ч. праглынуты—проглоченный. Нел. 521. Праглынутага ня выплюнеш. Нел. С оверш. выглытаць—выглотать. Шсл. Выглытаў жбан малака. Ст. глытшца-ўб/-ць/, ж.—глотка, глытва-яы, ж.—глотка. Дел. А папёць мая глытва, узьвяселіцца галава. Смл. (Дел.). глюга-г/-зе, ж.— ДЛИННЫЙ КЛЮВ. Шсл. Журавы дык глюгамі выцягаваюць бульбу з радоў на полю. Ст. Бусел закінуў на плячо глюгу i заклякатаў. Шакун: Сьлед п. ГЛЮГа-Г/, да т., п редл. Глюзе, ж.— КЛЮв. Міх.; Лёзна Віц.; Парэцк, Смл. Ср. дзёб. гмілушка-шкі-шцы, ж., зо о л.—свиристель, [Bombicilla garrula] БНсл. гмур—мрак? сумрачность? Празь неўглядзъ зла, несупакой, праз гмур няўцешлівых часін загляне воля ў наш пакой. Салавей: СілаЗЗ. Гмур i маркота ці талань? Тм. 66. гмура-ры, общ. 1. человек сурового вида, с нахмуренным челом. Нел. 114—хмурыйрая. Гсл.; Ксл. Наш гмура ніколі добрага віду не пакажа. Нел. 2. прищуривающий глаза. Нел. 114. Кот гмура. Нел
Дадатковыя словы
глытшца-^б/-ць, гмілўшка-шкі-шцы, гмўра, гмўра-ры, нізкўю, праглынўць, предл.-чкў, цьі, ііся, ўбі
1 👁