Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

узьбівацца 135 блазен положение, Ксл. попасть куда-л. Дел. 926. Убіўся — ні ўзад ні ўперад. Стралкі Беш. (Ксл.). убіцца ў ласку—втереться в расположение. Ар. узьбівацца, н есоверш. на што—старанием приобретать ЧТО-Л. Нел. 50. Узьбівацца на каня, на каровы. Нел. С оверш. у зьбіцца, узаб 'юся-б 'ешея-б 'ецца-б 'емсябЧцеся, 1. взобраться на верх чего-л. Шел.; Ксл. Чаго ты ўзьбіўся на печку? Вейна Сян. (Ксл.). Узьбіўся на печ ды сядзіць. Ст. 2. взорести на что-л. Наблудзілі мы тую ноч, паку ль на дарогу ўзьбіліся. Ст. (Шсл. п од наблудзіць). 3. старанием приобрести что. Нел. 50; Ар. Цяжка толькі ўзьбіцца на грошы, куплю каня. Нел. Як ня ўзьбівайся не ўзабёшся на хорошую адзежынку. Нел. Каб як узьбіцца на другую кароўку. Ст. Каб узьбіцца на сваю гаспадарку. Ст. біцюк-кжа, предл-юку; мн. ч.-кі-коў-комкі-камі-кох, м. 1. часть цепа, палка, каторой бьют по снопам. Ксл. Адарваўся біцюк i ледзь ня ўдырыў Сьцепана. Русінава Сян. (Ксл.). 2,(мн.ч.. вш.-коўу. неуклюжий. Ксл. Павернецца, ЯК біцюк. Шуміліна Cip. (Ксл.). біч, біча, предл. бічу; мн. ч., р о д. б ІЧ О ў, м.—часть цепа, которой бьют по колосьям, Меж. раён; Вк. круглое полено цепа, которым бьют по снопам. Шсл. Адарваўся біч ад цэпа. Ст. См. біяк, біцюк. бічай-яя, п р е д л.-а ю; мн. ч.-ааі, м. 1. круглая дырка в верхнем ручном жернове, куда сыплются зёрна. Ксл. Бічай вузкі ў маіх жорнах. Беліца Сян. (Ксл.). 2. берег лужка. Юрсл. На бічаю касіць цяжэй, чымся пасярод. Юрсл. бічайка-йкі-йцы, ж. 1. узкая незасеянная полоска около полевой дороги. Юрсл. Сядзелі на бічайцы й гаманілі. Юрсл. 2. обод решета. Ксл.; Дел. 28. Новую бічайку зрабіў. Мікалаева Куз. (Ксл.). бічук-ytftf, предл.-уку; м н.ч., дат.-КОМ, мн. ч.. п р е д л.-к о х, м. 1. било цепа, то, чем ударяют. Гсл.; Дел. 28. См. бІЯК, бІЧ. 2. неловкий, неповоротливый. Дел. Ходзе, як бічук. Дел. блоньне-ня, предл.-ню, ср.—низкое место, луг, заливаемы й водой. Дел. зо. Па блоньню вада разьліваецца, Лаўрэн дачкою набіваецца. Дел. благоткі, нареч.—плоховато. Шсл. Гэта ж не благоткі. Ст. Ум еныи. благотачкі. Шсл. Благотачкі яму жыцъ тут, ці што? Ст. благоцыде-чя, предл.-ЦЮ; мн. ч.-ці-цяў, ср. — благата в 2-ом зн. Ар. блага, нареч. 1. дурно, скверно, Гсл.; Ар. плохо(худо, Ар.) Шсл.; Ар. Каму добра, а каму й блага жывецца. Ст. с р. ст. горай, Ар.; Нел. 119. горш, Гсл.; Ксл. горшы, Віцебск; Дел.; Нел. 119. горы. Нел. 118; гарэй. Вял; МГсл.—хуже. Ар.; Гсл.; Вял.; Віц.; Нел. 118, 119. Цяпер блага жыцъ, а кажуць, што будзе горы. Нел. Чужая хата гарэй ката. П ослов. НК: Очерки, 206. Чым далей, тым горай. Гсл. Горш стала хвораму. Ст. Блага, каля Віцёбска, а каля Воршы яшчэ горшы. П ослов. Навікі Віц. (Ксл.). Тату горшы стала. Нел. 119. П рев.ст. найгарэй. Вял.; найгорай. Ар.; найгоршы, найгоры. 2. тошно(о СОСТОЯНИИ ТОШНОСТИ, С.) МІХ. Як Антон скурыў папяросу моцнай самасейкі, дык яму зрабілася блага, i ён варацаў. м іх. Ці ня блага табе стала? Рыбчына Cip. (Ксл.). благата-гаы, ж. 1. ничтожество. Гсл. 2. общ.—плохой, нехороший, сварливый. Шсл. Вось, дзе благата! Доброму чалавечку добра i ў запечку, а благой благаце не ўнаравіць i на куце. Поговор. Ст. 3. жалкий с виду. Гсл. блап-гая-гое, 1. дурной, Гсл.; Нел. 26; Ар.; Пск.(Иеропольский) ПЛОХОЙ, Ар.; Ксл. худой. Благого ваўка цяляты ліжуць. П ослов. Копцевічы Чаш. (Ксл.). У яго благое вока. Ст. Маці нябожчыца не благая была. Ст. (Шсл. п од нябожчыца). Добры стралец — благі гаспадар. П ослов. Рапан. 94. Благія вочы, благія Ŭ рукі. П ослов. Нел. 26. Што нам за зьнявага! Чым наша сястра блага? Наша сястра гожа, як чырвоная рожа. Нел. (Вятры) на жах благім i добрым, усім тужлівы сьпеў вядуць. Гарун(ст Навокал"). не ўспамінайце б л а г ім словам—не поминайте лихом. Ар. Да вас мой гэты верш i словы ўсе благія. Гарун(ст. Юдаш"). 2. нездоровый, нехороший на вид, Шсл. жалкий. Гсл. Хлапец нешта сусім стаў благ. Ст. Благі зь віду. Гсл. 3. ничтожный. Гсл. 4. малосильный. Гсл. 5. худосочный. Гсл.( п од благенькі). Благёнькі зь віду. Гсл. Увелич. благусенькі. Ар. Ср. ст. горшы—хуже. Шсл.; Ар.; Шсл.; Ксл. Наша хата ня горшая за чужыя. Ст. Прев, ст. найгоршы—самый ПЛОХОЙ, Ар. худший. благі бок—изнанка. Ар. благушкі( один благушка)—шак, 1. все несъедобные грибы. НК: Очерки, 476; Дел. 29. 2. гриб горькушка. Нел. 26. б лазаваць-зую- зуеш- зуе, несоверш.—кичиться, заноситься, обнаруживая тем свою глупость. Гсл. блазен, (Нел.; Шсл.; Дсл.)(блазень, Гсл!)-зна, предл.-зну, Зват.-зьне, м. — 1. МаЛОЛеТНИЙ, Нел. 26. мальчишка(мальчик, С.) БНсл. Куды табе? Ты яшчэ блазен. Нел. Адны блазьні ў хаце. Дел