Слоўнік гаворак цэнтральных раёнаў Беларусі (1990). Том 1. А-П. Е. С. Мяцельская

ГАНЯЦЬ Г няцъ, а то перарасьце. Дукора Пух. Пара бульбу ганяцъ, перарасьце, то ні ўлезеш у яе. Завішына Лаг. 2. Вадзіць на начлег. Я к даун ей, то вадзілі на начлех, сеў на свайго i павёу. А цяпер коні с трох брыгат, то цяпер ганяюць. Калодчына Віл. О Ганяць у поле — пасвіць, быць пастухом. Некалькі гот гиняў кароў у поле, быу пастухом. Гілікі Валож. Хоць ваўкоў ганяй — пра вялікае пустое або халоднае памяшканне. Холадна ў хаце, хоць ваўкоў ганяй. Ляшчынск Мядз. ГАНИЦЬ2 незак. Хутка вадзіць бульбінай па тарцы, раздрабняючы яе. Солдат, панімаяця, сеў i давай ганяць. А картошка мокрая. Я к даганяў жа, што німа чаго ганяць, як шарахнуу па пальцах, - кроў! Міколыды Мядз. Г А Н Я Ч О К м. Тое, што i г а н я л к а. Пазыч, Агата, ганячка, трэба бульбу паганяцъ. Вішнева Валож. ГАПЕШЫЦЬ незак. Лупцаваць. Ну, браты й пайшлі с каламі. Прыбягаюць на гумно, глядзяць, а там пат плітой вуш, яны давай яго гапешыць каламі. Рудня Лаг. г А п к а ж. Тое, што i ап ель к а. У фуфайца робяць гапкі i для аплікоў тожа, а для ёузікаў дзіркі праразаюць i зарубліваюць. Пруды Стаўб. ГАЛТ м. Гафт, від ажурнай вышыўкі. Гапты ў нас прышываюць да спадувкі [ніжняй спадніцы], да каўнерыка. Пруды Стаўб.; параўн. польск. haft 'узор, вышыты на тканіне'. ГАПТАВАЦЬ незак. Гафтаваць. У нас одна Мар$ля гаптаваць умея, да яе i мая нявестка гаптаваць носіць. Мікалаеўшчына Стаўб.; параўн. польск. haftowac 'вышываць спецыяльным відам вышыўкі*. г АПТКА ж. Пятля з нітак. Гаптка — гэта пятля, у спаньніцы, ушываюць кручок i робяць гаптку. Мікалаеўшчына Стаўб.; параўн. польск. haftka тс'. гАПЦІК м. Памянш. да гапт. Прывезьлі вузінькага гапціку ў магазін, я аш дзесяць метраў купіла. Пруды Стаўб. ГАРАДЗІЧКА ж. Гатунак бульбы. Мы любім гарадзічку, бо яна вельмі плодная. Палачаны Маладз. ГАРАНЕЙРАВАВДА незак. Арыентавацца. Яп адна пашла ў лес, але гаранціруюся кепска ў лесі, магу заблудзіць. Арцюхі Стаўб. г АРАСЦЬ ж. Гар, едкі пах. Нейкаю гарасьцю пахня. Дукора Пух. ГАРАТНЫ прым. Гаротны. Вот ён чалавек такі гаратны: усё няшчасьце ды няшчасьце. Вішнева Валож. ГАРАХАВІННЕ н. Гарохавая салома. Гарахавіньня тоя, што астаецца, калі гарох абмалоцяць. РудняЧэрв. ГАРАХАВШ ЧА н. Поле, на якім рос або з якога ўоралі гарох. На гарахавішчы цэлую сьцешку пралажылі да бані. Забалоцце Смал. ГАРАХВИ Н ІШ А н. 1.Toe, што i га рахав і ш ч а. Паглядзі, цэлую жменю назьбірала гароху на гарахвянішчьі. Дукора Пух. 2. Трава, што вырасла на такім полі. Гарахвянішча ўжо можно складвацъ: патсохла. Ляхавічы Дзярж. ГАРАХбУНІК м. Каліўе гароху. Такі ўрадзіў гарох, што гарахоўнік палёх, касіць няма як. Дукора Пух. 1*АРАЦ м. Гарнец. І*арцы былі драўляныя ці бляшаныя, абавяскова з ручкай. Ларцам адмяралі гарэлку, ёазу, а таксама жыта, ячмень, пшаніцу, овёс, м уку. Забалоцце Смал. Ёсць ёарац дзеравянны, а ёсцъ сплецяны, як лупка, але i той i другі чотка дзьве кілі. Саланая Валож. На одну гонь трэба тры ёарцы семя, а ў ёарцы пяць хунтаў. На троя ганей — дзевяць ёарцаў. Вялікая Боркаўшчына Маладз. І нашто ты поўны ёарац м укі набрала? Зарэчча Смал. г а р А ч к а ж. Хвароба, пры якой у хворага бывав высокая тэмпература; ліхаманка. У яго гарачка: то ў холат кідаець, то жара падымаецца. Малмыгі Віл. ГАРАШЫНА i ГАРАШЫНА ж. Каліва гароху. На гарашыне бывае пяць, а то й дзесяць стручкоў завяжацца. Дукора П ух. Кажуць, як пагода, тады гарашыны вялікія. Рудня Лаг. Гарашыну нашоў у кармані. Бясяды Лаг. ГАРАШЫНКА ж. Гарошынка. Баба сваю гарашынку змалола, пірагоў сьпікла i зьела. А дзет сваю бабінку пасадзіў [з казкі]. Щ лое Стахава Барыс. ГАРБАВЛНАЯ прым. Гафрыраваная (пра паперу). Цяпер н іўм о д зі кветкі з гарбаванай паперы. Краснае Маладз. ГАРБАЛЫСЫ прым. Звычайна такі (пра колер жывёлы), калі па спіне ідзе белая паласа. Наша карова гарбалысая, па сьпіне белая палоса. Ляшчынск Мядз. г а р б А т а ж. Уст. Чай. Апошняя страва заўсёды была молочная, бо чаю, як тады казалі-гарбаты, мужыкі не пілі. Жартайка Барыс. Можа вам, госьцейкі, гарбаткі згатаваць? Літва Стаўб.; параўн. польск. herbata тс', ГАРБУЗ м. Перан. Вялікі жывот. A няўжо ж! Калі б ні праўда, оык гарбус такі не абгадаваў бы, а то йдзе i ног ні бача. Слабада Лаг. ГАРБУЗЗ мн. Гарбузікі. Дзе йдзе, усё гарбузэ лузая. ІДялякава Уздз. ГАРБУЗЯНКА ж. Кулін. Гарбузовая каша з прасянымі крупамі. Гарбузянка — смачная ежа. Калі пападзецца салоткі гарбус, да яшчэ дабавіш сахару, тады пальчыкі абліжаш. 'Бяларучы Лаг. ГАРБУЗЯНЯ н. Гарбузік. Гарбузянята выбіраюць, сушаць, хаваюць да вясны, а пасьля садзяць. Вялікая Вуса Уздз. ГАРБЬШЬ1 м. Заал. Акунь (Perca fluviati