Слоўнік гаворак цэнтральных раёнаў Беларусі (1990). Том 1. А-П. Е. С. Мяцельская

н НЕБА 245 рыцца. Спачатку добра нацерабіся, а потым, i ап працы думай, болый зробіш. Сакольшчына НАЦШ А ж. Сцябло клубняплодных. Трэба нарваць націны i накрышыць сьвіням. Цялякава Уздз. н Ш С К м. Мазоль. Гэна ш сёньня абула аятруфкі i таквеля націскаў нарабіла! Літва Стаўб. НАЦКІ займ. Toe, што i н а с к і. Гэты человек нацкі. Сырмеж Мядз. НАЦУБІЦЬзак. Экспр. Накласці многа чаго. Во нацубіла посьцілку — ледзьве понесла. Цялякава Уздз. НАЦЯЖ КА ж. Плашч-палатка. Нацяжку вазьмі, у дарозі ўсякае бывоійь. Якімаўка Круп. НАДЯГНУЦЬ зак. Ф Нацягнуць нервы расстроіць, пазбавіць добрага настрою. Шчэ мужык нацягне нервы, нічога рабіць не хочацца,вхоць с хаты бяжы. Зазерка Пух. НАЧАЙ прысл. Інакш, па-другому. Зараз людзі начай жыць сталі, хаты люцкія паставілі, цілівізары пакупляліу нат на машынах езьдзюць. Баяры Маладз. НАЧАКУ прысл. Напагатове. Ужо свадзьба начаку, а брат ня йдзець вырашаць, на якім аснаваньні замуш сястру аддаваць. Баранцы Віл. НАЧАТАК м. Пачатак. Баз начатку ня можно тадрі ŭ канчатку зрабіць. Мядзел Мядз. НАЧЛБЖКІ мн. Добраахвотныя зборышчы дзяўчат на папрадухі ў начны час. І днём npaлі i вечарам. Зьбіраліся дзяўчаты на папрадухі i нават начлежкі ўстраявалі. Мацкі Мядз. НАЧЛБЗНІК м. Начлежнік. A гэтыя начлезьнікі тым часам падрыхтавалі дзёрну, каменьня, дооўу паселі кругом. Мікольцы Мядз. НАЧНЩА ж. Дзіцячая хвароба, калі дзіця ноччу не спіць. Я к дзеці ноччу не съпяцъ, то кажуцъ; начніцай хварэя. Бясяды Лаг. НАЧЭННБ н. 36. Начынне, набор прадметаў, розных інструментаў. V Без начэньня i вошы не заб'еш. Нізок Уздз. НАШАМАРАШЫЦЬ зак. Экспр. Хутка ўзвесці (будынак). За два гады столькі нашамарашылі новых дамоў, што проста нічога не познаиь. Літва Стаўб. НАШАМАТАііЬ зак. Намучыць, стаміць. Хлапец як нашоматае за дзень, аш кашуля мокрая стане, робячы так не ўтомісься, як гуляючы. Баяры Маладз. НАШАРАВАЦЬ зак. Намазваючы, змазваючы маззю, нацерці. Што за пяконцая мазь, хай бох крыя! Я к нашарупо, оой, ужо ш лакуль перапячэ, дак, здэцца, й вочы повыскачуцъ. Няровы Валож. НАШАСТАЦЬ зак. Назразаць без разбору, налаташыць. Трзба ісьці ў агарод, гарбузьнік у нашастаць. Зайцы Чэрв. Схадзіла на пуць, трусом нашастала мех травы. Савоні Стаўб. НАШАТуРЫПЦА зак. Надзьмуцца. Чуцъ што скажы ям у ні так, дык адразу нашатэрыцца. Вялікая Вуса Уздз. НАШВЁРКАЦЬ зак. Нагаварыць. Яна ж без разбору нашверкае тому Ваську на вуха, а ён як вып*е, дык i ўспамінае ўсё. Рудня Чэрв. НАШЛЁГ м. 1. Начны адпачынак. Прыходзяць яны [а ўжо было цёмно] i просяцца на нашлег. Ракаў Валож. 2. Пасьба коней ноччу. А мы раньшы жылі, вадзілі на нашлег вечарам, цэлую ноч там пасьвШ. Зачысце Барыс. НАШМАРАВАЦЬ зак. Нафарбаваць, падфарбаваць. Старая кабета, а нашмаруя бровы малюфкай i пошла. Забрэжжа Валож.; параўн. польск. nasmarowac 'намазаць*. НАШНЩа ж. Бат. Паўночнік (Knautia). Дзяцей, якія ноччу не сьпяць, купаюць у нашніцах, парунь. Паплавы Бярэз. НАШ ОНКАж. Ношка. Нашонка дроў у яе цяшкая, дык яна лець пасьпявала за ўсімі. Яміна Віл. НАШ ЎЛКАж. Toe, што і на с ё л к а.М я н е паслалі за травою сьвіньням. Думаю, з нашулкаю пойду i ўтаплюся, так упякліся гэтыя сьвіньні. Саланая Валож. НАШ УТКАж. Тое, што i н а ж ў т к а (у 2 знач.). Навошта ты нашутку надзела? Прадзъме ўсё цела. Літва Стаўб. НАШЧАК прысл. Нашча. Бшча садзіцяся, што вы нашчак пойдзіця! Баяры Маладз. нАшы у знач. наз. Сваякі, родныя. Хаджу ш я на работу, хаджу, а нашы кажуць, дзе йна ходзіць, кожны дзень усё недзя йдзе. Пагост Віл. н а ш ы вАны у знач. прым. Вышыты. Некалі амаль ва ўсіх каўнярэ нашываныя былі чырвонымі ніткамі. Цялякава Уздз. НАШЫЙНІК м. Кашнэ. Шкчэмным зьдзелыўся: полы паліто сабе, нашыйнік сабе, брыль сабе. Якімаўка Круп. "НАШ йЛЫгіК м. Ашыйнік. Раменны поясок на шыі сабакі нашыльнік завуць. У нас сабакіходзяць без нашыльнікаў, а ён усё: „Чамусабака без нашыльніка?" Рудня Чэрв. НАШ ЗИНІКм. Тое, што i н а ш ы л ь н і к. Нашэйнік можа быць i скураны, i парусінавы. Да нашэйніка прывязваіцца цэпка. Саланая Валож. НАШ ЗУКАж. Тое, што i н а ш о н к а. Вам цяпер можно толькі лёхкую работу рабіць, бо як станеця дзяругі, нашэўкі гэтыя насіць, зноў пападзяце ў бальніцу. Рубяжэвічы Стаўб. НАЯРЧАЦЬ незак. Папраўляцца, здаравець. Пасьля аперацыі жонка мая ніяк не наярчае. Зазерка Пух. НЕАБХбДЛЫ прым. Які не дае ўсходаў (пра зерне). Бываіць, што пасадзіш, а там многа неабходлага пападзецца. Ляшчынск Мядз. НЁБА н. ОПад небам — не ў памяшканні