Слоўнік гаворак цэнтральных раёнаў Беларусі (1990). Том 1. А-П. Е. С. Мяцельская

КРУЦІКІ К натта ш кветкі люблю, i каля сьцен усюды круцікі пасадзіла. Скамарошкі Стаўб. КРУЦІКІ2 мн. Бат. Toe, што i д у р н і ц ы. Надоечы пайшла я ў лес назьбіраць круцікаў. A круцікі, я к той казоў,; растуць у нас на багуне. Сівіца Валож. У нас на балоці растуць круцікі. Рубяжэвічы Стаўб. Ат круцікаў галава круціцца, як многа зьясі. Пруды Стаўб. КРУ1ЩЩА незак. Перашкаджаць, замінаць. Німа табе ўседзьдзя, круціцца ŭ круціцца, як уюн на скаварадзе. Сакаловічы Круп. КРУЦІЦЬ незак. 1. Быць непастаянным у любоўных адносінах. „М ой сынок, — кажу, можа i ў мяне сабе ня тое выреалася, але ш i ты ня будзь басяком, ня круці дзеўкамі!" Язні Віл. 2. Завіваць. Круцяць валасэ на анучкі, кап кучаравыя былі. Дукора П ух. 3. перан. Прычыняць боль. Ат шчоўя круціць суставы. Дукора Пух. 0 Круціць носам - адмаўляцца, упірацца, выказваць незадавальненне. Я к напаў [дзядзъка], як напаў — выпер мяне замуш! А я так круціла носам, вьібірала, ні хацела абы-як выйсьці. Пагост Віл. КРУЦИШЧЫ прым. Асудж. Гуляшчы, разгульны, дранных паводзін. Бацька вельмі круцяшчы, нягодны. Дукора Пух. КРУЧ ж. Bip. Там такая круч - ніводзін плавец ня можа ўтрымацца, зацягвае на дно. Узгурск Чэрв. ЮРУЧАй КА ж. Цёплая хустка. Купіла новую кручайку, завяжу, яна цяплейшая. Аздзяцічы Барыс. КРУЧАНЫ у знач. прым. 1. Шалёны, хворы на шаленства. Казалі, што ў нашай вёсцы кручаны сабака з'явіўся. Мікалаеўшчына Стаўб. 2. Пакручасты, кучаравы (пра валасы). УМ ані валасэ ні кручаныя, Дукора П ух. 3. 3 касымі слаямі (пра дрэва, драўніну). Дрэва такое няроўнае, кручанае. Вецярэвічы Пух. КРУЧКАж. 1. Toe, што i к а л і к а. Усю капусту апсадзіла кручкай, хай расьце. Хожава Маладз. Усёй сям'ёй цягалі кручку ў склеп. Палачаны Маладз. 2, Насенне бручкі. Накупляла насёна, усялякага сягодня было: i цьвікловых буракоў, i быдлячых, i морЬавы, кручкі. Яцыны Мядз. КРУЧбК1 м. Уст. Чацвярцінка. Прыдзе еты Міхаль у магазін i адразу: „Дай мне ета кручок". Зайцы Чэрв. Даўней помногу гарэлкі ня бралі, возьмя кручок i досыць. Мікалаеўшчына Стаўб. КРУЧбК2 м. Коўшык. Кручок вырабатывалi зь дзерава, коўшык яшчэ зваўся. Кагда свадзьба ці похараны, наліваюць у кручок i п'юцъ. Я к лошка с кручком. Ігрушка Круп. КРУЧбК3 м. Драўляная прылада для віцця вяровак. Сукаватыя драўляныя палачкі — ета кручкі. Вецярэвічы Пух. ІОЬШАПЛЕЧЫ прым. 3 крывым плячом. Крываплечы ён, одно плячо вышэйшае за другое. Вішнева Валож. КРЫВАуТСА1 ж. Мед. Крывавы панос, дызентэрыя. У нас ету балесъ крываўка звалі, цяпер яе німа. Вецярэвічы П ух. Ня еш, ад зялёных яблык нападзе крываўка. Мікалаеўшчына Стаўб. КРЫВАЎКА2 ж. Бат. Крьюаўнік(Achillea). У агародзе крываўка расьце, цьвет яе белы обо ружаваты. Забалоцце Смал. ЮЫВБЛЬ м. Абразл. Кульгавы хто-н. Але крывель гэты яшчэ на баб заглядаяцца! Дукора Пух. КРЫВУЛІ мн. Прычэп да воза, што выкарыстоўваецца пры перавозцы доўгіх бярвенняў. Я к ні круці, хлопцы, а крывулі да воза трэба. Чыўаха Бярэз. КРШЫ прым. 1. Кульгавы. Мой мужык крывы: на войне нага яго параняная. Цялякава Уздз. 2. nepfiH. Зайздросны. Ганна ж велъмі крывая: кап прымела, дык усё б загрзола сабе. Вялікая Вуса Уздз. б Кривое калясо — тое, што i д з е р а в я н н ы хо д. А ў беннага - дрэнныя калёсы і называліся дзеравянны хот. Ён зробіць э палкі дубовую вось i надзеніць, i так i называецца крывое калясо. Восава Круп. Крывое сала перыфр. - каўбаса. Закусвайця крывым салом, гурком. Зенькавічы Уздз. КРЫВЯНКА ж. Кулін. Запечаная ў кіш ках кроў разам са спецыямі; крывяная каўбаса. Крывянку садразу пяклі, як сьвіню білі. Хто проста с анной крыві пёк, а хто крупак якіх кідаў. Вот лоўкая крывянка з ячнымі крупкамі выходзіла. Задор'е Лаг. Робім мы крывянку, калі заколім кабана, як яшчэ сьвежая кроў. Хожава Маладз. Наліваная крывянка вельмі смачная. Астравок Уздз. Бяруць кроў з мукою прыгатоўляную, наліваюць у кіш кі i пякуць — вот табе i крывянка. Горкі Стаўб. КРЫЖ ж. Падстаўказ дву х_ брускоў, якія перасякаюцца. На крыш стаўлялі, бывала, дзяоку i двума рукамі мясілі. Вецярэвічы Пух. КРЫЖАВбВ у знач. наз. Пачастунак цеслярам. Крыжавое п'юць, я к заложаць вянец зруба. Мікалаеўшчына Стаўб. КРЫЖ бКм. Памянш. да крыж. Каб не шапорціць краску, на акне под вазон крьшок ставяць. Зазерка Пух. КРЫЖи мн. Прыстасаванне для размотвання маткоў. Унучак, падай мне крыжы, буду матаць ніткі. Рудня Чэрв. КРиЖ ЫК1 м. 'Палачка з перакрыжаванымі пданачкамі або кружком з дзіркамі на канцы для збівання масла ў хатніх умовах. Масла б'юць крыжыкам: уліваюць у бойку сьмітану, крыжык абмываюць холодной водой i ўстаўляюць у бойку, закрываюць венкам. I доўга калоцяць сьмітану крыжыкам. Бясяды Лаг. О Балгарскі крыжык — вышыў