Слоўнік беларускіх гаворак паўночна-заходняй Беларусі і яе пагранічча (1982). Том 3. М-П. Ю. Ф. Мацкевіч

кричала. Галылавд Ашм.; параўн. літ. nerimastis 'трывога, турбота'. НЕ'МАЧ ж. груб. Д'ябал, чорт. V Неман яго браў ба. Шстанішкі Смарг. А немач іх ведая, як іх выраблялі! Малі Астр. Хай цябе немач бярэ! Парэчча Гродз. Кап цябе немач узіла! Хай іх немач, курьи, хай ба ішлі пожню дзяўолі, акыш вон! Кураполле Паст. Каб цябе немач узяла! Пацаўшчына Дзятл. Немач яго ведая. Граўжышкі Ашм. Кап цібе немач! Лоск Валож. Гаворацъ: «А немач цябе ведая». Малахоўцы Бар. Немач на яго. Альхоўцы Лях. Такі неўдалы—немач табе. Малькуны 1гн. А хоцъ яго немач! А немач яго ведая. Гемзы Шальч. Кап цібе немач забрала! Рагулішкі Даўг. Немач палучыць — нічога не атрымаць. Рабіла, рабіла, рабіла, ды немач палучыла. Азяраны Раг.; параўн. літ. nemačia 'злы дух,, чорт'. НЕ'МЕЦ зб. м. Немцы. Немец думаў, што будзе біць-біць i ўсіх паб'е, ажно яго забілі. Мсцібава Ваўк. HE'MKA ж. Нямая жанчына. Немка, мусі, будзе. Любішчыцы Івац. НЕМКГНЯ ж. Toe ж, што i н ё мк а. Адну немкіню cyдзілі, што перадала pyскажу пленнаму есці. Каўняны Гродз. НЕМО'ЖНА гл. НЯМО'ЖНА НЕМУ'НІ мн. бат. Апенькі. Немуні — рабенькія галоўкі, растуць на кусты; як бульбу капаіць, немуні ужо. Малькуны Ігн.; параўн. літ. nemunes апенькі'. НЕ'МЦЫ мн. Германія. Усе дзераво ад нас ішло ў немцы. Мсцібава Ваўк. НЕ'МЫ, НЯМЬГ, НЯМЬГИ прым. 1. Пазбаўлены здольнасці гаварыць. Мае дачку немаю. Солы Смарг. У іх адзін немы сын. Крэва Смарг. А бывае немы родзіцца. Парэчча Гродз. ён немы, а чуя ўсё. Быстрыца Астр. Немы чалавек. Вострава Мает. Яна немая. Дакудава Лід. Немы чалавек. Альхоўцы Лях. Нямы, нямкаты чалавек. Навасёлкі Свісл. Нямый чалавек. Ністанішкі Смарг. V «Углы цёмныя, а сцены немыя»,— кажаць, як хто адзін живёт. Малі Астр. 2. у знач. назоўніка. Немы на немай жаніўся. Солы Смарг. 3. Роспачны, дзікі. О Немым голасам — вельмі модна. Крычыць немым голасам. Стральцы Гродз. Немым голасам, страшна крычаў. Рудня Астравітая Чэрв. Немым прарэзлівым голасам шаток крычыць. Рагулішкі Даўг. НЕНАДЗЕ'ЙНА прысл. Неспадзявана. Нарваўся чалавек ненадзейна. Саланое Віл. НЕНАДЗЁЖНЫ прым. Ненадзейны. ён ненадзёжны, у яга была другая жонка. Груздава Паст.; параўн. руск. ненадежный тж'. НЕПАВАРО'ТКІ прым. Непаваротлівы. Ой, той стары непавароткі. Гемзы Шальч. 14. Зак