Народная словатворчасць (1979). А. А. Крывіцкі, І. Я. Яшкін

 ◀  / 337  ▶ 
Словы ca значением адзінкавасці. Сінгулятыўны суфікс ~ін-а ў адрозненне ад іншых яго значэнняў больш позняга, усходнеславянскага паходжання 3 гетым значэннем вельмі прадуктыўны ён i цяпер ва ўсіх усходніх славян, асабліва ў народнай мове, што пацвярджае лексічны матэрыял разглядаемай гаворкі. На думку У. I. Максімава, «адзінкавае значение суф. -йн(а) цесна звязана этымалагічна з узмацняльным» 6 7, бо «...y старажытнарускай мове сабралася трупа вытворных з раней узмадняльным значением суф. -йн(а), якія ў выніку выпадзення ўтвараючых слоў ці іпшых прычын сталі назвамі адзінкавых прадметаў, якія непасрэдна cyадносіліся з назвамі, што абазначалі сукупнасць або множнасць тых жа самых гірадметаў» 8. Гэтыя ж самыя прычыны прывялі да ўтварэння значения адзінкавасці дадзенага суфікса ў беларускай мове. Завяршенне фарміравання слсваўтваральнага тыпу з сінгулятыўным значением суфікса -ін-а (-ын-а) прыпадае на той перыяд, калі ўжо існавалі самастойна ўсе тры ўсходнеславянскія мовы. Фарміраванне завяршалася ў кожнай з гетых моў самастойна, асобна 9. У гаворцы вёскі Манякова геты тып вельмі прадуктыўны, асабліва для ўтварення адзінкавых назваў pacлін. Колькасць жа форм з такім значением суфікса -ін-а (-ын-а) у сучаснай беларускай літаратурнай мове ў параўнанні з колькасцю іх у названай гаворцы значна меншая. Академічная граматыка беларускай мовы адзначае, што геты тып у сучаснай беларускай літаратурнай мове малапрадуктыўны 10. У гету трупу намі ўключаны таксама словы з выдзяляльным значением дадзенага суфікса (бісірьна, гъръшъна i інш.), які адначасова падкреслівае i адзінкавасць. Аблачына — воблака, хмарка; абдръна — абора, вяроўка; агльоліна — аглабільна, аглобля; агрэсціна — адна ягада агресту; адзёжъна; ажавтіна — адна ягада 6 М а к с и м о в В. И. Суффиксальное словообразование имен существительных в русском языке, с. 164. 7 Т а м ж а, с. 165. 8 Т а м ж а, с. 167. 9 Т а м ж а. 10 Граматыка беларускай мовы, т. 1. Марфалогія, с
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

агльбліна
4 👁
 ◀  / 337  ▶