ЦЕПЛАТА ж. Цеплыня, цяпло. Нет цеплаты сёлета. Манголія. Этой цеплата стаіць, мороз крэпка ні замардзіў зямлю. Партизаны. Агурцьі любяць цеплату. Цясішча. ЦЕРАБІЛАЎКА ж. Машына для цераблення лёну, канапель; церабілка. Церабілаўка выцерабіць лён, пасцёлюць - i атпраўляюць лён на завод. Сукрэмна. ЦЕРАБІЦЦА незак. 1. Ачышчацца, робячы частыя рухі. Мьладэя пчолы вьівяліся, яны к сднцу, к лёткам - i цярэбяцца. Вялікі Азярэцк. 2. Абчышчаць пёры (пра курэй). Куры цярэбюцца - дождж будзіць (прыкмета). Гарадзец, Багданава, Дольдзева, Каралевічы. ЦЕРАБЩБ незак. 1. Прачышчаць лес, высякаць кусты. Ляды церабілі, кусты высякалі. Цясішча. 2. Чухаць, драпаць. Можа вошы завяліся, нёшта цярэбіш? Міцюкова. Кацяняты цярэбюць, мо там блдхі. Вялікі Азярэцк. 3. Есці з ахвотай. Прыёдуць, цярэбюць, хай на здароўе. Станюкі. Цярубюць маё дзёці добра, а я ўжо ні тая. Станюкі. Дзёці цярэбюць гэту рыбу. Багданава. ЦЁРАЗ, ЦЁРАС, ЦІРАЗ, ЦІРАС, ЩРЫЗ, ЧАРАЗ, ЧЭРАЗ, ЧЫРАЗ, ЧЬІРЫС, ЧЭРЭЗ прыназ. 1. Праз, цераз. Цераз сёні жыў брат. Закур'е. Церас дзве нядзёлі i свадзьба. Фасаўшчына. Кідаіць вярдуку церас стох, старшый спускащца. Леснікова. Цірас рэчку пірайсці. Кішуроўшчына. Кідайця цірыз згардду! Сянно. Чараз вдзера ёдзем у лес. Бёгла чараз гарод. Там чараз вуліцу дзед з бабай жывёць. Багданава. Чараз тры дні хлеб пяклі. Фасаўшчына, Карпавічы, Ульянавічы. Мы тады чэраз эты алёс. Запруддзе. 3 Пурпліва ў Цясішчы чыраз лес зъигила замуж. Цясішча. Чырыс хату хаты нет [пра вёску, з якой з'язджаюць людзі жыць у другое месца; у такой вёсцы застаецца шмат пустых хат]. Мянюцева. Чэрэз забор кот пабёг. Курыцу тхор чэрэз дырку не змог вынесці. Партизаны. 2. 3-за, праз. Цераз ягб i памёрла. Закур'е. 3. Праз, з дапамогай. Сыідзіняюцца лукомскыя возіры ціраз рэчку Рудніца. Пожанькі. ЦЕРАССЯДЗЁЛЬШК, ЧАРАССЯДЗЁЛЬНІК м. Частка зоруі, якая падтрымлівае аглоблі на сядзёлцы; церассядзельнік, церассядзёлак. Церассядзёльнік на сядзёлцы: адзт канёц нъ адну аглъолю, другг - на другую агльолю. Пъццягт чъръссядзёльнік. Гарадок. ЦЕРУШЫЦЬ незак. Шамацець, бегаць. Крысы na усіх вуглах церушаць. Ульянавічы. ЦЕРЦІ незак. 1. Шураваць, чысціць. Вёнікам падлогу цёрлі, а хату мялі, падмітаць нада. Вялікі Азярэцк. 2. Раздрабняць размінаючы. У ступі мак цёрлі, у кашу сыпалі. Гарадзец. Палілі ячмёнь, цёрлі на муку, у трапачку - i ў бярозавы сок. Сахару дабаўлялі малёнька - ён тады хардшы. 3. Высякаць агонь. Яловую палку аб палку трэць - i агонь палучаецца. Дольдзева. 4. Рабіць мякчэйшым. Hi жаніўся - тры пьрцянкі, ажатуся - тры пьрцянкі [іранічны каламбур з дзеясловам церці i лічэбнікам тры на тэму цяжкай мужчынскай долі]. Каменшчына. ЦЕРЦІСЯ незак. 1. Церціся адно аб адно. На піскуноў [на ўюноў] як пасыпіш солі, то труцца адзін аб адзін i чушую выціраюць. Сянно. 2. Ператварацца ў труху. Яно шужо [сучча] гнілоя, такянд i трэцца. Заазер'е. 3. перан. Умінацца, з'ядацца. Хлеб, соль трэцца, a госці голодные. Каралевічы. ЦЁСНА прысл. Цесна. У нас хлеў малы -г...! Цёсна. Міцюкова. ЦЁСНЫ прым. Шчыльна, блізка адзін ад аднаго размешчаны. Цёсная яёитя некрасівая. Вялікі Азярэцк
Дадатковыя словы
аглъблю, агльблю, аднў, ажатўся, бярбзавы, бўдзіць, вбшы, вярдўку, вўліцу, заазере, закуре, збруі, зъйгила, зядацца, зязджаюць, кўры, кўрыцу, падлбгу, пўрпліва, рўдніца, сблі, стўпі, трўцца, цеплатў, цярўбюць
4 👁