У прыназ. 1. У (месца, напрамак, час i інш.). Прьвязлі ў Віцепск сына. Запруддзе. Наваруцъ крупені чыгун - у вядрд. Гарадок. У хаці не гаварыцъ, а сядзщъ i маучыць. Багданава. Пчдлы - у пахдд, а трутні ахраняюць рамоўку. Неўгадава. У тэй бок мы жыли Міцюкова. 2. У (пры ўказанні на ўладальніка). У нас было дзёвіць карду, i па тры лгтры за суткі дувалі мълъка, а цяпёр - дваццацъ. Чуцькі. У нас раддукі сталі упътръоляцъ з тысіча дзівіцьсдт сімідзісятьга года. Пожанькі. 3. У, на, творны беспрыназоўнікавы (спосаб дзеяння). У ждрны змёліш i спячэш, во ужо i радасць. Нямойта. Памнуцъ у мяліцу лён. Фасаўшчына. Цяпёр уцюгдм уцюжуцъ, а даўнёй у къчалках кьчалі. Вялікі Азярэцк, Галашчакіна, Карпавічы, Самсоны. У рукі шые ці на машынку? Багданава1. Цяпёр жа рукамі не бяруць [лён]. У рукі жалі сярпдм. Цяпёр жа ў рукі ня жнуцъ. Гарадзец. У нас у рукі рэзьлі ддшкі. Багданава. Ай, i ў рукі круцілі лён. У рукі малагрлі лён. I авёс, i ячмёнь, i жыта - у сё ў рукі. Запруддзе. Во ў рукі так во трэш лён. Заазер'е. 4. Па, за (мэта). Пдидзім у я гады, у грыбы. Вялікі Азярэцк. 3 Ворты прыіжджаюць машыны людзёй у грыбы. Міцюкова, Запруддзе. У пятніцу паёдзім у чарніцы у Церабёні. Забор'е, Алексінічы. 5. На, к, да (месца, час, аб'ект). Нас, дзяцёй, пакідалі ў калёсы, мы ляглі i паёхалі. Розмыслава, Мянюцева. Рыба выхддзіць у бёръх. Багданава. Аракіў бёръх ідуць, на агднь. Сянно. «Пайдуў завдт», - сказаў сын. Цяпёр рабдтаіць масцірам. Івоні. Работала да ванны ў завддзі малошным. Нямойта. Мъладзёш гуляе хлёбам у мячыка. Станюкі. У Каляды думала з'ёздзіць да дзяцёй. Багданава. А ён - у дубкі, як стала баба гаварыцъ дакторцы, што яё сын кідаець у ваду малых. Нямойта. Быў у выглядъх той злодзій. Запруддзе. 6. Каля, ля, побач (прасторавая сумеснасць). Урэчкі быў куст. Багданава. УБЕЙСТВА н. Забойства. Насшя, убёйства развялдся. Багданава. Кап тдлькі прыкрагрлася гэта убёйства. Серкуці, Савінічы. УБЕЙЦАл*. Забойца. Нідзё ні нагилг убёйцы. Кавалі. УБІВАЦЦА незак. 1. Заганяцца, прымацоув&ццз.. Бабка ўбіваецца ў калддачку, клятцъ малаткдм. Розмыслава. 2. Гараваць, бедаваць, пакутаваць. Убівалася па айцу так, што ўсё забывалася. Запруддзе. 3. Працаваць звыш сілы. Катдрая дужа ніубіваецца на гэтай рабоце. Запруддзе. УБІВАЦБ незак. Забіваць. У нас дужа ні ўбівалі людзёй. Запруддзе. УБІРАЦБ незак. 1. Капаць (пра бульбу). Паёхалі ўбірагіь бульбу. Багданава. 2. Грэбці (пра сена). Въскрасёнъе - нічьвд ні дзёльлі, а сёна граблі. Эта што пакдинік: сёна надаубіраць. Савінічы, Леснікова. УБІТЫ дзеепрым. 1. Забіты, увагнаны. Быўубіты гвозд, яны [ластаўкі] абляпілі ягд i кала вакна дзёлаюцъ гнёзды. Фасаўшчына. 2. Цвёрды, утаптаны. Нада штобы зямёлъка не была ўогтай, тады не зніцёюць гуркі. Розмыслава. УБІЦЦА зак. 1. Залезці, забрацца ў недазволенае месца. Каб якія дзёці ў хату убіліся: ніхто ня лес, ніхтд ні браў. Запруддзе. 2. Стаць каля чаго-н. Ідзіця вы к столу, a тоубиіісяу шчыт. Багданава. Каб ты ў зямлю ўбіўся! (праклён). Багданава. УБІЦБ зак. Абязболіць шляхам прыпякання. Нерв увабю кіслатой, кдранъ [зуба] сам выйдзе. Нямойта. УБІЦБ зак. Накіраваць на што-н. Конь упудзіўся, i дзед ягд ў пастрдику ўбіў. Самсоны. О ХОШ УБЕЙ. Выказванне немагчымасці што-н. зрабіць. Іншы раз хош убёй нічдга ёсці не магу. Закур'е. УБОГІ прым. Жабрак. Убдгіе - па бёднасці людзі - даўнёй хадзілі. Партызаны
Дадатковыя словы
абект, айцў, бўльбу, вадў, дўбкі, дўжа, дўмала, заазере, заборе, закуре, зёздзіць, магў, пайдўў, пакдйнік, пастрдйку, пдйдзім, раддўкі, рўкі, сўткі, тоубйіісяу, трўтні, упътръбляцъ, упўдзіўся, чыгўн, ідўць, ўбгтай
4 👁