Мова Сенненшчыны: дыялектны слоўнік (2015). Том 2

 ◀  / 409  ▶ 
РЭЖ выкл. Нізашто, ні пры якіх умовах. Паспарт, рэж, у калхдзі ні даюць. Буй. РЭЗ, РЭС м., РАЗЫ, РАЗЫ мн. Зяме льны надзел. Была зімля падзёлена на палоскі - рэзам звалі. Гарадзец. У нас быў рэс на Хрыстынцы. Там чьраны толькі валяліся. Вялікі Азярэцк. Сваё разы сёялі. Рэз на пдуны дом. Гарадзец. У нас рэз быў сем дзесяцін, a ў дзярэўне Пдузікі - трынаццаць. Гарадок. Разы называліся. Кджнаму свой рэз жьіта, пшаніца. Партызаны. РЭЗАК м. Асака (расліна). Трава рэзак парасцёі{ь, кардвы не хдчуць ёсці. Жохава. РЭЗАНЫ прым. 0 крычаць ЯК РЭЗАНЫ. Вельмі моцна, гучна, нястрымна. Крычыш ты якрэзаны. Вялікі Азярэцк. РЭЗАЦЬ незак. 1. Раздзяляць на часткі, драбніць. Рэзкі былі, траву рэзалі. Запруддзе. Хто у рукі рэжуць [мяса для хатняй каўбасы], а хто на машынку рэжуць. Алё прызнаюць, што у рукі [уручную нажом] укуснёй, я к на машынку. 2. Адразаць. Рэжчэ хлеб, цяпёр даюцъ. Наце во, рэшча. Хлёба рэжчэ, бярэце. Хоцъ нджум рэш [пра кашу, якая застыла i зліплася]. Багданава. 3. Разразаць, дзяліць. Дажыдаюцъ с цэрквы, свянцднае па крдшцы рэжуць. Пёрва яйцо ядуць, рэжуць i ядущъ. Карпавічы, Вялікі Азярэцк. 4. Пілаваць. Хьзяін у лёсі, там лес рэжуць. Багданава. Я іх рэзала, калола i складывала ў граду [пра дровы]. Дрдвы рэжуць, а сучча пакідаюць. Заазер'е. Нарэзалі лёсу плашкамі, абставілі гэтыя бакі, каб зімля ні апсыпалася [у зямлянцы]. Леснікова. Мы ёй ддскі тут рэзалі. Я йду дрдвы сеч. Шлди - ёта называецца рэзаць. Нямойта. 5. Браць, збіраць (пра грыбы). Прыёдуць з Шцепску i рэжуць абы-якёя грыбы. Вялікі Азярэцк. 6. Касіць. Лдпаўкі на касё, ёслі плоха пакліпаў. Іна лопніць i плоха рэжыць. Дольдзева. Траву рэзалі i касой [для сечкі]. Фасаўшчына. 7. Пераціраць зубамі, грызці. Kan мышы ня рэзалі сёна, жыта, май кладуць, што на Трдицу тдркаім. Ракаў Засценак. 8. Брыдкасловіць. Унучка маты рэжыць [ужывае брыдкія словы], як мальцы, болей як мальцы! Кляпчэва. 9. перан. Прызначаць вялікую колькасць. Дзе п ні быў, уколамі рэжуць [прызначаюць многа ўколаў, каб вылечыць], а мне балщь. Партызаны. 10. Актыўна бавіць час. Зойдуць у хату, вічарыну рэжуць. Мянюцева. 0 РЭШ КАСОЙ. Вельмі многа, у вялікай колькасці (пра грыбы). Мъхъвт - рэш касой! Сянно. РЭЗВІНЫ, РОЗВІНЫ, РОЗБІНЫ толькі мн. Прыстасаванне насіць сена, салому, зробленае з вяровачнай сеткі, нацягнутай на сагнутыя пруткі, дужкі; рэзгіны. Рэзьвіны - сёна, салому носім. Серкуці. Рдзвіны - дзве дугі вяровачкамі пераплятуць. Дугі з ляшчэўніку, сёна насілі, салому. Гарадзец. Розвіны - ёта сёна насіць, дзве дугі тут. Фасаўшчына. Сёна носюць у рдзвінах, з вяровак плёціньія, з ручкамі. Каралі. А эта рдзьвіны называюцца, сёна насіць. Марозаўка, Гарадок, Заазер'е, Рассвет, Савінічы. У гумно схадзі, прынясі розьвіны. У іх траву носюць. Розьвіны - тдлькі сёна каровам дьвалі. Рдзьбіны з вярдвак здзёлаюць. Сёна наклаў на плёчы i пашду. Рэчкі. РЭЗКА ж. 1. Прылада, каб дробна секчы (рэзаць) бацвінне, салому на корм скаціне; сячкарня, сечка. Рэзка ўсё рэзала, запарвалі i кардвам давалі. Гарадзец. Была рэзка, рэжаги на рэзку кулі, салому. Дольдзева. 2. Усё, што пасечана (парэзана) сячкарняй. Рэзка - i квасалёўнік, i бабдунік, як парэжаш. Гарадзец. РЭЗКІ, РЭСКІ прым. 1. Моцны, востры. Асака рэская, рукі рэжыць. У бабра зубы рэзкія. Тоўстыя дрэвы валіць імі бабёр. Багданава. 2. Вельмі кіслы. A іна дужа рэская, смачная сьладуха, тдлькі c аржанэя мукі. Багданава. 3. Дзёрзкі, агрэсіўны. Там людзірэзкія, картыжнікі. Hi дай бог! Пожанькі
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

бабдўнік, дўгі, дўжа, заазере, зўбы, кладўць, пашдў, пдўзікі, пдўны, пераплятўць, рўкі, рўчкамі, сьладўха, сўчча, травў, трдйцу, унўчка, шлдй
3 👁
 ◀  / 409  ▶