І коціцца і валіцца. Устойлівыя словазлучэнні ў гаворцы Мсціслаўшчыны (1972). Г. Ф. Юрчанка

да дзела дайдзіць, то сыгіна зыбаліць, то ў каленіх зышчыміць, то пуд лупатку заколіць. За (у) адзін міг. Вельмі хутка. Я б да тых Жыгалыў зы адзін міг дабег. Толька скажы, у адзін міг зьдзелыіц»* У адзін міг нейкыя зацьмінь узілася, сьледу ня відна. Захадзіцца ад слёз. Плакаць да канеульсій. I я ўгыварівыла, i Машка рузувіряла — заходзіцца аць сьлёз: нашто мне цяперя жыць. Зак. Зайціцца ад слёз. Марья нічога, толька нахмурілыся, a Вульляна зыйшлася аць сьлёз. Узмацн. Пазахадзіцца (пазайціцца) ад слёз. Пызыхадзщца аць слёз нада було ны такіх дзяўчонык гледзічы. I свае, i чужыя пызайшліся аць сьлёз. Захадзіць у тупік. Трапляць у безвыходнае становішча. Ён ужо ні раз зыхадзіў у тупік зь етымі сваімі дзіламі. Зак. Зайціць у тупік. Я пряма зайшоў у тупік c такою куплію-прыдажыю. Узмацн. Пазахадзіць (пазайціць) у тупік. Думылі, думылі i ў тупік пызыхадзілі, ні зыаім, як дальшы быць. Калі мы пызайдзім у тупік, што вам c таго. Заціскаць (зажымаць) рот. Прымушаць маучаць. Што яны мне зыціскаюць рот, праўды быяцца паслухыць. Мікілаіў быў — зыжымаў рот, i другога чорта выбрылі— маўчы яму. Зак. Заціснуць (зажаць) рот. Мне тожа хацелі заціснуць рот, ну я ня змоўчыў. даў атпор. Раншы вірідувалі, а цяперь зыжаць рот ужо не, ні ўдаецца. Множн. Пазаціскаць (пазажымаць) раты. Пызыціскалі ім раты, ні даюць пікнуць. А нада б ужо, каб хто пызыжымаў ім раты, пряма ныхалым бяруць. Гл. З а т ы к а ць г о р л а. Зацягываць пятлю [на шыі]*. Ставіць у безвыходнаг становішча. Піліпёнкі зыцягывыюць яму пятлю i зыцягнуць, ускочыць, што ня вылізіць. Зразу цярьпела, глядзела, a тады чуствыю, што зыцягывыюць пятлю на шыі,— не, брат, з вамі ні ўжывеш. Зак. Зацягнуць пятлю [на шыі]'. Зыцягнуць яны ны табе пятлю, яй-богу зыцягнуць,— i ня выскрібісься. Пятлю на шыі зыцягнулі яму, пупаўся як белычка. Множн. Пазацягываць (пазацягнуць) петлі [на шыі]*. Як жа вам ні пызыцягывыюць петлі, ежылі вы самі голывы суніця. Петлі пызыцягнуць умеюць, каб чаго добрыга. I пызыцягывыюць петлі на шыі, раз самі пыцстыўляюцца. Працягл.-фінальн. Наза