А.А. Крывіцкі, Ф.Д. Клімчук, С.Г.Лобач, Т.М.Трухан УСХОДНЕПАЛЕСКАЯ ГАВОРКА НАВАКОЛЛЯ МАЗЫРА У наваколлі Мазыра згодна з "Дыялекталагічным атласам бе-ларускай мовы" /1963/ пашыраны гаворкі з тыповымі ўсходнепалес-кімі асаблівасцямі. Але звяртае на сябе ўвагу тое, што ім ула-сціва недысімілятыўнае аканне пасля цвёрдых зычных. Гэта акан-не тут звычайна няпоўнае. Паслядоўна выступаюць і адрозніваюц ца ў дадзеннх гаворках галосныя /0/ 1 /а/ у розных умовах у канцавых адкрытых ненац Іскных складах /тыпу сено, мало і хата, сада/. У іншым жа становішчы як пасля націску, так і перад ім назіраецца або паслядоўнае вымаўленне гука /а/ ў адпаведнасці з галосным! /0/, /а/ пад націскам, або вымаўленне яго з асобны-мі адхіленнямі ад гэтага прынцыпу /яго "парушэннямі" / ці з не зусім выразнай якаснай рэалізацыяй гука ў адносінах яго блізка-сці да галоснага /о/ або галоснага /а/. Гэтыя акаючыя гаворкі складаюць суцэльны масіў на правабя рэжжы Прыпяці на захадзе ад Мазыра. Да іх ліку адносіцца 1 га-ворка в. Жахавічы Скрыгалаўскага сельсавета Мазырскага раёна. Мясцовая гаворка в. Махавічы ў сваіх асноўных усходнепа-лескіх дыялектных рысах у жыхароў вёскі захавалася даволі лоб-ра. Яна з'яўляецца асновай іх паўсядзённых вусных моўных зно-сін. А ў памяці вяскоўцаў захавалася таксама шмат з таго, это ўжо з іх цяперашняй працай, побытамі ўяўленнямі ніяк не звяз ваецца /напрыклад, лексіка старых заняткаў і рамёстваў, вера-ванняў і інш./. Абумоўлена гэта тым, што сучасныя вяскоўцы гэта за невялікім выключэннем пенсіянеры. Усё іх жыццё, праўда, прайшло ў савецкі час пераважна пры калгасным ладзе з усімі яго вядомымі асаблівасцямі ў сельскагаспадарчай вытворчасці, культуры, побыце і г.д. Але моўна выхоўваліся яны ўсё ж перш за ўсё ва ўлоўні роднай сям'і ў бацькоўскай хаце ў яе традици ях і на аснове тых размоў, якія тут чуліся ад бацькоў, дзядо, бабулек, суседзяў і інш. Да таго ж усе сучасныя жыхары вёскі Махавічы караниня жыхары /тубальцы/. Быў у вёсцы толькі, як сцепражаєць, адзін нейкі чужынец за прымака, але ён "не даў патонства". Сама вас
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знакі націску, каб словы лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

yce, ychu, а.а.фывіцкі, адз!н, адрозніваяцца, акание, асаблівасдямt, асобным, ахав!чы, беларускай, блізкасці, ваецда, ввступаюць, вераванняў, выключэнвем, выразвай, вядомнні, вяокоўды, вяскоўдаў, вёсды, галоснкмі, гаюрка, гзтыя, гуха, гэга, дадзенкх, добра, дпу, дпў, дто, ентворчасці, з»яз, зносін, зяўляецца, каранння, ладэе, ласля, лыялектадагічшш, навакшля, ненаціскных, окладах, оучасныя, паеля, патомства, правабярэжжы, прапай, праўдэ, рамёетваў, саведхі, садаі, сеноі, скрыгалаўсхага, суоедзяў, сцвярлжаіад, сямі, тнм, тралыцыях, тубальцн, тылу, уласціва, усходнепалескіх, ф.д.кяімчук, чужынец^за, чужынецуза, ыциё, ыцйё, эахадзе, юмат, юто, іахавічы, іаі, інапрыклад, іоі, ітубальцні, ітубальцыі, ітылу, ітыпу, іяго, іяо, ўлоўяі, ўсходнепалескімі, ўхо
17 👁