Гавораць чарнобыльцы (1994). А. А. Крывіцкі

А.А.фывіцкі, Ф.Д.Кяімчук, С.Г.Лобач, Т.М.Трухан УСХОДНЕПАЛЕСКАЯ ГАЮРКА НАВАКШЛЯ МАЗЫРА У наваколл! Мазыра згодна з "Лыялектадагічшш атласам беларускай мовы" /1966/ пашыраны гаворкі з тыповымі ўсходнепалескімі асаблівасцямі. Але звяртае на сябе ўвагу тое, юто ім уласціва недысімілятыўнае аканне паеля цвёрдых зычных. Гэга акание тут звычайна няпоўнае. Паслядоўна ввступаюць f адрозніваяцца ў дадзенкх гаворках галосныя /o / i /а / у розных умовах у канцавых адкрытых ненаціскных окладах /тылу сено/ мало i хата, сада/. У іншым sa станов ішчы як ласля націску, так i перад ім назіраецца або паслядоўнае вымаўленне гука /a / ў адпаведнасц) з галоснкмі /o /, /a / пад націскам, або вымаўленне яго з асобным! адхіленням! ад гэтага прынцыпу /яго парушэннямі"/ ц! з не зусім выразвай якаснай рэалізацыяй гуха ў адносінах яго блізкасці да галоснага /o / або галоснага /a /. Гзтыя акаючыя гаворкі складаюць суцэльны масіў на правабярэжжы Прыпяці на эахадзе ад Мазыра. Да іх ліку адносіцца i га~ ворка в. Іахавічы Скрыгалаўсхага сельсавета Мазырскага раёна. Мясцовая гаворка в. £ахав!чы ў сваіх асноўных усходнепалескіх дыялектных рысах у жыхароў вёск* захавалася даволі добра. Яна з'яўляецца асновай іх паўсядзённых вусных моўных зносін. A ў памяц! вяскоўдаў захавалася таксама юмат з таго, дто ўхо з Іх цяперашняй прапай, побытам! ўяўленнямі ніяк не з»яз~ ваецда /напрыклад, лексіка старых заняткаў i рамёетваў, вераванняў t інш./. Абумоўлена гэта тнм, што сучасныя вяокоўды — гэта за невялікім выключэнвем пенсіянеры. Усё іх «ыциё, праўдэ, прайшло ў саведхі час пераважна пры калгасным ладэе з ychu яго вядомнні асаблівасдямt ў сельскагаспадарчай Ентворчасці, культуры, побыце I г.д. Але моўна выхоўваліся яны ўсё ж перш за ўсё ва ўлоўяі роднай сям'! ў бацькоўскай хаце J яе тралыцыях i йа аснове тых размоў, якія тут чуліся ад бацькоў, дзядо;;, бабулек, суоедзяў i іяо. Да таго z yce оучасныя жыхары вёскі Іахавічы — каранння жыхары /тубальцн/. Быў у вёсды толькі, як сцвярлжаіад, адз!н нейк! чужынецуза прымака, але ён "не дпу патомства". Сама «ос