П Р Л Д М О В А Беларуская дыялектиая лексікаграфія налічвае ўжо шмат цікавых i змястоўных слоўнікаў, але патрэба ў далейшым зборы i вывучэнні аблаейой лексікі яшчэ вялікая. У дадзеным слоўніку змешчана лексіка, якая збіралася аўтарам у многіх раёпах Беларусі ў час дыялекталагічных экспедыцый з 1953 па 1973 г. Тут падаюцца словы, якія адсутнічаюць у «Беларуска-рускім слоўніку» (1962), за выключэннем тых, што маюць наметы абласное, устарэлае, a таксама словы, якія адрозніваюцца ад літаратурных значэннем ці адценнем значэпня, словаўтваралыіымі афіксамі або іх адсутпасцю, формай роду, месцам націску, i словы, якія характарызуюцца нерэгулярнымі фанетычнымі змяненнямі. Слоўнікавыя артыкулы падаюцца ў алфавітным парадку. Загалоўнае слова прыводзіцца ва ўмоўным арфаграфічным папісанпі, a ў дужках пасля яго — фанетычныя варыяиты. У сувязі з тым, што ў слоўніку прадстаўлена лексіка з розных раёнаў Беларусі, гаворкі якіх адрозніваюцца паміж сабой не толькі фанетычнымі, але i граматычнымі рысамі, некаторыя граматычныя асаблівасці адлюстроўваюцца не ў загалоўпым слове, a ў фапетычных варыянтах. Гэта датычыць формы множнага ліку пазоўнікаў на -e (-э), -a, a таксама дзеясловаў на -ті (-ты), -те (-тэ). Націск ставіцца на загалоўным слове i на фанетычных варыянтах. Пасля прыводзяцца граматычныя (для назоўнікаў — род, для дзеясловаў — трыванне, для астатніх часцін мовы — лексіка-граматычпы разрад) i, калі неабходна, стылістычныя паметы. Пры назоўніках, якія ўжываюцца толькі ў мпожным ліку, даецца памета толькі мн. У тым выпадку, калі ў матэрыялах зафіксавана форма множнага ліку, хаця магчыма ўжыванне гэтага слова i ў адзіночным ліку, загалоўмае слова даецца ў форме множнага ліку з паметай мн. Выбухное г вылучаецца шрыфтам: r. Значэнне слова тлумачыцца па-рознаму. пры дапамозе літарлтурнага сіноніма-эквівалента (абмылак — змылак, адвона — пякрута, аселенец — селядзец. бубны— шамкі, галап.іечка — майка, глюмка — дзюба); апісальным шляхам (абруч — тупы край касы, адцірацъ — мыцъ бялізну, блізна — памылка пры тканні палатна, незатканае месца, вобліца — частка рукі ад далоні да локця); адсылкай да слова, якое тлумачылася раней (аднацэпы — тое, што i аднацэпіца, венца — тое, што i вена, драчка — тое, што i драч II). Матэрыялы для ілюстрацыі значэння слова прыводзяцца ў спрошчанай транскрыпцыі. Націск ў ілюстрацыйным матэрыяле ставіцца толькі ў тым выпадку, калі можа быць розначытанпе. Пасля кожнага прыкладу ўказваецца населены пункт, у якім запісапы матэрыялы. Калі ілюстрацыйны матэрыял не прыводзіцца, ўказваюцца толькі населеныя пункты, дзе зафіксавана слова
Дадатковыя словы
дыялектйая
36 👁